'Ik zeg veel te snel: alles komt goed.' Beeld: Tammy van Nerum
Interview

Tofik Dibi: ‘Ik wil niet 24/7 woke hoeven zijn’

Hij wil zijn verstand soms wel eens op nul zetten, maar schrijver en oud-politicus Tofik Dibi gaat moeilijke gesprekken over sociaal onrecht niet uit de weg. Zelfs als dat om ‘woke’ jargon vraagt. ‘Omdat jij je niet wil verdiepen in validisme, klaag je over de termen? Please.’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Nooit meer vliegen of nooit meer vlees eten?
“Heel makkelijk, nooit meer vlees eten. Dat doe ik al heel weinig. Maar ik geloof niet dat verandering ontstaat door individueel gedrag, dat is één grote afleiding waardoor de vlees- en vliegindustrie hun verantwoordelijkheid kunnen ontlopen. Ik stoor me aan mensen die elke dag duurzame keuzes maken, behalve op verkiezingsdag; dan stemmen ze toch niet op een partij die harde afspraken wil maken. Terwijl je juist op die dag het systeem kunt veranderen.”
Optimist of pessimist?
“Optimist, het is echt irritant. Ik zeg veel te snel: alles komt goed. Terwijl je ook problemen onder ogen moet kunnen zien. Toen ik in de kast zat was er niet één openlijk homoseksuele moslim. Ik zat letterlijk te wachten totdat iemand de eerste was en de klappen zou opvangen. Nu kan ik talloze queer moslims spreken op sociale media, we schrijven boeken. Natuurlijk, er zijn nog veel jongeren wiens familie het contact verbreekt wanneer ze uit de kast komen. Als ik weer eens word uitgescholden op straat, denk ik: er is niks veranderd. Maar dat is echt niet waar, we have come a long way.”

Als je vraagt: 'Mag ik dat nog wel zeggen?', weet je het antwoord eigenlijk al

Racisme bespreken aan de dinertafel of alleen liken op sociale media?
“Als je echt antiracist bent, dan ben je dat fulltime. Niet alleen als het makkelijk is en niet alleen tegen witte mensen. Antizwart racisme is een groot probleem in de Marokkaanse en islamitische gemeenschap. Dat bespreek ik met vrienden en familie. Vaak kijken ze naar mij als ze bepaalde woorden gebruiken: ‘O, sorry, Tofik, mag ik dat nog wel zeggen?’ Als je dat vraagt, weet je het antwoord eigenlijk al.

Als ik spreek over racisme of homofobie binnen onze gemeenschap, dan staan de aasgieren klaar om te zeggen: zie je wel, Marokkanen deugen niet. Dat is mijn dilemma. Het is geen reden om me stil te houden, maar ik maak het ze niet makkelijk. Ik gebruik geen stereotyperingen, ik generaliseer niet, ik blijf oprecht; dan kan niemand écht met mijn verhaal aan de haal gaan.”

Tekst gaat verder onder de foto.

‘Omdat jij je niet wil verdiepen in validisme of geen zin hebt in het zoveelste coming-out verhaal, klaag je over de termen. Please.’Beeld: Tammy van Nerum
Tofik Dibi (1980, Vlissingen) is bestuursadviseur bij Stadsdeel Nieuw-West in Amsterdam en schrijver van scenario’s en boeken. Van 2006 tot 2012 was hij Tweede Kamerlid namens GroenLinks. In 2015 kwam Djinn uit, een autobiografisch boek over zijn achtergrond, carrière en tot dan toe verborgen homoseksualiteit. Zijn tweede boek kwam in augustus 2020 uit en is een roman over activisme op social media: Het Monster van Wokeness.

Een eerdere versie van dit interview verscheen in OneWorld Magazine in december 2020.

Idealist of ondernemer?
“Idealist. Ik ben totaal niet carrièregedreven, nooit geweest ook. Mijn droom was om stripboeken en films te maken, niet om de politiek in te gaan, dat gebeurde gewoon. Ik wilde iets doen voor de samenleving. En nu ik schrijf, merk ik dat mijn verhalen in de kern altijd gaan om sociale verandering. Vreselijk eigenlijk, ik wil helemaal niet 24/7 woke zijn, soms wil ik ook wel eens mijn verstand op nul kunnen zetten.”

Soms wil ik ook wel eens mijn verstand op nul kunnen zetten

Intersectioneel feminisme en validisme: termen die iedereen zou moeten kennen of geen idee waar ik het over heb?
“Ik hou van die termen, er staat een ‘wokabulaire’ in Het Monster van Wokeness. Sommige mensen vinden het ingewikkeld, maar ik vind ze daarin wel erg selectief. Omdat jij je niet wil verdiepen in validisme of geen zin hebt in het zoveelste coming-out verhaal, klaag je over de termen. Please. Het is niet heel moeilijk. Aan de andere kant, er zijn mensen voor wie dat jargon oprecht ondoorgrondelijk is. De social justice-beweging, waar ik in zekere zin zelf bij hoor, bestaat vooral uit hoogopgeleide mensen. Het is aan ons om dat begrijpelijk te vertalen, anders zijn wij niet inclusief.

De lastige vraag is: wil je het blijven uitleggen? Je had op een gegeven moment de stroming ‘wit huiswerk’, die zegt: ik ga racisme niet meer uitleggen aan witte mensen, zoek het maar op. Dat snap ik, het is emotioneel veel werk om jouw ervaringen altijd maar weer uit te leggen aan een ander. Maar op een uitgeruste dag ga ik toch weer het gesprek aan. Want ik denk dat een kleine groep welwillende mensen misschien hun huiswerk doet, maar de meesten zullen spijbelen.”

Een eerdere versie van dit interview verscheen in OneWorld Magazine in december 2020.

Artiest Sabrina Starke: 'Ik zie activisten tegen burn-outs aanlopen'

Idealist? Presentator Eva Cleven stelt liever vragen

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons