Neem de Democratische Republiek Congo (DRC). Met een koolstofuitstoot van slechts 0,04 ton per hoofd van de bevolking zou een gemiddelde Congolese burger er meer dan 400 jaar over doen om de uitstoot van een burger in een land met een hoog inkomen zoals de VS, Canada of Australië te evenaren. Het land wil de uitstoot tegen 2030 met 21 procent verminderen. Deze reductie zou 25,6 miljard dollar kosten. Vergelijkbare plannen zijn gemaakt door Malawi, Zimbabwe en Oeganda. Ondertussen is er structureel te weinig budget voor aanpassingsmaatregelen die de directe gevolgen van klimaatverandering zoals droogte, overstromingen en voedselonzekerheid aanpakken.
Een meer mensgerichte aanpak
Het is de hoogste tijd dat Afrikaanse leiders hun klimaatstrategieën gaan aanpassen, en daarbij niet terugdeinzen om meer druk te leggen op landen die grote verbruikers zijn. Het Afrikaanse continent is maar voor 4% verantwoordelijk voor de mondiale CO2-uitstoot maar ervaart wel de grootste gevolgen ervan. Oogsten mislukken, extreme droogte wisselen hevige overstromingen af waardoor de voedselkosten stijgen en water vervuild raakt. Afrikaanse leiders moeten verschuiven van een focus op koolstofcijfers naar een mensgerichte aanpak, die gericht is op het beschermen van levens en bestaansmiddelen. Kwetsbare gemeenschappen die te maken hebben met toenemende gezondheidsrisico’s, water- en voedselschaarste en het verlies van banen en inkomsten, staan daarbij voorop.
Dat betekent onder meer investeren in gezondheidssystemen die bestand zijn tegen grote uitbraken van ziektes zoals malaria en knokkelkoorts, en het aanpakken van waterschaarste en gezondheidsrisico’s door vervuild water. In de landbouw is irrigatie essentieel om voedselzekerheid te vergroten en mensen te ondersteunen die steeds vaker te maken krijgen met de impact van klimaatverandering.
Verantwoordelijkheid van rijkere landen
Afrika kan deze noodzakelijke transitie niet alleen financieren. Rijke landen, die verantwoordelijk zijn voor de uitstoot, moeten daarom hun verplichtingen nakomen richting het klimaatfonds en substantiële steun bieden. Tot nu toe blijft de financiering ontoereikend en verloopt veel te traag.
Mondige Afrikaanse stemmen – van activisten tot regeringsvertegenwoordigers – zijn essentieel om rijkere landen ter verantwoording te roepen en van hen te eisen dat ze hun beloftes nakomen. Om te zorgen dat ze de financiële en technologische steun bieden die nodig is om levens veilig te stellen en Afrikaanse gemeenschappen veerkrachtiger te maken.
Een nieuwe klimaatstrategie
In 2025 moeten alle landen hun plannen bekend maken hoe ze hun klimaatactie vormgeven (zoals vastgelegd in de Parijs Akkoorden). Dat is de gelegenheid voor Afrikaanse leiders om te focussen op de klimaatweerbaarheid en niet zozeer op de reductie van CO2 uitstoot die al minuscule is.
Alleen dat kan gemeenschappen beschermen tegen de verwoestende effecten van klimaatverandering. Een bescherming die, gezien de verwaarloosbare rol van Afrikaanse continent aan de huidige crisis, niet meer dan redelijk is.
Dr. Githinji Gitahi, Internationaal Directeur Amref Health Africa – moederorganisatie van Amref Flying Doctors
