Hoe moeten de overheid en ontwikkelingsorganisaties samen verder? JongOS, een netwerk van 1350 young professionals betrokken bij internationale samenwerking, trapt af en voorziet staatssecretaris Knapen gratis van advies.
1. De overheid heeft de plicht tot internationale samenwerking
In de Nederlandse grondwet (artikel 90) staat dat de regering tot taak heeft de internationale rechtsorde te bevorderen. Denk daarbij aan het stimuleren van duurzame internationale vrede en veiligheid en het waarborgen van mensenrechten. Het VN-verdrag over het recht op ontwikkeling stelt het verplicht om via internationale samenwerking te streven naar wereldwijde ontwikkeling.
Ook om de veiligheid van Nederlanders op lange termijn te waarborgen, is internationale samenwerking een onvermijdelijke investering. Vanwege mondiale afhankelijkheden heeft Nederland baat bij goede internationale samenwerkingsrelaties, bijvoorbeeld voor schone lucht, gezondheid (bestrijden besmettelijke ziekten), werkgelegenheid en voedselzekerheid.
2. Erken de toegevoegde waarde van maatschappelijke bewegingen
Zoals Jan Gruiters van IKV Pax Christi schrijft: over de Arabische Lente valt veel te zeggen, maar niet dat de veranderingen het resultaat zijn van de inspanningen van staten en de markt. Burgers beïnvloeden mondiale ontwikkeling net zo goed als bedrijven en overheden. Het is belangrijk dat ze elkaar aanvullen. Overheden zijn verantwoordelijk voor het welzijn en de veiligheid van hun burgers, bedrijven zijn gericht op winst en maatschappelijke bewegingen spelen een voorname rol bij het aanzwengelen van vernieuwing vanuit de samenleving.
Het maatschappelijk middenveld is dé plek waar uiteenlopende individuen (internationale) verbindingen kunnen aangaan om wereldwijde ontwikkeling te stimuleren en iedereen rechtvaardige toegang te geven tot internationale publieke goederen.
Daarnaast fungeren maatschappelijke organisaties ook nog als bruggenbouwers tussen bedrijven, overheden en burgers die zich inzetten voor internationale samenwerking. Tegelijkertijd hebben ze een waakhondfunctie als het gaat om de ontwikkelingscoherentie bij het bedrijfsleven en de overheid.
De overheid, die moet zorgen voor het welzijn van haar burgers, doet er goed aan om in het bedrijfsleven én in het maatschappelijk middenveld te investeren.
3. Stimuleer aansluiting bij verschillende leefwerelden
Steeds meer Nederlanders zien de huidige ontwikkelingsorganisaties als een gesloten ‘linkse hobby’. Zonde, want internationale samenwerking heeft betrekking op iedereen en iedereen kan er een rol in spelen.
Afgelopen jaar heeft JongOS ‘ACall2Action’ georganiseerd, een jaar vol actie met als doel om internationale samenwerking open te breken. De beweging wil dat het idee van mondiale ontwikkeling vanzelfsprekend wordt voor een breed deel van de Nederlandse samenleving. Verschillende ACall2Action-actiegroepen werken hieraan door praktische plannen te maken die aansluiten bij dagelijkse leefwerelden van uiteenlopende mensen. De groepen bestaan uit young professionals – gelijkgestemden van waaruit de beweging werkt – vanuit het bedrijfsleven, de overheid, de wetenschap of ontwikkelingsorganisaties. De actiegroep ‘Rural Web’ heeft met betrokkenen van onder andere TNO, het ministerie van Buitenlandse Zaken en het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) een internettool gemaakt voor kennisuitwisselingen met mensen in rurale gebieden in armere landen. De boeren daar profiteren, maar de deelnemende partijen hier verwerven ook meer kennis. Op lange termijn kan het initiatief bijdragen aan het vergroten van de voedselzekerheid van beide partijen.
Actiegroep ‘Partners 4 Change’ brengt young professionals uit het bedrijfsleven en de ontwikkelingssector samen, zodat zij inhoudelijke partnerschappen kunnen sluiten die hen echt verder helpen hun doelen te realiseren in plaats van samenwerkingsrelaties voor de bühnewaarmee beide partijen beter werk kunnen leveren.
Alle initiatieven zijn laagdrempelig en transparant, zo kan iedereen zich via Facebook aansluiten bij ID-leaks (feiten over ontwikkelingssamenwerking) en The Good Stuff (consumentenadvies over bijvoorbeeld welk mobieltje het duurzaamst is). Bij The Good Stuff komt het ‘gedeelde belang’ duidelijk naar voren: elke duurzame aankoop kan een positief effect hebben op water- en voedselzekerheid, mondiale werkgelegenheid of het milieu.
4. Bouw een relatie op met de nieuwe generatie die zelf verandering wil brengen
Vanuit haar plicht om internationale samenwerking te stimuleren, zou het goed zijn als de overheid initiatieven als ‘ACall2Action’ stimuleert. Door de innovatieve ideeën die binnen zulke bewegingen ontstaan, kan Nederland een toonaangevende rol in internationale samenwerking spelen en daarmee gedeelde belangen veilig stellen.
ACall2Action is tot stand gekomen zonder financiering van de overheid, maar om te kunnen professionaliseren en groeien hebben dergelijke initiatieven een startkapitaal nodig. In ruil voor deze starterssteun, van geringe omvang, misschien zelfs in de vorm van een lening, zou de overheid het initiatief moeten afrekenen op de resultaten op lange termijn. Zo hoeven organisaties niet langer hun belang te verdedigen, maar zullen ze hun sociale, economische en ecologische opbrengsten aantonen. Ze gaan nieuwe business-modellen ontwikkelen om inkomsten uit verschillende bronnen te genereren. Steeds meer partijen zien in dat sociale en ecologische duurzaamheid onontkoombaar zijn voor de ontwikkeling van iedereen. En dus zullen steeds meer mensen zich aansluiten bij deze nieuwe initiatieven, zodat deze in de toekomst zeker rendabel zijn.
Door Vanessa Nigten, Annabel Meurs en Maarten Kuijpers, namens de stuurgroep van JongOS. JongOS is een netwerk van 1350 young professionals die betrokken zijn bij internationale samenwerking (IS) en als doel hebben om IS te innoveren. JongOS gaat over de bovenstaande uitgangspunten de komend tijd graag in gesprek. Voor opmerkingen, samenwerking, voorbeelden en/of inspiratie, neem contact met ons op. Op de website van ViceVersa reageert JongOS op het non-paper van staassecretaris Knapen.
