“Paul Polman is toch ook geen linkse jongen?”

Juryvoorzitter Maurits Groen speldde Paul Polman gisteren op Duurzame Dinsdag het Duurzame Lintje op. Hij dankt zijn lintje aan zijn jarenlange inzet voor duurzaamheid, en de voortrekkersrol die hij daarmee als CEO van een multinational vervult. Polmans missie wordt uitgedrukt in het Sustainable Living Plan. Daarmee wil Unilever voor 2020 de omvang van het bedrijf verdubbelen, en tegelijkertijd de milieuvoetafdruk verkleinen en de positieve maatschappelijke impact vergroten. Naast Paul Polman ontvingen ook Roger Cox, advocaat van de klimaatzaak, en poolreizigster Bernice Notenboom een lintje. 

In zijn dankwoord benadrukte Polman nog eens het belang van een lange termijnagenda om armoede uit te bannen en klimaatverandering aan te pakken. Zo'n agenda is vastgelegd in de werelddoelen die later deze maand door de VN worden aangenomen. "Dit is het enige jaar dat we armoede en klimaatverandering aan kunnen pakken", sprak Polman. Het belang van een duurzame toekomst zou hij ook overbrengen aan premier Rutte, bij wie hij vervolgens langsging. "Ik zal hem vragen de besluiten te nemen die voor de lange termijn cruciaal zijn." Zijn inzet voor duurzaamheid verklaarde Polman verder uit zijn Twentse jeugd, waarin hij had geleerd 'het belang van anderen boven je eigen belang te stellen". 

Daarvoor sprak Europarlementariër Bas Eickhout de Duurzame Troonrede uit. Hij deed een oproep om, zoals in Duitsland en Denemarken gebeurde, links-rechtstegenstellingen te overbruggen en gezamenlijk te werken aan een duurzame 'industriepolitiek' die niet meer draait op en om fossiele energie. Dat kan ook in Nederland, volgens Eickhout. "Paul Polman is toch ook geen linkse jongen." 

Voor het septembernummer van OneWorld Magazine spraken we met Paul Polman ter gelegenheid van de komst van de werelddoelen, waar Polman VN-baas Ban Ki-Moon over heeft geadviseerd.
_________________________

Hij zat aan tafel bij het smeden van de werelddoelen om daar ‘de stem van het bedrijfsleven’ te vertolken. Paul Polman gelooft heilig in de verantwoordelijkheid van bedrijven, te beginnen bij zijn eigen Unilever. “We willen mensen bewust maken van actie die ze zelf kunnen ondernemen voor milieu en maatschappij.” 

Met gemak kun je Paul Polman tot de invloedrijkste en meest visionaire Nederlander van dit moment bestempelen. VN-secretarisgeneraal Ban Ki-moon vroeg hem om advies, hij ontwierp het ambitieuze Sustainable Living Plan voor zijn bedrijf Unilever en gaat de wereld rond om collega- CEO’s van het belang van duurzame groei te overtuigen. The Guardian riep deze ‘mondiale topman met een geweten’ uit tot Sustainable Business Leader of the Year. Een interview met Polman stond al lang op het verlanglijstje van OneWorld. Hij komt tot ons via de mail – zijn agenda is overvol, zijn tijd kostbaar.

Waarom is de nieuwe ontwikkelingsagenda zo interessant dat u er als bedrijfslevenman over mee wilt praten?
“Het draait erom dat we met z'n allen dezelfde duurzame koers varen de komende vijftien jaar. Het gaat over het bestrijden van armoede, honger en klimaatverandering, maar ook over emancipatie, veilig drinkwater en vóór 2030. Dat sluit nauw aan bij Unilevers duurzame-groeistrategie (Sustainable Living Plan, red.). Wij willen onze omzet vergroten en onze milieu- impact halveren, de gezondheid en het welzijn van meer dan een miljard mensen verbeteren en de levensstandaard verhogen van de miljoenen mensen die in de keten van onze producten werken. Het is een enorme uitdaging – één die we nooit in ons eentje behalen.”

