Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Miss Black Hair Nederland is een jaarlijkse missverkiezing die focust op de natuurlijke schoonheid van kroeshaar. Ashaki Leito organiseert deze verkiezingen sinds 2014, samen met haar vriend Shelon Gerard, en startte het bijbehorende platform op. De missen kunnen naast de verkiezing een traject volgen van diverse workshops, waarbij zelfontwikkeling en zelfverzekerdheid centraal staan. In gesprek met initiatiefnemer Ashaki Leito.
Welke gevolgen heeft het schoonheidsideaal voor vrouwen met kroeshaar?
“Ze kunnen het gevoel krijgen dat ze buiten de norm vallen, en daardoor onzeker worden. Vrouwen die hun haar in de natuurlijke staat dragen, krijgen vaak vervelende reacties. Een kennis van me werd een keer van haar werk weggestuurd vanwege haar kapsel. Een andere kennis kreeg zelfs ontslag nadat ze haar haar natuurlijk ging dragen. Bij het bedrijf waar ik vroeger werkte, zeiden ze tegen me dat mijn haar ‘niet representatief’ was en ‘dat ik met dat kapsel echt niet kon werken’.”
Heb je persoonlijk last gehad van het witte schoonheidsideaal?
“Ja. In mijn jeugd merkte ik al dat een lichte huid en steil haar gekoppeld werden aan schoonheid. Zelfs succesvolle zwarte vrouwen die ik als voorbeeld zag, hadden steil haar. Ik wilde ook mooi en succesvol zijn en wilde daarom mijn haar straightenen met chemische middelen. Op Curaçao, waar ik geboren ben, is dat vanaf een bepaalde leeftijd heel normaal. Uiteindelijk heb ik het toen niet gedaan: het mocht niet van mijn moeder. Ze heeft me altijd gestimuleerd om mijn haar natuurlijk te dragen, door me te vertellen hoe mooi dat was. Toch werd ik op een gegeven moment enorm onzeker over mijn uiterlijk en dat weerhield me ervan om bepaalde dingen te doen. Als mijn haar niet goed zat, durfde ik bijvoorbeeld niet in het openbaar te verschijnen en zei ik afspraken af. Uiteindelijk leerde ik mezelf accepteren en richtte ik me meer op mijn dromen en ambities, in plaats van op mijn uiterlijk.”
Zijn de chemicaliën die gebruikt worden om te straightenen schadelijk?
“Ze bevatten kankerverwekkende stoffen. Je hoofdhuid gaat ervan branden en je krijgt er korstjes van. Uiteindelijk kan het spul zelfs haaruitval veroorzaken.”
Waar ligt de oorsprong van het straightenen?
“Natuurlijke haardracht was heel belangrijk in West-Afrika, waar veel tot slaaf gemaakte mensen vandaan kwamen. Voordat de slavernij zijn intrede deed, stond haar voor identiteit en zagen mensen het als middel om met elkaar te communiceren. Ze geloofden dat de ziel in het haar zat en dat je via je haar in contact stond met god. Tijdens de slavernij maakten slavenhouders onderscheid tussen de verschillende haarsoorten. Vrouwen die in het huis van de plantagehouders werkten – wat destijds werk met betere omstandigheden was – moesten hun haar verplicht steil dragen. Hoe meer je haar krulde, hoe meer er op je neergekeken werd. Vrouwen met een lichtere huidskleur en een grotere krul kregen zodoende bepaalde privileges en werden gezien als mooier en slimmer. Dit beeld is door de slavenhouders destijds zo diep ingeprent dat het na de afschaffing van de slavernij bleef hangen. Het is van generatie op generatie doorgegeven en als het ware in onze cultuur gaan zitten, zodat steil haar nu nog steeds wordt gekoppeld aan representativiteit, succes en schoonheid.”
Wat kunnen we doen om het schoonheidsbeeld van haar te veranderen?
“We moeten ons afvragen wat schoonheid nu werkelijk betekent. Daarbij is het belangrijk om met elkaar te praten en verder te kijken dan uiterlijk. Vanuit Miss Black Hair Nederland willen we vrouwen die hun haar straightenen daarom niet veroordelen. Wel proberen we het gesprek te starten over de achterliggende reden waarom ze het doen. We richten ons op zwarte vrouwen, want het is goed als de acceptatie uit henzelf komt. Als zij geloven dat ze goed zijn zoals ze zijn en hun haar durven te dragen zoals het is, zal kroeshaar steeds normaler en meer geaccepteerd worden. Echte schoonheid is geloven dat we mooi zijn, alles uit het leven kunnen halen en de beste versie van onszelf kunnen zijn.”
Heb je zelf ideeën over het huidige schoonheidsideaal? Maandagavond 27 november a.s. spreekt Ashaki Leito samen met Sunny Bergman, Roziena Salihu, Berna Toprak en Shula Tas in debatcentrum de Rode Hoed (Amsterdam) over schoonheidsidealen en hoe we daar vanaf kunnen komen. De sprekers verzetten zich elk op hun eigen manier tegen het perfecte plaatje en openen perspectieven van verandering. Daarna gaan ze met de zaal in gesprek om te onderzoeken hoe we een completer, breder beeld van vrouwen kunnen krijgen.
