Wat hebben Pakistan, India, Nigeria en de Verenigde Staten met elkaar gemeen? Al deze landen kwamen de afgelopen weken in de media wegens ernstige gevallen van seksueel geweld tegen vrouwen.
Gestenigd, verkracht, ontvoerd, vermoord
Een vrouw in Pakistan werd in het openbaar gestenigd door haar eigen familie omdat zij trouwde met de man van wie zij hield. Twee Indiase meisjes werden hangend aan een boom gevonden na een groepsverkrachting. Bijna 300 meisjes werden in Nigeria ontvoerd omdat zij volgens Boko Haram niet in de schoolbanken, maar allang in het huwelijksbootje hadden moeten stappen. In de Verenigde Staten schoot een seksueel gefrustreerde jongen van 22 jaar vrouwen (en ook mannen) neer.
Is seksueel geweld tegen vrouwen iets nieuws? Nee, natuurlijk niet. Sinds wij als mensheid bestaan, heeft de vrouw een achtergestelde rol gehad. Nieuw is dat vrouwen het niet langer pikken. In India en Pakistan gaan vrouwen (en mannen) massaal de straat op om te protesteren tegen de achtergestelde rol van vrouwen in hun maatschappij. Na de verkrachting van een meisje in een bus in India vorig jaar volgde zulke hevige protesten dat de overheid wel strengere wetten tegen seksueel geweld moest invoeren.
A change is gonna come
Tot dusver hebben die wetten niet tot gevolg dat seksueel geweld verdwenen is, zoals het voorbeeld van de twee Indiase meisjes laat zien. Gister werd bekend dat naar aanleiding van die zaak weer hevige protesten zijn uitgebarsten waarop de politie met waterkanonnen reageert. Gelukkig heeft de geschiedenis laten zien dat warerkanonnen en politiegeweld niet bestand zijn tegen een grote massa die weet en voelt dat er verandering gaat komen.
In Nigeria zijn over het hele land protesten en ook via social media (#bringbackourgirls) is er aandacht voor het probleem, in zulke mate dat de hele wereld nu betrokken is bij het lot van de schoolmeisjes die door Boko Haram ontvoerd werden. Sommigen doen het af als hashtag-activisme, ook wel slacktivisme, doelend op het feit dat wat Tweets echt geen verschil gaan maken.
Mentale transitie
Dat kan wel zo zijn, de aandacht die het probleem heeft gegenereerd in samenspel met een snel geglobaliseerde wereld waarin mensen verschillende cases aan elkaar kunnen koppelen en de grotere lijnen zien, zorgt er wel voor dat er een mentale transitie kan plaatsvinden die ervoor zorgt dat we vrouwenrechten en seksueel geweld tegen vrouwen herkennen, en erkennen.
Die transitie is op dit moment in full swing in de Verenigde Staten, waar men niet zozeer fysiek, als wel digitaal op de bres springt voor vrouwenrechten en de meer subtielere vormen van seksuele intimidatie waar bijna elke vrouw elke dag mee te maken heeft. De hashtag #yesallwomen, ontstaan vanuit de verontwaardiging over de vrouwenhaat die de Californische Elliot Rodger tentoonspreidde, is trending op Twitter. Vrouwen over de hele wereld delen verhalen over alledaagse gevallen van seksuele discriminatie.
Epidemische proporties
Volgens de World Health Organization krijgt globaal gezien 1 op de 3 vrouwen in haar leven te maken met seksueel geweld. Directeur van de WHO Dr. Margaret Chan noemt seksueel geweld tegen vrouwen ‘een globaal gezondheidsprobleem van epidemische proporties’. En dat probleem speelt zich echt niet alleen ver van ons bed af. Want wist je dat 1 op de 20 vrouwen in Europa in haar leven verkracht is, en 45% van de Nederlandse vrouwen ooit het slachtoffer is geweest van lichamelijk of seksueel geweld?
Ongelijkheid tussen mannen en vrouwen is de meest universele vorm van ongelijkheid. En dat wordt over de hele wereld meer en meer erkend. Je ziet het ondertussen terug in het ontwikkelingsbeleid van organisaties als de Verenigde Naties, en ook het Nederlandse ontwikkelingsbeleid, dat vol inzet op de promotie van Seksuele en Reproductieve Gezondheid en Rechten (SRGR). Dit komt er in het kort op neer dat het belangrijk is dat iedereen zelf keuzes kan maken als het gaat om seks en kinderen krijgen.
Geen vrouwenrechten zonder mannen
Belangrijk uitgangspunt is dat ook mannen meehelpen in de strijd voor gelijkheid en tegen seksueel geweld tegen vrouwen. Zoals Charles M. Bow in een opiniestuk voor de New York Times schreef 'Niet alle mannen zijn onderdeel van het probleem, maar alle mannen moeten onderdeel zijn van de oplossing'. Kijk ook eens op #notallmen, waar mannen de vrouwen van repliek voorzien.
Nu de wereld verontwaardigd is over zoveel seksueel geweld tegen vrouwen, zowel op grove- als meer subtiele manier, de media eindelijk de volle spotlight op de zaak zet en politici van India tot de Verenigde Naties tot Nederland op institutioneel level meer proriteit geven aan vrouwenrechten, heeft 2014 de potentie een transitieperiode te zijn in de manier waarop de wereld kijkt naar genderongelijkheid. Door man en vrouw, hier en daar.
