Zo ziet het echte Afrika eruit

'Sloppenwijken hebben een negatief imago, niet alleen in het Westen, maar ook in Kenia zelf', zegt Kennedy Odhiambo, filmmaker en managing director van African Slum Journal in Nairobi, Kenia. 'Mensen boven in de top van de piramide willen niks te maken hebben met de allerarmsten onder in de piramide. Dus ook binnen Kenia hebben we nog veel werk te doen om de sloppenwijken in een positief daglicht te stellen.'  

Odhiambo is eregast in het Persmuseum, Amsterdam, waar de mijlpaal van de honderdste aflevering van het African Slum Journal wordt gevierd, een week nadat er in Nairobi een feestelijke vertoning heeft plaatsgevonden. 

[[{“fid”:”36606″,”view_mode”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”The Making of the 100th Slum Journal”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”The Making of the 100th Slum Journal”},”type”:”media”,”link_text”:null,”attributes”:{“alt”:”Trailer 100th African Slum Journal”,”style”:”color:rgb(100, 100, 100); font-family:open sans,sans-serif; font-size:1.1rem; height:327px; line-height:1.6rem; width:581px”,”class”:”file-file-styles-artikel-volle-breedte media-element”}}]]

Commerciële onderneming
Het begon vier jaar geleden als een trainingsproject. Voices of Africa Media Foundation (VoAMF) wilde jongeren in de sloppenwijken leren elke twee weken een film te maken over hun eigen omgeving.
Al gauw liep het project zo goed dat, om de duurzaamheid te waarborgen, besloten werd er een commerciële onderneming van te maken.‘We wilden in geen geval het zoveelste ontwikkelingsproject zijn en mensen afhankelijk maken,’ zegt directeur Pim de Wit van VoAMF. ‘Bovendien, als je onafhankelijke journalistiek bedrijft, moet je niet met donoren willen werken.’

Aandelen
NCMH heeft inmiddels tien verslaggevers in dienst die een salaris van zo’n 250 euro per maand ontvangen. Helemaal onafhankelijk van VoAMF zijn ze nog niet. Daartoe moet de bescheiden winst die jaarlijks wordt geboekt groeien en alle aandelen aan NCMH worden overgedragen. Een geldbedrag is omgezet in aandelen en afhankelijk van hun prestaties, worden de werknemers jaarlijks beloond met een percentage daarvan. 63 Procent aandelen zijn nu in Keniaanse handen en De Wit hoopt de 37 procent die VoAMF nog in handen heeft, dit jaar over te dragen, zodat het bedrijf NCMH geheel op eigen benen staat.

Eigenaar
De uitgifte van aandelen, maakt de werknemers tot eigenaar van het bedrijf. ‘En dus ook verantwoordelijk’, zegt De Wit. ‘Daarom proberen we ze zoveel mogelijk bij de bedrijfsvoering te betrekken. We leren ze wat een bedrijf inhoudt en hoe zaken als omzet en kosten zich tot elkaar verhouden. Elk jaar neemt een van hen zitting in het bestuur. Als er winst wordt gedraaid, zijn zij degene die beslissen wat daar mee gebeurt.’

Spaanse ondertitels
De inkomsten genereren de verslaggevers met het verkopen van hun films. Ze zijn gespecialiseerd in het maken van films voor lokaal opererende ngo’s en nemen opdrachten van bedrijven aan die iets te promoten hebben. Een afnemer is de EO, die vier documentaires liet maken. Spaans dagblad El Pais publiceert tegen betaling elke aflevering van het sloppenjournaal met Spaanse ondertiteling op haar website.

Bedrijvigheid
De Slum Journals tonen de sloppenwijken zoals buitenstaanders die zelden zien. In de zanderige steegjes, tussen huisjes van golfplaat, gonst het van bedrijvigheid. De bewoners voeren handeltjes, blijken meesters in het recyclen en vinden creatieve oplossingen voor (dagelijkse) problemen. Maar ook brengen de verslaggevers schrijnende situaties in beeld, zoals de duizenden mensen die op een vuilnisbelt een schamel inkomen bij elkaar schrapen. Kennedy Odhiambo: ‘We vinden een genuanceerd beeld van de sloppenwijk belangrijk. Niet alleen de ellende willen we laten zien, maar vooral ook dat hier gewone mensen wonen.'

Bunge mtaani
De filmpjes zijn aanleiding voor debatbijeenkomsten in de wijk. De Wit: ‘De meeste huishoudens hebben geen internet en kunnen de films niet bekijken. Daarom organiseren we voorstellingen op een groot scherm. Ze noemen het ‘bunge mtaani’: parlement van de wijk. Afhankelijk van het filmonderwerp wordt er gedebatteerd over de problemen in de wijk of zaken die aandacht verdienen. Die bijeenkomsten worden uitgezonden op de radio.”

Apple
Dat de verslaggevers werken met dure Apple-apparatuur, valt op. ‘We hebben daar bewust voor gekozen,’ zegt De Wit. ‘We hadden ook met tweedehands spullen kunnen beginnen. Maar waarom niet meteen goed? We willen toch goede films afleveren?’