Vandaag vindt in New York een belangrijke VN top plaats over klimaatverandering. Het gaat om veel meer dan de vraag of wij achter onze dijken droge voeten houden. OneWorld zet de schijnwerper op de onderbelichte onderwerpen die samenhangen met klimaatverandering.
Hilarisch filmpjeDe deskundigen zijn het er nu wel over eens dat het klimaat verandert door menselijk handelen. Er is wel veel discussie over de verwachte temperatuurstijging en de precieze gevolgen van klimaatverandering. De enkele onderzoekers die het klimaatprobleem ontkennen kregen lange tijd onevenredig veel aandacht, zoals dit hilarische filmpje laat zien.
De aarde warmt in een rap tempo op en dat zal – zonder goede oplossingen – grote gevolgen hebben voor de welvaart en het welzijn van mensen overal ter wereld. Naar verwachting is de temperatuur eind deze eeuw met 1,5 tot 2 graden Celsius gestegen. Vooral de stijgende zeespiegel, overstromingen en orkanen als gevolg van klimaatverandering krijgen veel aandacht. Maar er is meer aan de hand. Zo zorgt klimaatverandering voor verzilting van de grond in kustgebieden en heeft het invloed op de beschikbaarheid van water en de voedselproductie.
Vijf onderbelichte onderwerpen die samenhangen met klimaatverandering.
1. Dalende biodiversiteit
Dieren- en plantensoorten moeten zich snel aan verandering van het klimaat aanpassen om te kunnen overleven. Als ze dat niet kunnen, dan sterven ze uit. Ongeveer 6300 diersoorten dreigen te verdwijnen als de organismen waar zij op hun beurt van afhankelijk zijn uitsterven. Een bekend voorbeeld is de ijsbeer, wiens leefgebied door temperatuurstijgingen steeds kleiner wordt. Op termijn heeft de ijsbeer minder voedsel ter beschikking en daardoor wordt deze soort in zijn voortbestaan bedreigd.
2. Voedseltekort
Als gevolg van de stijgende temperatuur op aarde, veranderen de weersomstandigheden en de beschikbaarheid van water. Deze factoren hebben op hun beurt grote invloed op de productie van voedsel. Die komt onder druk te staan. Een onderzoek van verschillende universiteiten uit 2013 laat zien dat landbouwopbrengsten als gevolg van klimaatverandering wereldwijd met 17 procent kunnen gaan afnemen. Tegelijkertijd stijgt de wereldbevolking. Naar verwachting is er in 2050 70 procent meer voedsel nodig.
3. Risico’s voor steden
Steden zijn heel kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering. Zo zijn veel steden dichtbevolkt en liggen er veel steden aan zee. Bij een ramp zoals een overstroming is het leed en de schade dan ook extra groot. Zo zijn Dhaka, Mumbai, Manilla, Calcutta en Bangkok extreem kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering. Londenaren en Parijzenaren hoeven zich veel minder zorgen te maken.
4. Besmettelijke ziektes
Ook heeft klimaatverandering een relatie met de verspreiding van besmettelijke ziektes. Temperatuur, neerslag en luchtvochtigheid bepalen bijvoorbeeld de voortplanting van malariamuggen en een ziekte als cholera komt vaker voor als er meer overstromingen zijn. De ziekte hangt namelijk samen met water en voedsel.
5. Arme landen de dupe
Klimaatverandering raakt iedereen, maar niet iedereen even hard. In Bangladesh is de CO2-uitstoot per hoofd van de bevolking één van de laagste ter wereld terwijl het land nu al te kampen heeft met nadelige gevolgen van klimaatverandering. Extremere weersomstandigheden hebben gezorgd voor voedseltekorten en gedwongen verhuizingen. Arme landen worden dus de dupe van een probleem dat rijke landen in grote mate hebben veroorzaakt. De figuur geeft de top 10 kwetsbare landen weer.
[[{“fid”:”30044″,”view_mode”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:””,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:””},”type”:”media”,”link_text”:null,”attributes”:{“class”:”styles file-styles artikel_volle_breedte media-element file-file-styles-artikel-volle-breedte”,”id”:”styles-6-0″}}]]
Rijkere landen kunnen nadelige gevolgen van klimaatverandering ook veel makkelijker opvangen door technologische veranderingen. Dat geldt bijvoorbeeld voor de landbouw die grootschalig en grotendeels gemechaniseerd is. In sub-Sahara Afrika en Azië wordt 80% van het voedsel geproduceerd door kleine boeren. Zij verbouwen voedsel op traditionele wijze en zijn sterk afhankelijk van het weer; zware regens kunnen hun oogsten laten mislukken net als droogten.
Nederlanders over klimaatveranderingNederlanders blijven behoorlijk koel onder klimaatverandering. Volgens cijfers van de NCDO-onderzoeksgroep was in 2012 minder dan de helft (veertig procent) van de Nederlanders ongerust of zeer ongerust over het veranderende klimaat. Binnen Europa liggen deze cijfers anders; zestig procent van de Europeanen ziet klimaatverandering als een zeer serieus probleem en dertig procent als een redelijk serieus probleem (cijfers van de Europese Commissie).
Daarnaast zijn arme mensen ook slechter opgewassen tegen rampen. Na de Zuidwesterstorm van oktober 2013 claimden Nederlanders voor maar liefst 95 miljoen euro aan schade. Veel mensen in ontwikkelingslanden hebben deze luxe niet, waardoor ze extra kwetsbaar zijn. Niemand compenseert hen wanneer zij door extreem weer gewond raken of hun huis verliezen.
Bron:Dit artikel is gebaseerd op het in maart verschenen kennisdossier Klimaatverandering van NCDO geschreven door onderzoeker Gabi Spitz. Het dossier is tot stand gekomen op basis van uitgebreide literatuurstudie en consultatie met klimaatdeskundigen.
Zie ook het kennisdossier over mondiale publieke goederen voor meer informatie over de hindernissen om wereldwijde afspraken te maken over mondiale vraagstukken zoals klimaatverandering.
