Het idee dat religie vooral een bron van geweld is wijst Prins Jaime de Bourbon af. “Religie is een middel voor de maatschappij. Zij kunnen het voor goede of slechte doelen inzetten. Als het als middel voor uitsluiting wordt gebruikt, wekt het geweld op, zoals bijvoorbeeld in het Midden-Oosten gebeurt. Maar religie kan juist een bron van vrede zijn. Uit mijn eigen ervaring in Afghanistan en Irak heb ik ook gemerkt dat de mensen die zich inzetten voor anderen in tijden van conflict vaak religieuze mensen zijn – zij blijven hopen.”
Prins Jaime de Bourbon de Parme is ambassadeur bij de Heilige Stoel in Vaticaanstad. Na zijn studies
internationale betrekkingen, economie en conflictmanagement ging hij aan de slag bij ABN Amro in Argentinië en Brazilië en bij een regionale ontwikkelingsbank in Venezuela. Sindsdien werkt hij bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Hij werkte in diverse conflictgebieden: eerst op de ambassade in Bhagdad, daarna als politiek adviseur van een militaire vredesmissie in Afghanistan, vervolgens werd hij gedetacheerd bij het kabinet van eurocommissaris Neelie Kroes in Brussel. Als Speciaal Gezant Natuurlijke Hulpbronnen bevorderde hij de export van conflictvrije grondstoffen.
Hij deed deze uitspraken tijdens de conferentie over religie en internationale ontwikkeling ‘Antenne op Scherp’ op 9 juni, en wees op de positieve maatschappelijke gevolgen van vrijheid van geloof: “Humanitaire hulp en vrede zijn gegrond in de beginselen van religies en worden gelijk uitgedragen door geloofsorganisaties. In moslimlanden worden bijvoorbeeld christelijke ziekenhuizen opgezet die gratis hulp bieden. Dit bevordert het sociaal stelsel.” Bovendien hangt 86% van de wereldbevolking een religie aan. Hier kan je als overheid meer mee doen, benadrukt de ervaren diplomaat.
Niet in hun DNA
Volgens Jaime de Bourbon maakt de diplomatie wereldwijd te weinig gebruik van de kennis en ervaring van religieuze leiders, zowel bij overheden als bij de Verenigde Naties. “Zij gaan vanuit de VN naar rampgebieden, zonder daar imams te spreken. Dat is een gemiste kans om direct bij een lokaal netwerk ingang te vinden. Maar dit zit niet in het DNA van VN hulporganisaties en overheden. Nederlandse geloofsorganisaties doen dit wel, die snappen de rol van de imam in de maatschappij. Ook als zij zelf christelijk zijn.” In de eigen samenleving is samenwerken met religieuze leiders ook essentieel, maar niet vanzelfsprekend, bijvoorbeeld als het gaat om deradicalisering. “Niet de radicalen maar de grote groep daaronder zijn vaak makkelijker te bereiken. Het stille midden – die moeten we inspireren en een stem geven”. Dat kan niet zonder goede rolmodellen.
Religie moet niet in de weg staan van dialoog over internationale onderwerpen
Hoe het beter kan? Als Ambassadeur bij de Heilige Stoel spreekt Jaime elke dag met andere geloofskringen. Hij vergelijkt zichzelf met een antropoloog in de jungle: “Niet oordelen en vooral goed observeren hoe zij werken en daarbij de vraag stellen welke kansen dat biedt." Als diplomaat krijgt hij ook te maken met debat tussen de Heilige Stoel en overheden over lastige onderwerpen zoals abortus en het homohuwelijk. “Ik spreek dan vanuit het maatschappelijk oogpunt over de gevolgen van standpunten, in plaats van te discussiëren over religie. Die verschillende meningen moeten niet in de weg staan van dialoog op internationale issues: klimaat, armoede bestrijding, vrede en mensenrechten. Zelfs op natuurlijke hulpbronnen heb ik mensen gevonden om mee samen te werken.”
Grootste waardeplatform ter wereld
Prins Jaime de Bourbon is geen Ambassadeur bij het Vaticaan, hij is Ambassadeur bij de Heilige Stoel; een wezenlijk verschil: “Het Vaticaan is beperkt tot de paus, kardinalen en bisschoppen in de stad zelf, maar de Heilige Stoel omvat het wereldnetwerk van gelovigen, groeperingen en organisaties eromheen. Dit reikt tot in de haarvaten van de samenleving, inclusief achter de linies in Syrië, waar inlichtingendiensten vaak niet kunnen komen. Daar zitten priesters en nonnen die zich inzetten voor goede zaken.” Op zijn ‘luisterpost’ achterhaalt Jaime zo waardevolle informatie voor de overheid.
Het netwerk van gelovigen reikt tot in de haarvaten van de samenleving, ook achter de linies in Syrië, waar inlichtingendiensten vaak niet kunnen komen
“Je kunt het zien als een multilaterale organisatie.” Eigenlijk is Jaime dus Ambassadeur bij ‘het grootste waardeplatform in de wereld’. De vertegenwoordiger van dit platform, paus Franciscus, is ontzettend betrokken en treedt onder andere op als internationaal vredesbemiddelaar om een eind te maken aan het wereldwijde ‘klimaat van oorlog’. Deze openheid en toenadering moet volgens Jaime ook een uitgangspunt voor politici zijn.
Verzoener in wereldconflicten
Volgens Jaime de Bourbon is de Paus anders dan zijn voorgangers “als hij zich uitspreekt luistert ook de New York Times”. Hij bereikt bevolkingen én politiek leiders. In zijn paasboodschap, gehoord door miljoenen mensen, wenste hij Oekraïne een toekomst ´in een geest van eenheid en dialoog´. President Poetin drukte hij deze week op het hart een duurzame vredesoplossingen te zoeken voor Oekraïne. De Paus gaf Poetin een medaillon met daarin een engel van vrede: een indirect signaal aan hem, omdat Rusland betrokkenheid ontkent.
In Burundi heeft de keus van President Pierre Nkurunzinza om zich, tegen de grondwet in, voor een derde termijn verkiesbaar te stellen tot protesten, een mislukte staatsgreep, geweld en massale vluchtstromen geleid. Daarop heeft de paus een oproep gedaan aan ´de politiek verantwoordelijke van het land om zich in te zetten voor het welzijn van het Oost-Afrikaanse land´. De katholieke kerk is in Burundi invloedrijk en heeft uit protest zijn steun bij de verkiezingsprocedure ingetrokken. Een uitgelezen kans voor Jaime om als diplomaat met de Burundische sectie van de Heilige Stoel samen te werken voor een vredig Burundi.
Een open blik
Internationaal en in eigen land blijven teveel kansen liggen doordat religieuze leiders niet betrokken worden bij vreedzame resoluties, ´mijn advies is om ze met een open houding tegemoet te treden, niet te oordelen en om te zoeken naar samenwerkingsmogelijkheden.´
[[{“fid”:”36878″,”view_mode”:”default”,”fields”:{“format”:”default”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”Neem een abonnement op OneWorld”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”Neem een abonnement op OneWorld”},”type”:”media”,”attributes”:{“style”:”height:72px; width:581px”,”class”:”file-default media-element”},”link_text”:null}]]
