‘Maak groeps­belediging van transgender mensen strafbaar’

Soms voel ik me een wesp, wiens aanwezigheid schrik en onbezonnen moorddadigheid bij anderen oproept. Want zo reageren mensen op een transgender Miss Nederland, een genderqueer jongere met een linnen regenboogtas in de bus of een trans vrouw die in het Nederlands vrouwenteam mag darten. Alsof genderdiverse mensen hun leven doelbewust op de meest vreselijke wijze binnendringen.

Ik ben alleen geen wesp, maar een mens. Ik verlang naar gezelschap, naar gemeenschap en ook naar liefde. Ik wil gewoon leven, mensendingen doen en voelen. Het lijkt wel alsof ik dat niet mag verlangen, want de mensen die mij het hardste kwaad toewensen, staan om de haverklap klaar om hun haat en afkeer van mij wereldkundig te maken.

Transgender Zichtbaarheidsdag

Elk jaar op 31 maart is het Internationale Transgender Zichtbaarheidsdag, een dag om te vieren dat trans mensen bestaan en dat we zichtbaar zijn. Maar die zichtbaarheid heeft ook nare gevolgen, weet iedere trans man, trans vrouw of non-binaire persoon. Hoewel zichtbaarheid je kan helpen je gemeenschap te vinden en vol trots jezelf te kunnen zijn, word je tegelijkertijd ook een mikpunt voor het onbegrip van anderen. De hoeveelheid haatberichten over transgender mensen is op social media in drie jaar tijd vertienvoudigd.

Recent bleek ook dat non-binaire mensen afgelopen jaar tien keer vaker dan de rest van de bevolking online werden bedreigd, geïntimideerd en gepest. En dan heb ik het nog niet eens over de mensen die dit gedrag aanmoedigen en aanjagen. Voor de lol, voor de clicks of voor de stemmen. Zo staat X vol met transfobe memes en plaatste de Volkskrant tot 2022 zeker een dozijn aan columns van Jan Kuitenbrouwer waarin transgenderrechten als gevaarlijk werden weggezet en verwees Wilders in zijn verkiezingsprogramma naar onze mensenrechten als ‘genderwaanzin’.

Als beleidsadviseur bij Transgender Netwerk wil ik de rechten en levens van trans personen verbeteren. Dat doe ik al meer dan tien jaar, maar de afgelopen paar jaar zie ik de haat alleen maar toenemen. De politiek laat zich daar ook nog eens in meeslepen in debatten over de Transgenderwet en de transgenderzorg voor minderjarigen. Ik voel daardoor de drang om terug te vechten. Om mijn pijn en angst te kunnen uiten wanneer ik – als een opgejaagde wesp – in het nauw gedreven word. Terwijl ik gewoon wil leven, wil liefhebben en doodgewone dingen wil doen.

Ik sprak halverwege maart hierover met de non-binaire theatermaker en acteur Tijn de Jong (die/diens,hij/hem), die veel gezeik over zich heen krijgt vanwege diens identiteit, en toch de zichtbaarheid omarmt met liefde en warmte op diens Instagram-account ‘Tijn blijft zacht’. De Jong is initiatiefnemer van de succesvolle petitie ‘Het is tijd voor een X’, waarmee die de noodzaak voor een eenvoudige wijziging van de geslachtsregistratie voor non-binaire mensen op de politieke agenda heeft gezet. Ik wilde hen vragen om mee te werken aan een nieuwe petitie over het bestrijden van hatespeech.

De Jong is ook buiten die online omgeving getuige van haat en geweld tegen genderdiverse personen, vertelde die me: “Doordat het online allemaal blijkbaar kan, wordt het ook offline genormaliseerd.” Dat De Jong zacht blijft, wil niet zeggen dat die niet boos is. “Maar als ik het niet omzet,” zo zegt De Jong, “dan houd ik het niet vol”. De Jong post over diens ervaring met seksueel geweld, maar post ook over gendereuforie1 en maakt de opgewekte podcast Meer (dan) queer. Dat anderen steun halen uit wat die doet, daar haalt De Jong motivatie uit: zij voelen zich gezien en gehoord.

Nieuw wetsvoorstel

Ik ben een van die mensen die zich geïnspireerd voelen door Tijn de Jong. Hoe hard sommige mensen ook proberen ons als gevaar neer te zetten, ik ga mij niet door hen laten tegenhouden. Ik ga leven, ik ga liefhebben, ik ga gewoon moedig mijn stem laten horen. Want zoals Tijn de Jong tegen me zegt: anderen zien ons misschien als wespen, “maar eigenlijk zijn we geel-zwart gestreepte zweefvliegen die geen enkel gevaar vormen”.

Omdat het idee dat wij het bestaan van andere mensen binnendringen, komt van de mensen die ons ontmenselijken, moeten de gevolgen ook voor hen zijn. Maar dat is nu nog niet het geval: groepsbelediging van transgender personen is bijvoorbeeld niet strafbaar, zoals wel het geval is bij belediging op basis van etniciteit, geloof en handicap. Een wetsvoorstel dat nu klaarligt moet dat veranderen: het maakt het mogelijk om daders van groepsbelediging van trans en non-binaire personen te vervolgen.

Om duidelijk te maken hoe hard deze wetswijziging nodig is, begonnen we met Transgender Netwerk dus afgelopen week een petitie, die in een paar dagen al door duizenden mensen werd ondertekend. Wij willen zichtbaar mee kunnen doen in deze samenleving, of het nu op straat, in een sportwedstrijd of een Miss-competitie is, en wij willen daarbij niet bang zijn voor haat of geweld. Want hoewel de menselijkheid van trans en non-binaire personen zoveel mooier, uitbundiger en liefdevoller is dan de haat en de ophef die we ontvangen, willen wij het allerliefste gewoon veilig zijn.

Dit artikel verscheen eerder op OneWorld.nl op 29 maart 2024.