Hamza* en Amir* vluchtten beiden uit Syrië. De mannen ontmoeten elkaar op de grens tussen Polen en Belarus, waar zij langere tijd vast kwamen te zitten. Beeld: Yara van Buuren
Mensenrechten

Wat vinden asielzoekers zelf van de chaos in Ter Apel?

Terwijl in Ter Apel nog steeds honderden mensen buiten slapen, gaat de ‘asieldiscussie’ onverminderd door. Wat krijgen asielzoekers zelf van de ophef mee en hoe kijken zij ernaar? ‘De aanmeldprocedure moet gewoon sneller, dan zijn alle problemen opgelost.’

Door 15 augustus 2022
migratie sociaal onrecht
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
“Ik had hoge verwachtingen van Nederland, maar de situatie hier in Ter Apel is echt verschrikkelijk”, vertelt Yusuf* (24). Een aantal jaar geleden ontvluchtte hij de oorlog in Jemen. Hij is vastbesloten om in Nederland zijn master Artificial Intelligence te behalen; zijn bachelor rondde hij al af in Turkije, maar daar mocht hij na het behalen van zijn diploma niet blijven. Hij reisde door naar Nederland vanwege het goede onderwijs hier.
Yusuf (in het midden) is gefrustreerd over de situatie in Ter Apel. Beeld: Yara van Buuren
Yusuf is een van de vele asielzoekers die al maanden bij de ingang van het overvolle aanmeldcentrum in Ter Apel verblijven in de hoop dat hun asielverzoek sneller wordt behandeld. Het Centraal orgaan Opvang Asielzoekers (COA) worstelt met het bieden van onderdak. Afgelopen weken sliepen afwisselend enkele honderden mensen buiten. Veel voorzieningen ontbreken. Op een watertap en een paar mobiele toiletten zijn er bijvoorbeeld geen sanitaire faciliteiten.

Het kwam deze maand al tweemaal tot geweld onder de gefrustreerde asielzoekers buiten het terrein. In de media laait de discussie over wat de ‘asielcrisis’ is gaan heten opnieuw op. Maar wat krijgen de asielzoekers daar zelf van mee, en wat denken ze ervan?

Malick (26): ‘Nederland vol? Ik zie vaak gebouwen leeg staan’

De van oorsprong Gambiaanse Malick (26) verblijft al een aantal jaar in Nederland. Als oudste zoon verliet hij het land op aandringen van zijn vader. Die had als slechtziende moeite met het onderhouden van het grote boerengezin en hoopte dat zijn zoon in Europa meer geld zou verdienen. Hij wacht al enkele dagen geduldig in Ter Apel om een nieuwe asielaanvraag te doen: zijn eerste werd afgewezen, maar tijdens de procedure leerde hij zijn huidige vriendin kennen, die wel een verblijfsvergunning kreeg.
Malick wacht geduldig op een tweede kans voor een verblijfsvergunning in Nederland.
Beeld: Yara van Buuren
Wat hij van de ‘asieldiscussie’ meekrijgt? Weinig. Dat Nederland te vol zou zijn om alle asielzoekers op te vangen, daar gelooft hij desgevraagd niet in. “Ik zie vaak gebouwen leeg staan”, aldus Malick. Daarbij gelooft Malick dat Nederlanders juist kunnen profiteren van de komst van asielzoekers; die zijn volgens hem namelijk bereid om voor een lager loon te werken. Zelf heeft hij al gewerkt als maaltijdbezorger, pakketbezorger, logistiek medewerker in de bloemenhandel en werkte hij in de bouw.

Bij andere werkgevers kon hij niet aan de slag, vanwege het ontbreken van de juiste papieren. “Het is jammer dat jullie overheid zo moeilijk doet over documenten, anders had iedereen van de situatie kunnen profiteren”, denkt Malick.

Dana Salih (44): ‘De politiek praat niet met asielzoekers’

Anders dan Malick begrijpt de 44-jarige Dana Salih, die “vanwege veiligheidsredenen” uit Irak vluchtte, wel dat Nederlanders vrezen dat er niet genoeg plek is in het land voor alle asielzoekers in Nederland. “Je rijdt zo in drie uur van de ene naar de andere kant van het land.” Hij zou daarom op den duur best naar Canada willen. “Ook daar is vrede, maar veel meer ruimte.” Een aantal andere asielzoekers om hem heen knikken instemmend.
Dana Salih verblijft al een aantal jaar in Nederland en zou graag met de ministers zelf in gesprek gaan.
Beeld: Yara van Buuren
Tegelijkertijd is het volgens hem noodzaak dat er snel een oplossing wordt gevonden voor de huidige problemen in Ter Apel. Daarom vindt hij het jammer dat de politiek nog niet met de asielzoekers zelf is gaan praten. “Ze praten wel met de IND, maar komen niet met oplossingen. Ik zou graag willen helpen”, vertelt hij. De laatste keer dat staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel, VVD) een bezoek bracht aan het aanmeldcentrum was in mei dit jaar.
Wat zegt het COA?

Een woordvoerder van het Centraal orgaan Opvang Asielzoekers liet vorige week (12 augustus) weten dat “in principe” niemand buiten hoeft te slapen. “Er is niet altijd een bed beschikbaar, maar wel een plek binnen. Dat kan overnachten op een stoel betekenen.” De afgelopen tijd maakte niet alle asielzoekers van die mogelijkheid gebruik. Door voor de poort te wachten, hoopten zij sneller kans te maken op een verblijfsvergunning.

