‘Doneer nooit geld of spullen zonder er iets voor terug te vragen’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De Ugandees-Nederlandse organisatie SYPO verstrekt sinds 2011 microkredieten aan vrouwen in ruraal Uganda die een kleine onderneming willen opzetten of uitbreiden. “We werken alleen in gebieden waar geen andere financiële dienstverleners zijn”, vertelt oprichter Duko Hopman (32). De organisatie leent geld aan de vrouwen, zij investeren dat in hun bedrijfje en vervolgens betalen ze het in wekelijkse aflossingen terug. “Het kan gaan om boerderij, een winkeltje, een schoonheidssalon of wat dan ook.” De leningen worden gegeven aan groepen van vijf vrouwen, die onderling voor elkaar garant staan wanneer een van hen de aflossing even niet kan bolwerken. “Dat zorgt ook meteen voor een goede schifting: iemand die bekend staat als onbetrouwbaar zal nooit vier andere vrouwen vinden die met haar willen samenwerken.”

Voor iedereen

SYPO leent ook aan vrouwen die niet naar school zijn geweest. “Wij leren ze dan eerst basisdingen, zoals rekenen”, vertelt Milly Naggayi (32), de lokale performance manager bij SYPO. “Ook geven we les in het runnen van een onderneming, bijvoorbeeld over het verschil tussen inkoop- en verkoopprijs.” Soms neemt Naggayi een vriendenrol aan wanneer iemand niet kan schrijven en lezen. “Dan ga ik bij ze langs om te kletsen, maar tussendoor geef ik allerlei adviezen over hoe ze hun bedrijf nog beter kunnen maken.”

Naggayi is positief over het werk van de organisatie: “Het is uniek dat zelfs de allerarmsten in aanmerking komen voor een lening. Ik heb een aantal klanten die in het begin van hun onderneming echt helemaal niks hadden. Neem Daisy: ze woonde met haar tienkoppige gezin in een klein huisje dat van doeken was gemaakt. Er waren zelfs slangen en ratten in haar huis, maar ze kon het zich gewoonweg niet veroorloven om ergens anders heen te gaan. Met een lening kon ze kleermaker worden, en ze verbouwt ook groenten. Dat levert zoveel op dat haar kinderen nu allemaal naar school kunnen, en ze een permanent huis kan bouwen.”

Annet (rechts) kon met een lening een kleine winkel openen. Foto: SYPOAnnet (rechts) kon met een lening een kleine winkel openen. Foto: SYPO

Eigen initiatief

De organisatie wil zo laagdrempelig mogelijk zijn: een businessplan beslaat een A4’tje, de aanvragen gebeuren onder een boom of in een simpel kantoortje en er is geen onderpand, kredietregistratie of papierwerk nodig.

De mensen daar zien op dagelijkse basis wat er nodig is

“Als iemand het plan heeft om kippen te houden, zullen wij nooit zeggen: ‘kun je niet beter in koeien investeren?’” aldus Hopman. “Wij geloven juist in de kennis van de vrouwen zelf. Zij zien bijvoorbeeld op dagelijkse basis dat er in hun dorp vraag is naar eieren. Daar willen we echt niet tussen zitten.”

Er zijn niettemin ondernemingen waar Hopman vraagtekens bij heeft: “Laatst deed iemand een aanvraag voor een waterput. Ik denk dan bij mezelf; zijn de mensen in Uganda echt bereid om te betalen voor water, in plaats van dat befaamde uur te lopen? Maar omdat de indienster die behoefte bij haar dorpsgenoten zag, hebben we haar de lening gegeven, en wat denk je? Het is juist hartstikke goed gegaan! Mensen hebben wel wat beters te doen dan een uur lopen. Ze gebruiken dat liever om op het land te werken.”

Dikkere koeien

SYPO werkt nu vooral met microkredieten, maar startte ooit met andere projecten. Na de middelbare school vertrok de toen 18-jarige Hopman naar Uganda om te backpacken. Daar ontmoette hij iemand met een kleine lokale ngo. Samen begonnen ze in 2003 een zuivelcoöperatie, waarbij ze Friese koeien weggaven.

“Bij dat eerste project heb ik geleerd dat je niet zomaar geld of dingen moet doneren zonder er iets voor terug te vragen, of zonder risico voor de doelgroep. We gaven een aantal koeien weg, terwijl we ook koeien te leen gaven met een afbetalingsconstructie. Iedereen wil wel een gratis koe hebben, maar als je vraagt: ‘Wil je een koe hebben, en die in twee jaar afbetalen?’ zijn mensen veel kritischer. De afbetaalde koeien werden ook beter verzorgd, en waren veel dikker”, vertelt Hopman. “Op een gegeven moment was hun melkproductie vier keer zo groot als die van de gratis koeien.”

Als de doelgroep niet bereid is ervoor te betalen, moet je je afvragen of het wel een waardevol project is voor die groep

Vandaar dat Hopman in elk project een vorm van terugbetaling wil toepassen: “Daar worden de uitkomsten echt beter van. Als de doelgroep niet bereid is ervoor te betalen, moet je je afvragen of het wel een waardevol project is voor die groep.”

Microfinanciering heeft volgens Hopman meer voordelen: “Als donateur geef je één keer geld dat steeds opnieuw gebruikt kan worden. Via onze website microbanker.com kan een donateur een ondernemer uitkiezen die hij financieel wil steunen. In je account zie je de wekelijkse terugbetalingen weer terugvloeien. Die kun je vervolgens ‘recyclen’ naar een volgende onderneming.”

Foto: SYPOFoto: SYPO

Van 5000 naar 15.000 vrouwen

Met de rente die de vrouwen over hun leningen betalen, worden alle lopende kosten van het project gedekt. Als de donaties nu opdrogen kan het project blijven doordraaien, omdat het geld van de donateurs steeds opnieuw uitgeleend kan worden. Toch wil SYPO graag groeien. “We steunen nu ongeveer 5000 vrouwen, maar de vraag is veel groter”, zegt Hopman. “We kunnen makkelijk drie keer zo groot worden.”

Naggayi hoopt ook op uitbreiding: “De organisatie is in een paar jaar ontzettend gegroeid. De enige uitdaging die we nu hebben is het ophalen van fondsen en donaties. Ik hoop dat SYPO over vijf jaar de grootste microfinancieringsorganisatie van Uganda is. The sky is the limit.”

Wil je meer weten over microfinanciering, of wil je zelf een microfinancieringsproject starten? Neem dan contact op met Steven Visscher van Wilde Ganzen via steven@wildeganzen.nl.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons