Dinsdag 3 november woonden OneWorld-redacteuren Ellen de Lange en Hans Ariëns voor het eerst van hun leven het Nationaal Sustainability Congres bij, een toogdag van het duurzame bedrijfsleven, georganiseerd door ingenieursbureau Royal HaskoningDHV. Hieronder hun impressies.
Hans: "Mijn eerste impressie: ik ken hier niemand! Dit is dus een wereld waar wij bij OneWorld geen weet van hebben. Later bleek ik alsnog éen iemand te kennen, Jolein Baidenmann, maar zij zat er namens de ngo Oxfam. Jij hebt Springtij nog vers in je geheugen, een ander duurzaam hoogtepunt in het jaar. Something completely different, neem ik aan?"
Ellen: "Twee totaal verschillende universums inderdaad. Het verschil tussen bergschoenen en pumps. Op Springtij komen de believers van het eerste uur samen, en werd het 'contact met de aarde' teruggezocht. Op het Sustainability Congres mocht aan de heilige huisjes 'groei' en 'winst' niet getornd worden. Maar het waren wel doeners die daar rondliepen, die praktische toepassingen in de markt wilden zetten."
Hans: "Ik werd vooral getroffen door de ontzagwekkende hakken van prinses Laurentien, waarop ze ook nog kon lopen zonder om te vallen. Maar ook wel door haar bevlogen verhaal dat de tijd van aarzeling en scepsis voorbij is, van 'ja maar, wat is het businessplan achter je duurzame idee?'. En dat we nu, zoals de leden van haar Raad van Kinderen ons voorhouden, door moeten pakken voor het te laat is. De congresgangers, dat wist Jolein te vertellen, vertegenwoordigen de 'next generation'. De duurzame voorlopers in het bedrijfsleven komen niet meer – dit was de zestiende editie – die vinden hun weg wel. Nu kreeg je mensen uit de bouw, watersector, bierbrouwers, wat meer mainstream bedrijfsleven. Zeker geen social entrepreneurs a la Peerby, Moyee Coffee of andere idealistische zakenlui. Ze kregen bijvoorbeeld voor het eerst insectenhapjes bij de lunch voorgeschoteld – wat bij de hippe voorlopers al jaren geleden gebeurde. Maar die verbreding is alleen maar toe te juichen natuurlijk.
Wat waren eigenlijk jouw take aways?"
Ellen: "Je vergeet erbij te zeggen dat Laurentien boven die killer heels bovendien een leren broek droeg. Aan de outfits lag het niet… En aan de bedrijven? Dat valt volgens mij nog te bezien. Op het congres kon ik zo grofweg drie types onderscheiden: De eerste zijn bedrijven die zien dat hun business ten dode opgeschreven is. Bijvoorbeeld Eneco. Die zijn zich daar heel erg van bewust en proberen voordat het te laat is hun businessmodel om te gooien. Van product (energie) naar service (een veilige omgeving door verlichting). Dan waren er bedrijven die serieus proberen om duurzamer te werk te gaan, zoals bouwbedrijf Strukton, dat bijvoorbeeld aan betonrecycling doet. Maar ik was niet over iedereen enthousiast moet ik zeggen. Zo hield Spadel – van de flessen Spa water – een presentatie over hoe ze de natuurlijke omgeving – de Ardennen – rondom hun waterbron beschermen. Toch kon ik me niet aan het gevoel onttrekken dat ze dezelfde strategie zouden voeren als hun 'natuurlijk kapitaal' een olieput was geweest. Op de vraag wat ze deden aan het feit dat water in plastic flessen stoppen en dat in vrachtwagens vervoeren überhaupt een vervuilende bezigheid is, wat het antwoord: "Wij vinden dat intern ook een lastig vraagstuk, maar ik laat het liever buiten de discussie." Wat mij betreft is dat geen serieus duurzaam beleid. Of heb ik met een te cynische blik gekeken? Denk jij dat de grote stap voorwaarts van de bedrijven zal komen?"
Hans: "Het is een lange weg, dat klopt. Ik werd ook wel een beetje wiebelig toen het in een workshop over verduurzaming van de stad de export van onze 'slimme oplossingen' centraal stond. Wij hebben compacte steden waar veel gefietst wordt, en daar zijn ze in het buitenland jaloers op: the Dutch Urban Approach. Dat rook me net iets te veel naar zelffelicitatie. Laten we wel wezen, onze energietransitie lijkt nog nergens op, en we mogen straks op veel meer wegen 130 rijden. Geen reden voor zelfgenoegzaamheid, lijkt me. Gelukkig was er een meneer in de zaal die dat opmerkte. En daar was iedereen het wel weer mee eens.
Ik kwam toch wel vrolijk uit het congres. Ik zat in een meeting met de Best Young Leaders in Sustainability van Nudge. Ze waren deze zomer door Europa getrokken, bij allerlei circulaire initiatieven langs. Het had hun voornemen versterkt om zich voor de duurzaamheid in te zetten. Een van de jonge leiders had haar baan bij fossiele energiereus Essent opgezegd. En Thomas van de KLM was een dag per week minder gaan werken om maatschappelijk actief te worden. Ik hoop wel dat ie desondanks carrière kan maken, want hij leek me goed bezig. En Birgitta Kramer, manager duurzaamheid bij Vitens, werd verkozen tot MVO-manager van het jaar. Ze heeft vorig jaar gejureerd bij onze Water Battle, dat zegt al wat, en hoort ook nog tot de jonkies – wel wat ouder dan jij natuurlijk;-). Dat stemt me hoopvol voor de toekomst."
Ellen: "Ah, fijn dat ik ook nog een jonkie ben. Wij jonkies hebben slechts een aantal fossiele reuzen te verslaan en dan wordt het wel wat met de duurzame wereld. Zo bezien is het glas weer halfvol. Dat is misschien inderdaad ongeveer de stand van zaken. Piet Besselink van Royal Haskoning DHV meldde dat voor ongeveer de helft van zijn klanten duurzaamheid geen issue is. Maar voor de andere helft dus wel. En bedrijven weten elkaar steeds beter te vinden en gaan samenwerken. Zo kan afval voor de één weer grondstof voor de ander zijn. En Andrew Steer van het World Recources Institute rekende ons voor dat de transitie naar hernieuwbare energie op de langere termijn goedkoper is dan op de fossiele weg doorgaan. En die studie kwam niet van een klimaatclub, maar is gedaan door CEO's en wereldleiders van formaat.
Volgens mij is de vraag wie de grote beslissende stap gaat zetten. Moeten overheden de regie nemen? Hebben bedrijven de verantwoordelijkheid om gewoon geen vieze troep meer op de markt te brengen? Of komt er toch pas echt verandering als burgers hun leven en koopgedrag beteren? De verantwoordelijkheid wordt zo gemakkelijk weggeschoven. Wie moet wat jou betreft het heft in handen nemen?"
Hans: "Laten we maar eens een kijkje in Parijs gaan nemen, bij de klimaattop. Daar zijn ze allemaal verzameld, overheden, bedrijfsleven, ngo's en betrokken burgers. Jij gaat mee met de actievoerende burgers in de bus, en slaapt in de sporthal, ik cover het officiële gedeelte, oke? Eens zien wie van ons het meest enthousiast terug komt."
