Achtergrond

De week van Went in tweets #66

Door 21 juli 2015
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

dWvWiT#66 – Robert Went is econoom bij de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR). Hij werkt bij de WRR onder meer aan onderzoek en publicaties over 'de toekomst van werk' en 'middenklasse(n) onder druk', en twittert veel over economie en globalisering. 

Voor OneWorld selecteert en becommentarieert hij wekelijks zijn favoriete tweets. Uit zijn 188 tweets van afgelopen week zijn dit de 20 die je niet mag missen, met veel aandacht voor de gevolgen voor Europa en de euro van de Griekse deal.

Hold on!

Europa na de Griekse deal
Terwijl de inkt van het akkoord met Griekenland nog aan het drogen was en Eurocraten zichzelf en elkaar feliciteerden met de deal die na urenlange onderhandelingen gesloten was, begonnen direct de volgende discussies. Wat betekent dit alles voor de toekomst van Europa en de euro. De politieke schade die is aangericht zal pas langzaam duidelijk worden. En het imago van 'Brussel' en 'Europa' was al niet geweldig bij veel van de Europeanen waar het uiteindelijk allemaal om gaat. Het interessante is, aldus Frieden in de link hieronder, dat er wel grote steun is voor het idee van Europese integratie en een gemeenschappelijk munt, maar weinig of geen vertrouwen in de manier waarop daar nu vorm aan gegeven wordt. Doet me denken aan Ghandi die ooit als vraag kreeg: “What Do You Think of Western Civilization?” Zijn antwoord is klassiek: “I Think It Would Be a Good Idea.”

Europa-kritiek
Van veel kanten is afgelopen weken kritiek geleverd op het feit dat de Duitse agenda is opgelegd aan Griekenland, en op de wijze waarop dat gebeurd is. Zie uit een reeks aan artikelen bijvoorbeeld deze reacties van de Duitse intellectueel Jürgen Habermas en ex-IMF chef Dominique Strauss-Kahn.

Federale staat?
Door het nu afgesloten akkoord en de manier waarop dat tot stand gekomen is, zal het enthousiasme voor Europa er niet groter op zijn geworden bij veel mensen. Daar kun je luchtig over doen onder het motto "De honden blaffen, de karavaan trekt verder". Maar als je van plan bent de Europese besluitvorming verder te centraliseren, zoals bijvoorbeeld de vijf presidenten in hun recente rapport waar het woord democratie niet in voorkomt, dan heb je wel een groot draagvlakprobleem aan je fiets hangen. Een referendum over de vraag of Nederland wel of niet deel moet uitmaken van een federaal Europa, lijkt t.z.t. geen overbodige democratische luxe.

Veel hervormingen gedoemd te falen
Griekenland heeft flinke hervormingen nodig om de productieve sector te versterken en te kunnen groeien. Dat weet de Griekse regering natuurlijk ook, en met het oog daarop is zij onder andere gaan praten met de ILO en de OESO. Welke maatregelen het meest geschikt en urgent zijn in een land is een kwestie van maatwerk, waarvoor je goed moet weten hoe de hazen daar lopen. Contraproductief beleid en ongewenste neveneffecten liggen anders op de loer.

Zo is de afgelopen tijd vaak een nummer gemaakt van de Griekse reders die te weinig belasting betalen. Terecht, maar goed fiscaal beleid is een vak apart en in de Financial Times en Wall Street Journal wordt nu gewaarschuwd voor een exodus van reders als gevolg van de hogere belasting die de crediteuren in Griekenland hebben afgedwongen. Daar varen concurrenten in sommige andere EU-landen overigens wel bij, daar moet je niet naïef in zijn.

Wat je niet moet doen is onze instituties en regels als absolute norm nemen en tegen de Grieken zeggen: "Word maar net zoals Nederland en Denemarken". Niet wat wij verstaan onder good governance maar good enough governance zou het uitgangspunt moeten zijn. Bescheidenheid is altijd op zijn plaats als je van buiten denkt te kunnen vertellen wat in land X of land Y gedaan moet worden – dat heb ik afgelopen weken al een paar keer in dit blog betoogd. De troika meent echter te weten wat in Griekenland nodig is en goed is voor de groei. Maatregelen op detailniveau zijn in het akkoord met Griekenland opgenomen, terwijl voorstellen van de Grieken zelf niet in overweging zijn genomen.

Het is mijns inziens misplaatste arrogantie, met negatieve gevolgen die je nu al kunt voorspellen. Want als Griekse beleidsmakers zich geen eigenaar voelen van hervormingen, waarvan het – ook volgens onderzoek van het IMF zelf (figuur 3.5.1) – bovendien maar helemaal de vraag is of die het groeipotentieel van het land de komende jaren vergroten, dan is de kans groot dat die beleidsmaatregelen weinig of niks gaan opleveren de komende jaren. En je kunt voorspellen dat daaruit door sommigen dan al snel de conclusie getrokken zal worden dat ze in Griekenland helemaal niet willen hervormen, en alle problemen dus aan zichzelf te danken hebben. Tsja.

De tot in detail voorgeschreven opdrachten voor de Griekse regering en politiek bevestigen ook het idee dat je in Europa alle economische keuzes mag maken die je maar wilt, zolang deze maar vallen binnen de in de Europese instellingen dominante economische denkkaders. TINA noemde Thatcher dat: There Is No Alternative. Voorafgaand aan de grote EU-top die in juni 1997 in Amsterdam plaatsvond, waarschuwden we hier al voor in een open brief van 331 Europese economen, die overigens ook door veel collegae uit Griekenland was ondertekend.

Van euro naar Neuro en Zeuro?
Het is geen nieuwe discussie maar deze keer komt het voorstel van een voormalige IMF-staflid die in Europa werkte: niet Griekenland moet uit de euro, maar Duitsland en Finland en Nederland moeten een eigen sterkere munt vorm geven, en de zuidelijke landen met een zwakkere munt beter laten concurreren. De Neuro en de Zeuro zijn weer terug van weggeweest, en komen nu breder in discussie dan ooit hiervoor. De geest is uit de fles nu door Duitsland een Grexit als optie op tafel is gelegd: de euro blijkt niet onomkeerbaar. En anders dan wanneer je bent ingecheckt in het bekende Hotel California, kun je er wel weer uit. Dat gaat nog veel onrust en discussie geven komende jaren!

Clash

Blijf op de hoogte

Mijn eigen website (met RSS-feed) vind je HIER.

Vanaf nu elke week een mailtje wanneer mijn nieuwe blogpost online staat? Opgeven daarvoor (en eventueel later weer opzeggen) kan HIER.

Je abonneren op de RSS-feed van dit blog kan ook HIER. 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons