2017 brak vele klimaatrecords – wat zegt de wetenschap daarover?

We hebben enkele van de meest opmerkelijke gebeurtenissen en wetenschappelijke inzichten van 2017 op een rij gezet. Eén ding was duidelijk: de klimaatverandering creëert omstandigheden die risico’s met zich meebrengen voor ons allemaal.

• Californië had te maken met de grootste natuurbrand ooit, waardoor 50.000 mensen geëvacueerd moesten worden. Bij een natuurbrand een paar weken daarvoor in het noorden van Californië, kwamen meer dan veertig mensen om. Minstens 8.400 huizen werden verwoest.
• Orkanen volgden elkaar in hoog tempo op. De orkaan Harvey leidde tot overstromingen en extreme neerslag, waardoor bijna 800.000 mensen hulp nodig hadden. Daarna volgden Irma (de hevigste in de Atlantische Oceaan sinds Wilma in 2005) en orkaan Maria (de hevigste die sinds 1928 aan land kwam in Puerto Rico). Wetenschappers onderzoeken de rol van de klimaatverandering bij deze gebeurtenissen, maar hebben al ontdekt dat door mensen veroorzaakte klimaatverandering waarschijnlijk de kans op zware neerslag bij Harvey minstens 3,5 keer hebben verhoogd en zijn intensiteit met bijna 20 procent.
• Oost-Afrika kreeg te maken met een diepere humanitaire crisis als gevolg van verwoestende droogte, in combinatie met oorlog, wat leidde tot honger voor miljoenen mensen.
• Australië brak meer dan 260 hitte- en neerslagrecords en kreeg te maken met de warmste winter ooit gemeten.
• De American Meteorological Society constateerde in een rapport dat wetenschappers steeds beter kunnen onderscheiden wanneer klimaatverandering impact heeft op extreme gebeurtenissen. Voor het rapport werd werk van 116 wetenschappers uit 18 landen bekeken. Ze concludeerden dat verschillende extreme gebeurtenissen in 2016, zoals de extreme hitte in Azië en een hittegolf voor de kust van Alaska, niet mogelijk waren geweest zonder de menselijke invloed op het klimaat. In een andere noemenswaardige publicatie wordt een verband gelegd tussen de ernst van een aantal extreme gebeurtenissen en de klimaatimpact op de straalstroom.

• Wetenschappers die de (zee)bodem bij Groenland in kaart brengen, ontdekten dat er twee tot vier maal zoveel kustgletsjers risico lopen op versneld smelten dan eerder werd aangenomen.
• Op Antarctica documenteerden wetenschappers voor het eerst grootschalige beweging van smeltwater en oppervlaktedrainage, waardoor water naar gebieden of ijsschotsen kan stromen die al kwetsbaar zijn en daardoor sneller ijsmassa kunnen verliezen.

• Wetenschappers stelden vast dat de omvang en snelheid waarmee het poolijs afneemt, niet eerder is geconstateerd in de afgelopen 1500 jaar.
• Poolijs had in maart vorig jaar de kleinste oppervlakte ooit gemeten in die maand. Sinds 1979 neemt de oppervlakte elke tien jaar af met 2,8 procent. Ook was er die maand minder dan 1 procent ouder zeeijs, ijs dat minstens vier winters blijft en beter bestand is tegen smelten dan nieuw ijs.
• Hoewel de oppervlakte zomerijs op Antarctica in de afgelopen jaren in het algemeen groeide, noteerden wetenschappers in 2017 de kleinste oppervlakte ooit. Wetenschappers zullen nog enkele jaren onderzoek moeten doen om erachter te komen of dit het gevolg is van een structurele systemische verandering.

• Het World Meteorological Bulletin constateerde dat de concentraties CO2 – 403,3 ppm in 2016 – het hoogste waren in minstens 800.000 jaar en 45 procent hoger dan in het pré-industriële tijdperk. De laatste keer dat de aarde te maken had met vergelijkbare niveaus CO2, was toen de zeespiegel 10 tot 20 meter hoger stond dan nu, en de wereldwijde gemiddelde temperatuur 2 tot 3 graden hoger was. Hoewel het nog te vroeg is om iets te zeggen over de concentraties in 2017, heeft het Mauna Loa Observatory al metingen gedaan van meer dan 410 ppm.
• Het Global Carbon Project van de University of East Anglia constateerde dat 2017 het jaar was met de hoogste niveaus van CO2-vervuiling tot nu toe, wat betekent dat geen sprake meer is van de afvlakking van de uitstoot van fossiele brandstoffen die in drie voorgaande drie jaar werd geconstateerd.

• Wetenschappers hebben ontdekt dat tropische bossen misschien een kritieke grens hebben bereikt. Van opslagplaatsen voor CO2 (die ze opnemen uit de atmosfeer), lijken ze als gevolg van ontbossing, degradatie en andere vormen van landgebruik, te veranderen in CO2-uitstoters.
• De temperatuur van de permafrost was in 2016 de hoogste ooit gemeten. De eerste, voorlopige onderzoeksresultaten voor 2017 suggereren dat dat voor dat jaar ook het geval zal zijn. Deze opwarming kan ertoe leiden dat ecosystemen in de permafrost te maken krijgen met dooi, waardoor broeikasgassen kunnen vrijkomen.
• In een studie in Nature wordt geconstateerd dat ecosystemen steeds meer tijd nodig hebbenom te herstellen van droogte, vooral in de tropen en op hoge noordelijke breedtegraden. De hersteltijd zegt iets over de veerkracht van de ecosystemen; als het herstel te veel gehinderd wordt, kunnen op grote schaal bomen afsterven.
• Wetenschappers constateerden dat eerdere schattingen over de impact van de klimaatverandering op soorten te voorzichtig zijn geweest. Bijna één op de twee bedreigde zoogdieren en één op de vier bedreigde vogels heeft al te maken met de negatieve invloed van de klimaatverandering in minimaal een deel van het leefgebied.
Is er een weg terug?