Samen keken wij elke dag naar Dragon Ball Z op tv. We fantaseerden over nieuwe voornamen en achternamen, geïnspireerd door deze Japanse serie. “We zullen de Saiyan familie worden”, zei hij tegen mij. Ik mocht mijn eigen voornaam bedenken. Al snel vertelde ik de hele klas dat ik voortaan Chi-Chi Saiyan zou heten. Dat maakte het geplaag niet minder. Op de middelbare school leerde ik ermee omgaan. In een witte klas zitten had ook voordelen. Niemand vroeg naar mijn achternaam. Ik begon het ook anders uit te spreken. Deedee, vernoemd naar een obscuur dorpje in het Noorden van Italië. Nederlanders spreken het vaak uit als Deede. Mijn zusje heeft zichzelf nooit op een juiste manier voorgesteld. Het spellen lukt bij alle manieren niet, hoe simpel onze achternaam ook mag zijn.
Mijn moeder vertelde mij vaak dat ze spijt had. Spijt van het opgeven van haar achternaam. Ze had liever een combinatie van beide achternamen gewild. Haar identiteit en verbondenheid met haar familie leek ze verloren te hebben. Als klein kind kon ik echter niet wachten om mijn achternaam te verliezen. Voor mij was mijn verbondenheid met mijn familie vanaf mijn geboorte al instabiel. Zodra ik een man vond, zou ik er niet aan twijfelen om zijn achternaam over te nemen. Hoe lelijk en belachelijk die ook mocht zijn.
Een cultuur waarbij zij geheel opgaat in de nieuwe familie, gekocht door haar schoonouders
Toen mijn nicht besloot haar achternaam te behouden, werden er geen mooie woorden aan haar voorkeur besteed. “Het was al overduidelijk dat ze hem niet wou als man”, zei haar buurvrouw in Turkije. “Het is een schande voor hem, hij is een zwakke man.” Een zwakke man, omdat hij zijn achternaam niet heeft geforceerd op zijn vrouw. Zoals een dominant gen, een druppel inkt in een glas met melk. Het is een breuk in onze cultuur. Een cultuur waarbij de bruid haar ouderlijk huis in tranen verlaat om te wonen in het huis van haar echtgenoot. Een cultuur waarbij zij geheel opgaat in de nieuwe familie, gekocht door haar schoonouders. Ik had gemixte gevoelens over haar besluit.
Opa? Het betekent geen opa, het betekent dood!
“Weet jij wel wat jouw achternaam betekent?”, zei een collega tegen mij. We stonden samen in de lift van het ziekenhuis. Ik keek naar de vier letters op mijn badge. “Ja ik ben een opa, ik weet het”, zei ik als reflex terwijl ik het pasje afdeed. Mijn Surinaamse collega keek mij verward aan. “Opa? Het betekent geen opa, het betekent dood!” Ze begon te lachen. Ze gaf mij het advies om later als afgestudeerde arts niet te werken in Suriname. Geen een Surinamer zal geholpen willen worden door dr. Dood. Een magere Hein in een ziekenhuis vol goedgelovigen.
Dr. Dede, het klonk eigenlijk best cool in mijn oren. Zo had ik er nooit naar gekeken. In mijn fantasie had ik besloten om een lijkenschouwer in Suriname te worden. Om mijn achternaam eer aan te doen. Dr. Dood, de arts voor de doden. Een beruchte naam in het land, vaak geciteerd in de lokale kranten. Vanaf dat moment vertelde ik dit verhaal standaard als iemand naar mijn achternaam vroeg. Het werd mijn nieuwe associatie met mijn achternaam. Mijn opa, die kort ervoor was overleden, verdween langzaam uit mijn gedachten.
Het idee dat mijn kinderen deel moeten uitmaken van mij of hun vader staat haaks op de vrijheid die ik wil voor ze
Mijn Turkse vrienden reageren vaak negatief op mijn nieuw voornemen. “Je hebt dan weliswaar een band met je achternaam, maar wil je niet verbonden zijn met je kinderen?”, vragen ze aan mij. Voor hen is het een breekpunt. De reden om op zijn minst de achternamen te combineren. Ik reageer ook vaak negatief op mijn vrienden. Het idee dat mijn kinderen deel moeten uitmaken van mij of hun vader staat haaks op de vrijheid die ik wil voor ze. Het liefst wil ik dat ze op een bepaalde leeftijd zelf mogen kiezen welk achternaam ze willen dragen. Of zoals de Zuid-Amerikanen, allebei de achternamen al hebben. Uiteindelijk bestaan zij uit gelijke hoeveelheden aan genen van hun moeder als van hun vader. Welke ook dominant mag zijn.
Of nog beter, een man vinden die zo onder de indruk is van mijn lugubere achternaam, dat hij het zelf wil overnemen. Iets wat haaks zou staan op alles wat mijn cultuur mij heeft meegegeven. Een man die zijn identiteit opgeeft is een heel ander verhaal. Een van mijn mannelijke vrienden gaat zelfs tot het uiterste in zijn culturele overtuigingen. Hij zou weigeren met zijn geliefde te trouwen als zij zijn achternaam niet zou willen overnemen. Laat staan hem vragen hetzelfde te doen. Het zou zijn eergevoel aantasten. Zijn machtspositie binnen de familie veranderen.
De mannen vergeten vaak dat hun profeet Mohammed de armere en afhankelijke persoon was in zijn eerste huwelijk
Alles waar wij evolutionair mee bezig zijn, de constante strijd van overleving, wordt bepaald door dat ene bezoekje aan het gemeentehuis. Daarmee wordt er een allesbepalende administratieve zet gemaakt. Onbegonnen werk. De mannen die deze grote woorden gebruiken vergeten vaak dat hun profeet Mohammed de armere en afhankelijke persoon was in zijn eerste huwelijk. Zij was ook nog eens diegene die hem ten huwelijk vroeg. Als er iets als achternamen overnemen bestond toentertijd, dan was het toepasselijker geweest als hij de achternaam van zijn vrouw had overgenomen.
Alsnog hou ik alle opties open . Misschien kom ik iemand tegen met een achternaam waarmee ik een veel beter verhaal kan vertellen. Of een gezamenlijk verhaal dat we bij alle toekomstige borrels kunnen vertellen. Liefde is niet iets wat je kan beschrijven in achternamen of huwelijkscontracten. Toch lijkt het me heel leuk om op een dag op één knie te gaan voor de gelukkige man. Laten we tradities veranderen, wil je met mij de Dede in?
