Nog geen drie weken geleden tekende de Poolse minister van Milieu en Natuurbeheer Jan Szyszko het doodvonnis voor het laatste laagland oerwoud van Europa en nu zijn overal in dit enorme bos al nieuwe kapvlaktes te vinden. Kapvlaktes die gecreëerd worden met als argument dat de schade door de letterzetter, een kleine schorskever, moet worden ingeperkt. Door de Poolse bosbouwers wordt betoogd dat al het fijnsparrenbos zal verdwijnen als de letterzetter niet wordt bestreden.
Poolse Minister van Milieu Jan Szyszko in houtvesterskostuum.
Hoewel in het verleden alle bosbouwers -ook die in Nederland – leerden dat de letterzetter bestreden moest worden, is inmiddels wetenschappelijk aangetoond dat uitbraken van de letterzetter eerder het gevolg zijn van verzwakte gfijnsparren dan dat ze veroorzaakt worden door de kever. Het blijkt dat de letterzeter juist een essentiële rol speelt in de bosecologie door verjonging van fijnsparrenbos mogelijk te maken. Maar de Poolse minister beweerde eergisteren opnieuw dat het juist de kever is die schade toebrengt aan de natuur. In het zelfde persbericht rekent hij de bomen ook nog eens rustig om in geld. Hij stelt dat de verloren bomen een waarde hebben van 7 miljoen Poolse zloties ofwel 1,6 miljoen euro.
De zeer zeldzame Boros schneideri kever
Unieke kevers, bijzondere spechten
Gisteren publiceerde de Stichting Wild Polen (Fundacja Dzika Polska) en Greenpeace Polen een rapport over de bospatrouilles die ze ingesteld hebben sinds de aangekondigde kap. Tijdens deze patrouilles hebben de activisten zich niet alleen ingespannen om de houthakkers op heterdaad te betrappen, maar hebben ze ook de kapvlaktes onderzocht. Uit het rapport komt een dramatisch beeld naar voren van de consequenties van de kaalslag. Er wordt gekapt op plekken waar dieren leven die volgens de Europese Habitat Richtlijn beschermd zouden moeten worden. De zeldzame vermiljoenkever en de zeer zeldzame Boros schneideri die typisch zijn voor zeer oude bossen bleken voor te komen in de gekapte bomen. Naast het dus overduidelijk vernietigen van het leefgebied van deze zeer zeldzame kevers, worden ook de bijzondere witrug en drieteenspecht bedreigd door de kap. Deze spechten zijn afhankelijk van de aanwezigheid van dood en vermolmd hout omdat ze te zwak zijn om in levend hout te hakken.
Drieteenspecht een zeldzame spechtensoort die voor zijn voedsel afhankelijk is van vermolmd en dood hout
Internationale verplichtingen
Als lidstaat van de Europese Unie heeft de Poolse regering de verplichting op zich genomen de Habitat en de Vogelrichtlijn uit te voeren en het Bialowieza oerbos is aangemeld als Natura2000 gebied en is dus beschermd volgens beide richtlijnen. Belangrijker nog is dat daarmee bij elke activiteit de Poolse regering een analyse uit dient te voeren van de consequenties van de voorgenomen activiteiten op de beschermde diersoorten. Omdat die analyse niet heeft plaatsgevonden en het voorkomen van beschermde kevers bewezen is kan de huidige kap als illegaal aangemerkt worden en zouden er consequenties moeten volgen.
Kan de huidige kap als illegaal aangemerkt worden
In 1999 hebben wij in Nederland de zaak van de kokkelvisserij gehad die als illegaal werd aangemerkt door het Hof van Justitie en heeft geleid tot het aftreden van de toenmalige staatssecretaris. Het niet naleven van de Europese regelgeving kan dus serieuze consequenties hebben. Maar misschien nog wel belangrijker zijn de verplichtingen die volgen uit het feit dat het oerbos al heel lang geleden door Polen aangemeld is als UNESCO werelderfgoed. Als de UNESCO-commissie binnenkort besluit het oerbos van de lijst te verwijderen is dat voor Polen internationaal een blamage.
Minister Szyszko: 'Hout moet gebruikt worden [..] er kunnen meubels van gemaakt worden of het kan gebruikt worden als brandhout'
President Kaczynski: 'Natuur is een van onze grootste nationale schatten en de diamant in de kroon is het woud van Bialowieza'
Greenpeace: Geachte premier en Geachte partijvoorzitter, Welke van deze visies kiezen jullie voor het woud van Bialowieza?
Stemmen uit het verleden
Als reactie op de kap in het oerbos bezetten Poolse activisten sinds gisteren het dak van het ministerie van Milieu. Ze hingen een enorm spandoek op met daarop de oproep om van hele oerbos een natuurreservaat te maken. Ondertussen kampeerde de activisten op het dak. Ze zijn inmiddels door de politie van het dak verwijderd. Onder de hashtag #KochamPuszcze (Ik houd van het woud) worden via Instagram en Twitter nu steunbetuigingen naar de activisten gestuurd.
Het voorstel om van het hele oerbos een natuurreservaat te maken staat ook in het rapport van Greenpeace Polen en Stichting Wild Polen. Het is voor Polen de enige mogelijkheid om serieus werk te maken van de bescherming van dit unieke bosgebied. Daarbij wordt gerefereerd aan een eerder voorstel van de omgekomen president Lech Kaczynski (de tweelingbroer van de leider van de huidige regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid Jaroslaw Kaczynski) uit de kast gehaald die heeft namelijk eerder al voorgesteld van het hele oerbos een natuurgebied te maken.
Natuur is een van onze grootste nationale schatten en de diamant in die kroon is het woud van Bialowieza
Bij de presentatie van dat voorstel zei de voormalig president: 'Natuur is een van onze grootste nationale schatten [van Polen] en de diamant in die kroon is het woud van Bialowieza'. De activisten hopen nu op spoedig ingrijpen door premier Szydlo om te voorkomen dat minister Szyszko Polen verder internationaal compromiteert. De oproep aan premier Szydlo kan nog steeds getekend worden.
