Het rijtje grieven is gemakkelijk samen te vatten: de ellenlange rijen voor de winkels om aan levensmiddelen te komen, de devaluatie van meer dan 50 procent die het leven voor de gemiddelde Venezolaan onhoudbaar duur heeft gemaakt en de onveiligheid. Tijdens de eerste twee maanden van 2014 werden in het Zuid-Amerikaanse land 2841 mensen vermoord. Venezuela geldt als een van de gevaarlijkste landen ter wereld.
“Wij leven van de olie en importeren alles, omdat de regering jarenlang bedrijven genationaliseerd heeft en ze heeft laten verkommeren”, fulmineert mechanisch ingenieur en docent William Campos, aanhanger van de oppositie, maar afkomstig uit het arme westen van de hoofdstad Caracas, een selfmade man. “Daarom zijn we veel te kwetsbaar.”
Nu de nationale munt bolívar tegenover de dollar zo in waarde is gedaald, is de dollar een felbegeerde munt geworden waar de Venezolanen door op de zwarte markt te kopen en verkopen geld mee proberen te verdienen. Daarom zijn er te weinig dollars beschikbaar om goederen mee te importeren. Zodoende is er bijvoorbeeld ook een gebrek aan medicijnen.
Schaarste is een strategie
Maar volgens beeldend kunstenaar Esteban Urbina in het noordwestelijke Maracaibo, die uit een socialistisch nest komt en anti-oppositie is, hebben de rijen en de schaarste niet alleen met een verkeerd economisch beleid te maken. “Die schaarste is een strategie die we al bij een paar verkiezingen hebben gezien. Altijd als Maduro’s illustere voorganger Chávez kandidaat was, verdween er een paar weken voor de verkiezingen iets: toiletpapier, rijst, medicijnen, en zo kon de oppositie zeggen: ‘We gaan naar de donder’ en stemmen winnen. Na de verkiezingen was alles er dan weer.”
Maar sinds de presidentsverkiezingen een jaar geleden, waarbij Maduro ternauwernood won van oppositiekandidaat Henrique Capriles, is de schaarste niet opgehouden en zijn er steeds meer producten moeilijk te krijgen. “Dat komt omdat mensen zijn gaan hamsteren en doorverkopen”, aldus Urbina. Maar de ergsten zijn zij die overal in de rij gaan staan om producten te komen en die ze als smokkelwaar naar Colombia doorverkopen met dikke winst. Deze mensen verrijken zich ten koste van het volk.”
Geen onderhoud
Volgens William Campos heeft het gebrek aan dollars ook te maken met het feit dat de olieproductie drastisch is teruggelopen. “Chávez heeft alle gekwalificeerde ingenieurs van onze oliemaatschappij PDVSA ontslagen en er onvoldoende gekwalificeerd personeel voor in de plaats gezet. Er wordt geen onderhoud aan onze raffinaderijen gepleegd, er gebeuren ongelukken, we moeten zelfs benzine importeren nu. Wij, een van de grootste olieproducenten ter wereld!” Volgens Campos is de productie teruggelopen van bijna 5 miljoen vaten per dag naar minder dan 3 miljoen. “We zijn afhankelijk geworden van buitenlands kapitaal om de olie naar boven te halen.”
Zowel Campos als Urbina hebben kritiek op de intolerantie die Venezuela in zijn macht heeft, maar elk geeft de tegenpartij de schuld. “De oppositie maakt Maduro belachelijk omdat hij buschauffeur is geweest en maakt de mensen die voor de regering zijn uit voor ezels”, moppert Urbina. Maar president Maduro zelf schildert de oppositie af als fascisten en terroristen.
De oplossing
Over één ding zijn beiden het eens: de oplossing moet komen uit alle mensen samen, wat hun politieke voorkeur ook is. Campos: “Wij moeten leren burgers te worden. Wij moeten leren eisen aan een regering te stellen. De problemen die we nu hebben zijn voor iedereen hetzelfde.” Urbina: “We moeten leren dat we niet alles van de regering kunnen krijgen.” Dat is een reden waarom veel armen op de socialisten blijven stemmen. Ze krijgen financiële steun en zijn bang die kwijt te raken, als de oppositie het roer overneemt. “We moeten onze rechten en plichten als burgers leren en leren hoe we met elkaar omgaan, zegt Urbina. “Dat je het vuilnis niet op straat gooit, dat je elkaar gedag zegt en dank je wel. Dat klinkt utopisch bijna, maar ik heb niks onmogelijks gezegd.”