U zat in een VN-adviespanel met onder meer David Cameron, koningin Rania van Jordanië en president Johnson Sirleaf van Liberia. Wat heeft u van dit proces geleerd?
“Ik werd getroffen door de enorme bereidheid van mensen over de hele wereld om zich in te zetten voor een duurzame toekomst. Ons panel heeft van meer dan vijfduizend organisaties wereldwijd adviezen ontvangen. Dit geeft mij hoop dat verandering haalbaar is.”

Kunnen we inderdaad armoede de wereld uitkrijgen binnen vijftien jaar? Of is dat naïef?
“Ik ben positief – zeker als we allemaal samenwerken. De millenniumdoelen hebben aangetoond dat het mogelijk is. Een half miljard minder mensen leeft van minder dan 1,25 dollar per dag, de grens die wordt aangehouden voor extreme armoede. Elk jaar sterven drie miljoen minder kinderen aan de gevolgen van armoede. Er gaan meer kinderen naar school dan ooit. Maar er is nog veel te doen.”

De millenniumdoelen waren vooral een zaak van overheden en hulporganisaties. Kan het bedrijfsleven nu een doorslaggevende rol spelen?
“Ik werd in het VN-panel gevraagd om het perspectief van het bedrijfsleven in te brengen. Ik zocht contact met meer dan driehonderd grote bedrijven en vele kleine bedrijven uit alle hoeken van de wereld. Samen goed voor meer dan 10 procent van de wereldeconomie. Bedrijven zijn steeds meer bereid om zich aan de ontwikkelingsagenda te verbinden. Veel vinden het zelfs noodzakelijk hun bedrijfsvoering op een duurzame manier in te richten."

"Bedrijven kunnen een grote impact hebben als ze slim, effectief en duurzaam werken. Ze dragen bij aan ongeveer 60 procent van het BNP in ontwikkelingslanden, 80 procent van de kapitaalstroom naar ontwikkelingslanden en ongeveer 90 procent van de banen. Technologie en innovaties vanuit het bedrijfsleven zijn onmisbaar bij het vinden van oplossingen voor armoede en klimaatverandering. De Wereldbank heeft aangetoond dat de nieuwe ontwikkelingsagenda een investering van biljoenen vergt. Het bedrijfsleven kan daaraan bijdragen. In veel opzichten is het dus een onmisbare schakel.”

Wat betekenen de nieuwe werelddoelen voor de Nederlandse burger?
“Het is een universele agenda. Ze gaat dus alle landen in de wereld aan, inclusief Nederland. De geïnformeerde, actieve en milieubewuste Nederlandse burger heeft potentieel veel invloed, ook via sociale media. Ook kan zo’n burger verstandige keuzes maken als consument, door te kiezen voor duurzaam gecertifi ceerde producten." 

"Vanuit Unilever hebben we een waanzinnig bereik van 2 miljard mensen per dag die onze producten gebruiken. Via onze bekende merken willen we mensen bewust maken van actie die ze zelf kunnen ondernemen voor de maatschappij en het milieu. Dove zet zich in voor vrouwenemancipatie, Lifebuoy-zeep werkt in ontwikkelingslanden aan verbetering van de hygiëne."

"Ik ben oprecht trots dat het Nederlandse bedrijfsleven internationaal koploper is op het gebied van duurzaamheid. Denk aan bedrijven als Philips, DSM, AkzoNobel. Samen met zeven andere multinationals heeft Unilever zich verenigd in de Dutch Sustainable Growth Coalition."

"Door te laten zien dat het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken hand in hand gaat met economische groei, hopen we andere Nederlandse bedrijven ervan te overtuigen dat het zinvol is om een duurzame strategie te voeren.”

De Nederlandse overheid moet meer doen om klimaatverandering tegen te gaan, zo besliste de rechtbank in de klimaatzaak die Urgenda aanspande. Wat verwacht u eigenlijk van de Nederlandse regering?
“Er is veel te doen voor Nederland! Klimaatverandering brengt onze economie in gevaar, want we bedrijven handel met landen die er last van hebben. We kennen allemaal de gevolgen – overstromingen, extreem weer, hevige droogte. Klimaatverandering kost Unilever nu al zo’n 400 miljoen euro. Het tegengaan van klimaatverandering nu is goedkoper dan het bestrijden van de gevolgen en het stimuleert groei."

