Eten, drinken, vrouwenbesnijdenis

Haar vader en de dokter die de ingreep uitvoerde zijn aangeklaagd door verschillende Egyptische vrouwenrechtenorganisaties en staan terecht in het eerste proces tegen vrouwenbesnijdenis in dit land.

Ondergedoken
De rechtszaak ligt gevoelig en de familie van Sohair wil niet dat oma geïnterviewd wordt. Ze zijn bang dat de naam van de familie geschaadt wordt in het kleine dorpje op het platteland waar ze wonen. De moeder van Sohair is ondergedoken.

“Alle meisjes hier worden besneden. Zo hoort dat”,  zegt de oma van Sohair. “Ze willen het allemaal niet, maar we doen het. Sohair huilde en schreeuwde toen ze naar het ziekenhuis moest. Ze wilde echt niet. Ik wou dat ze er nog was.”

Vrouwenbesnijdenis is in Egypte bij wet verboden, maar geschat wordt dat meer dan 90 procent van de Egyptische vrouwen besneden is. Atef Abu El-Enein, een van de advocaten die de rechtszaak tegen de dokter en de vader van Soheir gestart is, legt uit waarom het ondanks het verbod nog steeds massaal gedaan wordt.

“Als een meisje besneden wordt, dan zien mensen dat alsof ze in de ijskast gezet wordt. Haar eer wordt als het ware beschermd. Onbesneden vrouwen worden gezien als wild en oncontroleerbaar. Ze hebben geen controle over hun lusten en moeten tegen zichzelf beschermd worden door besneden te worden.”

Islam
Sommige Egyptenaren denken dat het met Islam te maken heeft, weet Reda Al-Danbouki, een activist die al jaren vecht tegen vrouwenbesnijdenis in Egypte.

“Mensen denken dat het moet van het geloof, omdat het in de Koran staat, maar dat is helemaal niet zo”, zegt hij. “Ook zijn er mensen die zeggen dat het moet om gezondheidsredenen, ook onzin. Er is geen enkele medische reden waarom een gezond meisje besneden zou moeten worden.”

“Besnijdenis hoort erbij, net als eten en drinken”, vindt een meisje dat met haar vriendinnen in Cairo op een terras zit. “Het is erg dat het meisje dood is, maar de gezondheidszorg is hier erg slecht. Er gaan elke dag handenvol mensen onnodig dood in ziekenhuizen. Dat heeft met besnijdenis niks te maken.”

In ziekenhuizen in de grote stad worden de operaties volgens Abu El-Enein bijna niet meer uitgevoerd, maar dat heeft het probleem niet opgelost, maar verplaatst. “In Cairo is het moeilijk een dokter te vinden die wil besnijden, vanwege het verbod. Doktoren willen niet in de problemen komen.”

“Maar dan gaan mensen gewoon terug naar het dorp waar ze vandaan komen en dan laten ze het daar doen, door de buurvrouw of iemand anders die nauwelijks weet wat hij doet. Er zijn geen harde cijfers over het aantal doden als gevolg van vrouwenbesnijdenis per jaar, maar het vermoeden is dat het om tientallen gevallen per jaar gaat. Sowieso raken veel meisjes voor het leven verminkt.”

Buitenaardse wezens
Het is lang zoeken naar Egyptenaren met een andere mening dan het meisje op het terras, maar uiteindelijk vind ik vier jonge vrouwen die zich fel tegen besnijdenis uitspreken. “In Egypte worden vrouwen gezien als buitenaardse wezens”, vertelt een van hen, “waar mannen helemaal niks van begrijpen en die alleen goed zijn om huisvrouw zijn. Vrouwenbesnijdenis is pure onderdrukking, een schending van mensenrechten. Het is barbaars.” Onderwijs is de oplossing voor dit maatschappelijke probleem, vindt ze. “Een maatschappij repareer je met onderwijs. Misschien dat we dan over veertien jaar van dit probleem af zijn.”

Een Egyptische vriendin groeide op in Nederland, maar daar komt vrouwenbesnijdenis onder Egyptenaren volgens haar net zo veel voor. “Onze slechte gewoontes emigreren met ons mee. Het draait allemaal om de naam en de eer van de familie. Ze zijn bang dat Egyptische meisjes die buiten Egypte opgroeien alles doen wat God verboden heeft, besnijdenis zorgt ervoor dat ze ‘in bedwang’ gehouden worden.”

Het besnijden zelf gebeurt vaak niet in Nederland, maar als het meisje op vakantie in Egypte is. “Ieder Egyptisch meisje tussen de tien en dertien weet hoe laat het is als ze tijdens een vakantie in Egypte opeens naar het ziekenhuis moet terwijl ze niet ziek is, of op bezoek bij familie die anders nooit bezocht wordt.”

De rechterlijke zitting over de zaak is 11 september. Of er dan ook een uitspraak volgt is nu nog onzeker. 

OneWorld Love is momenteel bezig met een onderzoek naar de praktijk van in Nederland wonende meisjes, die tijdens een vakantie naar het thuisland besneden worden.