Jonas van Stekelenburg (44) is manager Duurzaamheid en Innovatie van Schiphol en zelf opgegroeid met ‘schuld en boete voor een betere wereld’. “De aarde gaat helemaal niet verloren, als we maar op tijd bijsturen en samen problemen aanpakken.”
[[{“fid”:”29905″,”view_mode”:”file_styles_artikel_kwart_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_kwart_breedte”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:””,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:””},”type”:”media”,”attributes”:{“class”:”styles file-styles artikel_kwart_breedte media-element file-file-styles-artikel-kwart-breedte”,”id”:”styles-5-0″}}]]Jonas van Stekelenburg
Sinds 2008 staat hij aan het hoofd van the GROUNDS, een proeftuin voor duurzame innovaties. Vanaf juni 2013 is Van Stekelenburg ook verantwoordelijk voor het duurzame beleid van Schiphol.
Doet Schiphol genoeg aan duurzaamheid?
“Ik zou meer willen doen. Vanuit mijn rol binnen het bedrijf is het nooit genoeg, maar we nemen zeker onze verantwoordelijkheid. Zo zou ik graag schone bussen van en naar Schiphol willen laten rijden. Helaas hebben we daar niet zoveel invloed op, omdat de concessie door de overheid wordt verleend. Op Schiphol zelf gaan we het vervoer van reizigers van en naar vliegtuigen met elektrische bussen doen, en een groot deel van het taxivervoer gaat vanaf oktober met Tesla’s.”
Op welk project bent u trots?
“Ik ben op heel veel dingen trots. Bijvoorbeeld op het feit dat we sinds jaar en dag zo’n 2 tot 4 procent van het energieverbruik per jaar verminderen. Dat is niet zo sexy misschien, maar ik vind het nogal wat. Verder ben ik er trots op dat wij met onze grootste klant, KLM, vooruit kijken tot en met 2050. We denken na of we dan nog met de huidige middelen kunnen vliegen. Is er nog genoeg fossiele brandstof of moeten we overstappen op een ander soort brandstof? We willen voorkomen dat we de aarde uitputten en we willen onze footprint op orde hebben. Overigens vind ik het ook belangrijk dat onze innovatie sexy en leuk en creatief is. Niet alleen dat domineeswerk van ‘gij zult minderen, minderen, minderen’. Het mag ook frivool zijn en met een knipoog. Zo zijn we met bioplastics nieuwe borden aan het maken en verkopen we producten uit de buurt zoals chips uit de Haarlemmermeer. Dat is ook duurzaamheid!”
Op Schiphol chips verkopen uit de Haarlemmermeer. Dat is ook duurzaamheid!’
Waar komt uw eigen passie vandaan?
“Mijn moeder was vroeger erg onder de indruk van het rapport ‘Grenzen aan de groei’ van de Club van Rome. Toen ik klein was mocht ik geen plastic speelgoed, we aten geen bespoten groenten en brood met conserveringsmiddelen, en we liepen alleen maar in katoenen kleren. Gevolg was dat we appels aten met wormen erin en brood dat uit elkaar viel. Duurzaamheid the hard way was dat, met ’s winters een dikke trui aan in plaats van een aangename temperatuur in huis. Als tegenreactie heb ik altijd gedacht: ‘Maar je kan het toch ook prettig hebben én denken aan het milieu?’ Je hoeft niet met schuld en boete door het leven te gaan omdat je zo graag wilt dat de wereld blijft bestaan. De wereld gaat helemaal niet verloren, als we maar op tijd bijsturen en de dingen onder ogen zien en samen aanpakken. Denk aan zure regen in de jaren 80. Dat is opgelost. Hoe? Door technologie! De huidige opwarming van de aarde kunnen we net zo oplossen. Ik wil goed doen, maar dan wel met een hoog gemaksniveau. En zo is het met Schiphol ook: we willen een van de beste luchthaven ter wereld zijn en oh ja, ook de groenste en met de kleinste footprint.”
Aantal passagiers op Schipholx 1.000
2013: 52.569
2012: 51.034
2011: 49.755
2010: 45.212
2009: 43.570
Start en landingen vliegtuigen
2013: 425.565
2012: 423.407
2011: 420.249
2010: 386.316
2009: 391.265
Bron: Jaarverslag Schiphol
Is dat wat duurzaamheid voor Schiphol belangrijk maakt?
