Hoe houden we de zorgkosten in bedwang? Dat is de vraag die in de gezondheidszorg te centraal staat. Kijk niet alleen naar wat het kost, stelt Frans van den Boom. Investeren in gezondheid levert namelijk ook veel op.
Frans van den Boom heeft brede ervaring op het gebied van mondiale gezondheid. Hij was onder andere vice president bij het International Aids Vaccine Initiative, directeur bij de topsector Life Sciences and Health. Hij is nu werkzaam als directeur beleid, planning en evaluatie bij de Qatar Foundation Research and Development.
Gevleugelde uitspraken over de gezondheidszorg zijn ‘de goedkoopste patiënt is een dode patiënt’ en ‘als je problemen hebt, dan ga je voor een goed gesprek maar naar de kapper’. Cynische argumenten om niet te hoeven investeren in gezondheid en gezondheidszorg.
De discussie over gezondheidszorg gaat al heel snel over de kosten en vooral over de beheersing van de kosten. Zelden praten we over het investeren in gezondheid, volksgezondheid en gezondheidszorg als iets wat een hoog rendement heeft. Rapporten van internationale gezondheidscommissies zoals het rapport van de Commission on Macro-economics and Health (1993) en de opvolger daarvan – 20 jaar later – door The Lancet Commision on investing in health (2013) tonen aan dat gezonde mensen welvarender zijn en welvarender mensen gezonder zijn. Investeren in gezondheid leidt tot overtuigende economische groei.
‘De goedkoopste patiënt is een dode patiënt’
Hoelang hebben we gezegd dat het behandelen van met HIV geïnfecteerde mensen in arme landen onmogelijk was? De gedachte was dat het te duur en te ingewikkeld was, dat er geen capaciteit en geen goede infrastructuur aanwezig was, en dat vooral de nationale overheden van ontwikkelingslanden actie moesten nemen. Het uitrollen van behandeling was daarmee jarenlang geen prioriteit voor ontwikkelingssamenwerking. Dat een dode patiënt de goedkoopste was, werd niet gezegd en waarschijnlijk werd er ook niet in die termen gedacht. Maar door niet te handelen overleden jarenlang miljoenen mensen. En wat voor HIV geldt, geldt eigenlijk voor alle ziekten die aan armoede gerelateerd zijn; veel van deze ziekten krijgen niet de priorieit die ze verdienen.
Wereldwijde gezondheid krijgt weinig aandacht in het Nederlandse beleid. En dat terwijl grensoverschrijdende gezondheidsproblemen, zoals antibiotica-resistentie, steeds belangrijker worden. Op Wereldgezondheidsdag presenteerde Kaleidos Research het rapport ‘Health has no borders’ en eenfilmpje dat in één minuut laat zien hoe onze gezondheid samenhangt met andere delen in de wereld.
Ebola en welbegrepen eigenbelang
Toen Ebola uitbrak, handelde Nederland wel. Dat was enerzijds het resultaat van ‘global health activisten’ die zijn blijven hameren op het belang van mensenrechten en een mondiale benadering van gezondheidszorg. Maar anderzijds ook vanuit ‘welbegrepen eigenbelang’. Want we weten natuurlijk al heel lang dat ebola zeer dodelijk is. De snelle en relatief grootschalige verspreiding van het virus maakte het tot een mondiale prioriteit: stel dat het in de rijke wereld geïntroduceerd werd en zich verspreidde?
Drie epidemieën tegelijkertijd
Ontwikkelende landen kampen nu met drie parallelle epidemieën. Ten eerste de nog steeds hoge mate van infectieziekten waaronder HIV, Tuberculose en malaria. Ten tweede de snel groter wordende groep mensen met een chronische aandoeningen als gevolg van een hogere levensverwachting. En ten slotte de snel stijgende last van welvaartsgerelateerde aandoeningen als gevolg van een ‘westerse’ leefstijl, zoals de consumptie van alcohol, calorierijk en ongezonde voeding met als gevolg hart- en vaatziekten, diabetes en andere chronische en dodelijke aandoeningen.
De conclusie zou moeten zijn: laten we meer investeren of in ieder geval doorgaan met investeren in mondiale volksgezondheid en gezondheidszorg. Maar op enkele landen na, lijkt de rijke wereld zijn interesse voor gezondheid te verliezen. De discussie over ontwikkeling gaat nu vooral over klimaat, de toegang tot voedsel-, water-, en energie, en private sector ontwikkeling. Allemaal noodzakelijk voor welvaart en gezondheid, maar laten we gezondheid, volksgezondheid en gezondheidszorg bij dit rijtje houden. Want investeren in mensen en gezondheid loont.
—
Dit is deel vier in de blogreeks over mondiale gezonheid. Lees ook het eerste deel over de veiligheid van jouw groente en deel twee over investeren in moeder- en kindzorg en deel drie over investeren in gezondheidswerkers.
