Wereldwijde gezondheid krijgt maar weinig aandacht in het Nederlandse beleid. En dat terwijl grensoverschrijdende gezondheidsproblemen, zoals antibiotica-resistentie, steeds belangrijker worden. Andere Europese landen hebben al jarenlang een overkoepelende mondiale gezondheidsstrategie. Vandaag op Wereldgezondheidsdag publiceert Kaleidos Research haar rapport ‘Health has no borders’. Het rapport zoomt in op de vraag hoe mondiale gezondheid op de agenda staat en leeft onder Nederlanders.
Het rapport ‘Health has no borders: addressing global health in the Netherlands’ is gebaseerd op deskresearch, interviews met deskundigen en een representatief onderzoek onder Nederlanders. In totaal werden 18 experts verbonden aan kennisinstellingen, ministeries, NGOs, het bedrijfsleven en internationale instellingen geïnterviewd. Daarnaast werd onder 1,057 respondenten een vragenlijst over mondiale gezondheidsvraagstukken afgenomen.
Gezondheid over grenzen
SARS, MERS, vogelgriep en Ebola; ziekten die ver weg leken kunnen ineens heel dichtbij zijn. Ziekten kunnen via mensen maar ook via dieren of besmet voedsel ‘mee reizen’. Ook veel andere gezondheidsvraagstukken hebben een grensoverschrijdend karakter. Denk aan de opmars van fastfood en de veranderde leefstijlen die overgewicht in de hand werken, net als hart- en vaatziekten, kanker en diabetes. Deze chronische aandoeningen komen ook steeds meer in ontwikkelingslanden voor. Zo zijn er in ontwikkelingslanden vier keer zo veel mensen met overgewicht als 30 jaar geleden. En is baarmoederhalskanker voor vrouwen in sub-Sahara Afrika inmiddels de meest dodelijke vorm van kanker omdat het niet vroegtijdig wordt behandeld. Daarnaast hebben deze landen te maken met gezondheidsvraagstukken die samenhangen met armoede. Veel mensen hebben geen toegang tot goede zorg en ieder uur sterven er 750 kinderen onder de vijf jaar aan oorzaken die gemakkelijk voorkomen hadden kunnen worden, zoals diarree. Ook is de moeder en kind-sterfte in veel landen hoog. Dagelijks overlijden er 800 vrouwen als gevolg van zwangerschap of geboorte.
Slechte gezondheidsvoorzieningen in ontwikkelingslanden lijken misschien ver-van-ons-bed, maar Ebola heeft duidelijk laten zien dat als een ziekte in West-Afrika niet in de kiem wordt gesmoord, het risico ook groter is dat de ziekte zich naar andere delen van de wereld verspreidt.
[[{“fid”:”35450″,”view_mode”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”Health has no borders”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”Health has no borders”},”type”:”media”,”link_text”:null,”attributes”:{“alt”:”Health has no borders”,”style”:”height:327px; width:581px”,”class”:”file-file-styles-artikel-volle-breedte media-element”}}]]
De animatie werd gemaakt door Funk-e.
Op de agenda van Nederland?
Volgens deskundigen die zich met gezondheid bezighouden krijgt mondiale gezondheid weinig aandacht in het Nederlandse beleid. Dat is opmerkelijk, omdat er een toename is van grensoverschrijdende gezondheidsvraagstukken, zoals de antibiotica-resistentie en besmettelijke ziekten zoals Ebola. Het is ook opvallend omdat andere Europese landen zoals het Verenigd Koninkrijk en Zweden al jarenlang een overkoepelende mondiale gezondheidsstrategie hebben. Nationale gezondheid krijgt in Nederland bovendien wel veel aandacht en één vijfde van het overheidsbudget gaat naar de zorg. De aandacht voor grensoverschrijdende gezondheid steekt daar schril tegen af.
Nederland richt haar internationale beleid vooral op seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR) en volgens deskundigen heeft Nederland hier ook een voorsprong ten opzichte van andere landen. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) richt zich vooral op nationale gezondheidsvraagstukken. Andere mondiale vraagstukken vallen een beetje tussen het wal en schip. Een uitzondering is antibiotica-resistentie; hier besteedt VWS wel ruim aandacht aan.
Kwetsbaarheid en kansen
Nederland is een open handelsland is en is daardoor kwetsbaar omdat veel handelsstromen én mensen Nederland in en uitgaan. Aandacht voor mondiale gezondheid is daarom extra belangrijk, zo stellen deskundigen. Daarnaast heeft Nederland ook veel te bieden op het gebied van mondiale gezondheid, omdat ons land veel kennis in huis heeft en belangrijke bedrijven herbergt die zich richten op gezondheid. Zo is ons gezondheidssysteem met verplichte verzekeringen één van de beste ter wereld en ontbreekt het in veel landen juist aan goede gezondheidssystemen. Nederland zou die kennis dus meer kunnen verzilveren.
Helft Nederlanders maakt zich zorgen om infectieziekten
Nederlanders zien gezondheidszorg samen met onderwijs al jarenlang als prioriteit van ontwikkelingssamenwerking. De toegang tot zorg en ondervoeding zien zij als de belangrijkste mondiale gezondheidsvraagstukken. Deze worden direct gevolgd door overdraagbare ziekten en niet overdraagbare aandoeningen zoals kanker en hart- en vaatziekten. De helft van de Nederlanders maakt zich zorgen om grensoverschrijdende infectieziekten. Nederlanders kijken dus zeker verder dan de eigen landgrenzen, als het om gezondheid gaat. Ook vinden de meeste Nederlanders dat iedereen in de wereld het recht op goede gezondheidzorg heeft. Als het om uitgaven gaat, dan zijn we minder scheutig. Er is vooral steun voor uitgaven waar we zelf belang bij hebben, zoals het ontwikkelen van vaccins tegen infectieziekten.
Kortom, mondiale gezondheid verdient meer aandacht in het Nederlandse beleid omdat gezondheidsvraagtstukken zich niet aan grenzen houden, Nederland een belangrijke bijdrage aan mondiale gezondheid kan leveren én heeft hier zelf ook baat bij heeft.
Van Ewijk, E., H. Bokma de Boer-Nubé, G. Spitz & E. Boonstoppel (2015). Health has no borders: Addressing Global Health in the Netherlands. Amsterdam: Kaleidos Research.