“Ja, wij vinden het belangrijk dat de wereld op lange termijn kan blijven bestaan. Na dat rapport van de Club van Rome in de jaren ’70 hielden we ons vooral bezig met geluidsoverlast. Later kwamen daar afspraken bij over efficiënter werken, om zoveel mogelijk verspilling te voorkomen. Toen de film An inconvenient truth van Al Gore verscheen (in 2006, red.) zijn we serieus begonnen met het schrijven van klimaatplannen.”
Toch is Schiphol constant bezig met uitbreiden. Hoe serieus is duurzaamheid voor jullie, of is het vooral marketing?
“Dat klinkt zo negatief. Misschien wordt er wel zo naar ons gekeken, maar je moet niet vergeten dat Schiphol voor veel werkgelegenheid zorgt en een grote bron van inkomsten is voor de 500 bedrijven die hier actief zijn. Onze mensen die met duurzaamheid bezig zijn, doen die innovaties niet even voor de bühne. Neem onze nieuwe duurzame bagageband. De hele wereld is met cradle to cradle bezig, met energievermindering en met hoe we toxische materialen uit onze processen kunnen krijgen. Alles komt in die nieuwe bagageband samen. Maar het is een onding om te maken: het vereist een hele andere operationele benadering, er zijn problemen met het gewicht van de band en met de brandveiligheid. Dus zo’n innovatie doe je niet even voor goede PR. Het verbeteren en innoveren is een oprechte drive.”
“Natuurlijk maken we als Schiphol wel gebruik van publiciteit. Ik waak ervoor dat dat niet de verkeerde kant uitslaat en dat we overbeloven. We doen geen gemakkelijke beloften terwijl daaronder niks zit.”
Goed doen, maar wel met een hoog gemaksniveau
Maar kostenbesparing is natuurlijk een belangrijk doel?
“Ja, maar heel vaak zijn de kosten lastig. Het licht uit doen waar dat kan of bagagebanden niet laten lopen als er geen koffer op ligt, dat is gemakkelijk. Dat is goed voor het milieu en goed voor onze portemonnee. Als je overal led-lampen gaat ophangen, moet je hele armaturen vervangen. Dat is een investering in de toekomst. Als de duurzaamheidsdrive overeenkomt met een vermindering van kosten is dat mooi. Maar ook als het alleen maar beter is voor het milieu voeren we plannen uit. Alleen misschien minder snel.”
CO2-emissies Schiphol
in tonnen
Aardgas en brandstoffen2013: 19.309
2012: 26.300
Elektriciteit2013: 85.639
2012: 83.284
Woon- en werkverkeer en businesstrips2013: 3.246
2012: 2.746
Totaal2013: 107.694
2012: 112.830
Bron: Jaarverslag Schiphol
Is iedereen bij Schiphol zich zo bewust van een betere wereld?
“Het zit in de haarvaten van ons bedrijf om de footprint te verminderen. Maar het is moeilijk in sommige spoedeisende situaties. Neem bijvoorbeeld de regels voor vloeistoffen in handbagage. Toen dat werd ingevoerd, moest er in één keer op hele korte termijn nieuwe apparatuur worden aangeschaft, want efficiency heeft voorrang op alles. Dan ben ik te laat met mijn boodschap over duurzaamheid. Maar als we nieuw asfalt aanleggen, hebben we heel goed nagedacht over hoeveel CO2 daar mee gemoeid is en of dat wel gerecycled asfalt is.”
Zijn er andere luchthavens waar u zich aan spiegelt?
“Waar ik heel jaloers op ben is Arlanda, het vliegveld van Stockholm. Daar hebben ze zich vier jaar geleden als doel gesteld om in acht jaar te kijken of ze een CO2–footprint van nul kunnen bereiken. Dat is dan niet door met certificaten neutraliteit te kopen, maar echt door te kijken hoe alle activiteiten samen tot die 0 procent kunnen komen met bio fuels in plaats van gewone brandstof, door alle gebouwen CO2-neutraal te krijgen, met alleen maar elektrisch vervoer. Ze weten niet of ze het gaan halen, maar dat streven zit nu in de mindset van alle medewerkers: iedereen gaat er voor. Die drive om CO2-uitstoot te bevechten moeten we hier op Schiphol ook hebben.”