"Ik zie het meeste in een holistische visie om de oorzaken aan te pakken. Een aanpak waarin mitigatie (maatregelen om CO₂-uitstoot te verminderen, red.) gelijk oploopt met aanpassing aan klimaatverandering. De aanbevelingen van de Global Commission on the Economy and Climate vormen een goed uitgangspunt: meer CO₂-arme stadsontwikkeling, forse investeringen in openbaar vervoer, beter afvalmanagement en effi ciënter energiegebruik."

"Zoals van alle landen van de wereld, verwacht ik ook van Nederland dat er in december een ambitieus en bindend klimaatverdrag wordt aangenomen tijdens de top in Parijs. Nederland is in 2016 voorzitter van de Europese Unie. Een mooie mogelijkheid, zo zie ik het, om binnen Europa een nog ambitieuzer klimaatbeleid aan te wakkeren.”

Kleinschalig sociaal ondernemerschap is in opkomst. Maar hoe staat het met het midden- en kleinbedrijf?
“Daar worden fantastische resultaten bereikt. Neem M-Pesa uit Kenia, dat is bepalend geworden voor zakendoen in Oost-Afrika. M-Pesa promoot het gebruik van mobiele telefoons om geld te beheren en over te boeken. Ideaal voor arme mensen die wel een mobiel, maar geen bankrekening hebben."

"Of kijk hier in Nederland naar Tony’s Chocolonely met duurzaam geproduceerde chocola en Text to Change, dat sms-diensten in ontwikkelingslanden aanbiedt. Middelgrote en kleine bedrijven hebben het voordeel dat ze flexibel zijn, maar hebben vaak minder toegang tot kennis en expertise, financiële middelen, infrastructuur en internationale markten. Unilever zet zich in om de kleinere bedrijven in onze keten te helpen en te trainen in duurzaamheidskwesties.”

Jongeren zullen zich ook afvragen wat zij kunnen doen. Hoe was u zelf als economiestudent?
“Tijdens mijn studiejaren in Groningen bezocht ik bejaardenhuizen om oudere mensen gezelschap te houden en voor te lezen. Ik ben altijd een groot liefhebber van de natuur geweest, al werd er in die tijd nog beperkt over het effect van de mens op het milieu gesproken.”

U voert zelf ook sollicitatiegesprekken. Wijst u wel eens jongeren af die tot de ‘best and brightest’ behoren, maar die maatschappelijke bezieling missen?
“In mijn beleving behoren jongeren die dat missen niet tot de ‘best and brightest’. Authenticiteit, betrokkenheid en bereidheid tot samenwerking zijn cruciale eigenschappen voor de leiders van de toekomst. Jongeren die langetermijnperspectief inbrengen en daarmee uitdagingen voor de toekomst oplossen, dat is wat het bedrijfsleven nodig heeft.”

Is uw missie om van Unilever-merken 'brands with a purpose' te maken al tot in de vezels van het bedrijf doorgedrongen?
“Absoluut. Denk aan Magnum dat zich inzet voor duurzame cacao, Lipton voor duurzaam gecertificeerde thee, Knorr voor duurzame landbouw. Niet alle merken zijn zover, maar we hebben fantastische stappen gezet. ‘Brands with a purpose’ waren in 2014 goed voor de helft van Unilevers groei en groeiden twee keer zo snel als de rest van het bedrijf.”

Hoe draagt u in uw persoonlijk leven bij aan een eerlijke wereld?
“Ik ben actief in internationale bedrijfslevenorganisaties, zoals de World Business Council for Sustainable Development. Ik wil meer bedrijven ervan overtuigen duurzame bedrijfsstrategieën in te voeren, want alleen dan brengen we systematische verandering teweeg. Met mijn vrouw en kinderen zet ik mij in voor de Kilimanjaro Blind Trust. Die richt zich op het verbeteren van de levenskwaliteit van blinden in Tanzania, Uganda, Ghana, Malawi en Kenia.”