Joodse activist: ‘Misbruik het woord ‘antisemitisme’ niet’

Een half jaar geleden schreef ik al in een opiniestuk voor OneWorld over het schandaal dat Joodse pijn door Nederlandse politici wordt misbruikt om een genocidale etnostaat te ondersteunen. Sindsdien is dat misbruik van Joodse pijn alleen maar toegenomen. Palestijnen en moslims worden als groep als antisemitisch bestempeld, en ook anderen die zich uitspreken tegen de genocide in Palestina worden weggezet als antisemitisch.

Zo noemde VVD-leider Dilan Yezilgöz de sit-ins op NS-stations in solidariteit met Palestina een jaar na 7 oktober antisemitisch. Dat creëert het beeld dat pro-Palestijnse demonstranten per definitie antisemitisch zijn, wat niet zo is. Bovendien zijn ook veel Joden tegen het geweld in Palestina. Daarnaast suggereert de Tweede Kamer dat antisemitisme een geïmporteerd probleem is, zo blijkt uit voorstellen om nieuwkomers verplicht naar het Holocaustmuseum te sturen. Terwijl het bestaan van het Holocaustmuseum aantoont dat antisemitisme in Nederland zelf een diepgeworteld probleem is. Verder beweert minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening Mona Keijzer (BBB) dat antisemitisme hoort bij de cultuur van moslims. Het tragische is dat deze politici racistische karikaturen van Palestijnen, Joden en immigranten juist in stand houden.

Voor de discussie over antisemitisme hebben we een goede definitie nodig. Dat is minder ingewikkeld dan het lijkt, antisemitisme is namelijk een van de vele vormen van racistische discriminatie. Wat voor racisme in het algemeen geldt, geldt ook voor antisemitisme, zo stelt de Jerusalem Declaration, een definitie van antisemitisme die door honderden wetenschappers is ondertekend. Het is racistisch om een karaktereigenschap als aangeboren te beschouwen of om verregaande generalisaties te maken over een bepaalde bevolkingsgroep. Maar momenteel lijkt het woord vooral te dienen om legitiem politiek debat te veroordelen en minderheidsstandpunten te demoniseren.

Het is namelijk niet antisemitisch om te eisen dat politieke, burgerlijke en mensenrechten van Palestijnen gewaarborgd worden. Het is niet antisemitisch om het zionisme als vorm van nationalisme te bekritiseren of af te keuren. Het is niet antisemitisch om systematische rassendiscriminatie aan te kaarten. Het is niet antisemitisch om vergelijkingen te trekken tussen Israël en historische voorbeelden van kolonialisme en apartheid. En het is zeker niet antisemitisch om politieke oplossingen te ondersteunen die volledige gelijkheid van alle bewoners ‘from the river to the sea’ bewerkstelligen.

Pro-Israëlisch en tóch antisemitisch

Blijkbaar is het moeilijk om te begrijpen dat meerdere waarheden tegelijkertijd kunnen bestaan. Ik kan vinden dat Israël op dit moment oorlogsmisdaden pleegt in Gaza, op de Westelijke Jordaanoever en in Zuid-Libanon én dat Hamas een terroristische organisatie is. Ik kan zowel geloven dat de aanvallen van 7 oktober misdadig waren, als weten dat ze alleen mogelijk waren na 75 jaar Israëlische apartheid sinds de Nakba. Ik kan vinden dat het antisemitisme in Nederland toeneemt en vinden dat de meeste mensen het woord onjuist gebruiken.

Ook kan ik vinden dat er veel mensen die uitgesproken pro-Israëlisch zijn tegelijkertijd gloeiende antisemieten zijn. Veel mensen die stellen dat ze ‘pro-Joods’ zijn omdat ze Israël ondersteunen in de repressie van Palestijnen verspreiden daarnaast antisemitisme. Denk aan PVV-Kamervoorzitter Martin Bosma die zelf antisemitische complottheorieën over onder meer George Soros verspreidde, of de PVV en FVD die beide verwijzen naar de van oudsher antisemitische omvolkingstheorie.

Het verkeerd gebruik van het woord ‘antisemitisme’ bevordert alleen maar het witte ‘etnonationalisme’, waarbij de witte burger meer rechten heeft dan de niet-witte ander. Wie het woord antisemitisme gebruikt om de Palestijnse bevrijdingsbeweging te veroordelen, zet niet alleen Palestijnen en Joden als vijanden tegenover elkaar, maar zet beide groepen ook als vijanden van het ‘autochtone’ volk neer. Het speelt gemarginaliseerde groepen tegen elkaar uit en verspreidt zo het wereldbeeld van witte suprematie. 

Bovendien: de beschuldiging van antisemitisme om legitiem politiek debat te veroordelen maakt het woord ‘antisemitisme’ krachteloos en onbruikbaar. Antisemitisme wordt geherdefinieerd als synoniem voor antizionist of antigenocide. Dat maakt het onmogelijk om over echt antisemitisme te spreken. Want hoe maken we een onderscheid tussen het antisemitisme van extreemrechts – dat wel een reëel gevaar vormt voor Joden in Europa – en de valse beschuldigingen van antisemitisme die worden gebruikt om moslimhaat op te wekken? Er schuilt groot gevaar in het betekenisloos maken van het woord ‘antisemitisch’ door het te gebruiken tegen burgers op wie het niet van toepassing is, terwijl discriminatie een groeiend probleem is in Europa.

Racisme met racisme bestrijden

Een ding is zeker: je kunt racisme niet met racisme bestrijden. De wijze waarop Hamas burgers treft, maakt Israëlische apartheid niet aanvaardbaar. We moeten onderscheid blijven maken tussen mensen die discriminatie bestrijden en zij die het bevorderen. Slachtofferschap maakt ons niet deugdzaam. De misdaden tegen Joden tijdens de Shoah garanderen niet dat Joden geen genocide plegen. Geweld uit het verleden rechtvaardigt niet de misdaden tijdens oorlogen vandaag of morgen. We moeten discriminatie in alle vormen bestrijden, altijd.

Ik koester geen illusies dat de nasleep van anderhalve eeuw westers ingrijpen in de regio in mijn leven nog wordt opgelost. De echo’s van deze oorlog zullen nog decennia weerklinken. Wat we wel kunnen doen, is proberen elkaar te behandelen als gelijken, als mensen. Als het niet in Palestina kan, dan toch in elk geval in Nederland. Dat betekent dat we legitieme politieke eisen om steun en samenwerking te stoppen met instellingen die – al is het impliciet – genocide en etnische zuivering ondersteunen, niét antisemitisch moeten noemen.

Dit artikel verscheen eerder op OneWorld.nl op 25 oktober 2024.