“Waarom zit u hier vanavond?”, vraagt moderator en ex-Jakhals Bahram Sadeghi aan een vrouw achter in de zaal van de Amsterdamse Nieuwe Liefde. De vrouw heeft haar antwoord klaar. “Ik hoop dat ik na dit debat mijn mening over IS beter onder woorden kan brengen. Nu begrijp ik de ideeën van IS wel, maar niet de uitvoering ervan.” De vrouw is duidelijk niet de enige die meer wil weten over de extremistische Jihad-groep uit Irak en Syrië. Zo’n 120 geïnteresseerden verzamelden zich vorige week woensdag in de Amsterdamse Nieuwe Liefde om het antwoord te vinden op een prangende vraag: wat is precies de aantrekkingskracht van IS op het groepje jonge Nederlandse IS-sympathisanten?
Identiteitsvorming
Roemer van Oordt heeft wel een mogelijk antwoord op deze vraag. Hij is politicoloog en redacteur bij Republiek Allochtonië, een weblog dat zich richt op onder andere integratievraagstukken en het Midden-Oosten. Het idee dat jongeren die zich aangetrokken voelen tot IS vaak kansloos zijn is onzin, vindt hij. “Ik geloof dat er juist ook hoogopgeleiden tussen zitten met veel theologische kennis.” Een van de redenen waarom een kleine groep jongeren sympathie heeft voor de terreurgroep, heeft volgens Van Oordt te maken met de veranderende beeldvorming in Nederland over de islam.
Na een reeks gebeurtenissen — denk aan 9/11 en de moord op Van Gogh — is die flink verslechterd. “Hierdoor zijn veel moslimjongeren zich gaan verdiepen in hun religie. En een deel van hen is zich meer aangetrokken gaan voelen tot de zuivere islam.” Van Oordt merkt op dat jongeren het antwoord op de vraag wat die zuivere islam precies is, niet in Nederland vinden. “Daar is door een tekort aan moskeeën en imams niet genoeg aandacht voor in ons land.” Maar de jongeren blijven geïnteresseerd en de zoektocht naar de zuivere islam gaat verder. “Bij een aantal heeft dit in combinatie met de negatieve beeldvorming en partijdigheid van het westen ervoor gezorgd dat ze hun broeders en zusters willen helpen in de onrechtvaardige strijd in Syrië en Irak.”
De zuivere islam: Martijn de Koning schreef in 2008 het boek “de ‘zuivere’ islam”. Hij volgde hiervoor Marokkaans-Nederlandse jongeren van 12 tot 18 jaar om te onderzoeken wat de islam voor ze betekent. Hij ontdekte dat zij de islam actief proberen te ontdoen van Marokkaanse tradities. Dat noemt hij de zoektocht naar de zuivere islam. In zijn vervolgonderzoek bestudeert De Koning salafistische groepen, een radicale poot van de islam, in Nederland. Deze groepen gaan in op kwesties waar jongeren mee te maken hebben, dit in tegenstelling tot de meeste Marokkaanse moskeeën. Ze beweren terug te keren naar de bronnen van de islam toen de islam nog niet was aangetast door cultuur. “In de zoektocht van de jongeren naar een moslimidentiteit zonder Marokkaanse tradities ontstond een vraag naar een andere islam. De salafisten leveren het aanbod.”
Bron: VU
[[{“fid”:”30374″,”view_mode”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”Lezing over Nederlandse IS-sympathisanten”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:””},”type”:”media”,”link_text”:null,”attributes”:{“class”:”styles file-styles artikel_volle_breedte media-element file-file-styles-artikel-volle-breedte”,”id”:”styles-6-0″}}]]
Religieus aanvaardbaar
“Veel jongeren die zich aangetrokken voelen tot IS, kunnen dat religieus niet goed onderbouwen.” Volgens Yassin Elforkani hebben veel jongeren beperkte religieuze kennis waardoor ze niet goed weten wat terreur is en wat niet. Wat IS in Syrië en Irak aanricht, voelt weliswaar voor sommige jongeren onrechtvaardig maar de religieuze gedachten erachter maken het voor hen aanvaardbaar. “Nu vinden sommigen het nog moeilijk om ‘nee’ te zeggen tegen extremistisch gedachtengoed dat voortkomt uit hun eigen religie”, aldus de jongerenimam.
Daarnaast moeten jongeren volgens Elforkani meer bewust gemaakt worden van hun eigen, veilige, positie in Nederland. “De oneliner die zij regelmatig gebruiken is: ‘democratie deugt niet, de rechtstaat deugt niet, we moeten de sharia invoeren.” Nederland moet volgens de jongerenimam deze islamitische jeugd overtuigen dat de rechtstaat er is om iedereen te beschermen, ook hen. “Maar door paspoorten af te pakken doen we het tegenovergestelde. Het maakt de rechtsstaat kwetsbaar, waardoor het onmogelijk is om jongeren ervan te overtuigen dat het systeem waar wij in geloven werkt.”
De jongeren gebruiken IS als uitlaatklep
Antwoord op emotie
Ook Fehd El Ouali, medewerker bij het Islamitisch Centrum de Middenweg, ziet dat sommige islamitische jongeren het moeilijk hebben en ze hierdoor niet goed weten wat ze moeten doen. Het gaat bijvoorbeeld slecht op school of ze voelen zich buitengesloten in de maatschappij. “Vertrekken naar IS is voor hun een antwoord op deze ellende, op hun emoties.” De bron van hun woede ligt volgens El Ouali dan ook niet bij afkeer tegen ongelovigen. Hij merkt dat als je eenmaal een gesprek aanknoopt met deze jongeren, blijkt dat hun boosheid uiteindelijk vaak voortkomt uit persoonlijke frustraties. “Ze gebruiken IS als uitlaatklep.”
El Ouali denkt dat de kleine groep jongeren die vertrekt en zich daadwerkelijk aansluit bij IS vooral ergens bij wil horen. “Dat wil iedereen, ergens bij horen. Zoals schrijvers elkaar opzoeken, vinden geradicaliseerde moslims elkaar bij IS.”
Religieuze plicht
Volgens Maiwand Al Afghani, student Bestuurskunde, spelen al deze verklaringen een rol bij het vertrek van Nederlandse jongeren naar IS. Al-Afghani bestudeert naast zijn studie zelf ook de islam. Een verklaring die hij nog niet hoorde, is dat jongeren het steunen van IS als religieuze plicht voelen. “Er zijn jongeren die overtuigd zijn dat het een religieuze plicht is om broeders en zusters elders te helpen of een jihad te vechten omwille van Allah. Die zijn door niemand tegen te houden.”
Geen enkele groepering strijdt volgens de islamitische wet
De student gelooft dat het strijden voor een kalifaat rechtmatig kan zijn, mits deze gevoerd wordt volgens de sharia, de islamitische wet. Dat is iets waar eigenlijk elke moslim een voorstander van moet zijn. “Net als andere groeperingen, voldoet IS daar niet aan. Want onschuldige mensen doden, alleen omdat ze ongelovig zijn, mag helemaal niet volgens de sharia.”