Dit weekend werd duidelijk dat de doorstroom vanuit Ter Apel, bij zowel de crisisopvang als de reguliere opvang weer vastloopt. Hierdoor zijn honderden asielzoekers opnieuw gedwongen om buiten te slapen. Bij het uitdelen van de slaapplekken op de noodopvanglocaties geeft het COA voorrang aan kwetsbare mensen. Doorgaans zijn dat vrouwen en gezinnen met kinderen, maar niet per definitie. “Die selectie maken is moeilijk. Mannen hebben ook van alles meegemaakt, zijn ook moe en hebben behoefte aan zorg.”

Hamza (37): ‘Het is hier oké’

Hebben asielzoekers dan op zijn minst weet van de crisissituatie voor het aanmeldcentrum, voordat ze er aankomen? De 37-jarige Hamza* zegt van niet. Pas toen hij uit de bus stapte en honderden mensen aanschouwde, zag hij de vastgeroeste asielketen voor zich. Toch kiest Hamza er – net als veel andere asielzoekers – voor om niet naar een crisisopvang te verhuizen. Wie snel kans wil maken op een verblijfsvergunning, moet voor de poort blijven wachten, zo is de gedachte die rondzingt in Ter Apel. En dus slaapt Hamza al drie dagen in zijn ‘kasteel’ – zo noemt hij zijn tijdelijke verblijfplaats – waar hij witte doeken heeft opgehangen.

‘We weten nooit wat we in het bos vinden: levende mensen, of lijken’

Een paar maanden geleden werd Hamza nog heen en weer gekaatst tussen de grens van Polen en Belarus. Hij deed meer dan tien keer een poging om met gevaar voor eigen leven uit de donkere bossen in Oost-Europa te ontsnappen.
Vergeleken met zijn vluchtervaringen is de situatie in Ter Apel “wel oké”, zegt Hamza. Wat hem wel van het hart moet, is dat in zijn ogen vluchtelingen uit onder meer Libanon en Irak in Syrië de afgelopen decennia openhartiger werden opgevangen, dan hij nu in Nederland. Hij kent verhalen van Syriërs die destijds zelf naar de grens zijn gereden om vluchtelingen op te halen. “Iedereen die wil slapen: wees welkom. En wie honger heeft: eet met mijn kinderen.” Zo denkt Hamza er zelf over. Ook nu op de grond in Ter Apel biedt hij direct een kop koffie en zijn sigaretten aan.
Hamza* en Amir* vluchtten beiden uit Syrië. De mannen ontmoeten elkaar op de grens tussen Polen en Belarus, waar zij langere tijd vast kwamen te zitten. Beeld: Yara van Buuren

Marsal (22) en Bahaf (18): ‘De aanmeldprocedure moet sneller’

De uit Syrië gevluchte Bahaf (18) is de enige vrouw die deze dag buiten aan het wachten is. Zij zit samen met jeugdvriend Marsal (22) enigszins in elkaar gedoken aan de rand van het tentenkamp. Bahaf zegt zich onveilig te voelen tussen de mannen, maar naar een tijdelijke noodopvanglocatie gaan is voor haar geen optie. Daar slapen mannen en vrouwen samen en dat is volgens haar geloof niet toegestaan. Bovendien schieten de leefomstandigheden in veel noodopvanglocaties tekort en ontbreekt het er aan privacy en veiligheid.

Bahaf en Marsal zitten al sinds de ochtend aan de rand van het tentenkamp. Ze willen liever niet herkenbaar in beeld.
Beeld: Yara van Buuren
Tien maanden geleden kreeg Marsal zelf zijn verblijfsvergunning. Toen hij bijna een jaar geleden zelf in Ter Apel aankwam, was er bij aankomst nog direct een bed in het aanmeldcentrum beschikbaar. Dat is nu wel anders. Maar nog steeds gelooft hij dat de meeste procedures voor asielzoekers in Nederland goed zijn geregeld. “De aanmeldprocedure moet gewoon sneller, dan zijn alle problemen opgelost”, hoopt hij.

* De namen van Hamza, Amir en Yusuf zijn gefingeerd om privacyredenen. Hun echte namen zijn bij de redactie bekend. Marsal, Bahaf, Dana Salih en Malick wensten niet met hun hele naam in het artikel te komen. Hun volledige namen zijn bij de redactie bekend.

Drie dagen na het bezoek in Ter Apel laat Hamza weten nog altijd buiten op de grond voor het aanmeldcentrum te wachten. Yusuf wacht inmiddels binnen in het aanmeldcentrum in Ter Apel op zijn interview met de IND. Dana Salih is overgebracht naar een viersterrenhotel in Arnhem, waar hij tot eind september moet wachten op zijn intakegesprek met de IND. Hij laat weten erg blij te zijn met het feit dat hij weer kan douchen. Met Malick en Bahaf heeft de redactie helaas geen contact meer weten te leggen.

Opvangcrisis veroorzaakt door regering zelf

Hoewel het aantal asielaanvragen in Nederland al jaren min of meer stabiel is, kampt het COA met een opvangtekort.

Nederland beoordeelt veel meer landen als ‘veilig’ dan de rest van Europa

5x vraag en antwoord over de 'kansloze asielzoeker'.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —  € 8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —  € 6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
 Totaal
Subtotaal in winkelwagen € 0,00
Besteltotaal € 0,00

  • € 0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons