Het is een frisse dinsdagochtend in het dorp Olgulului, gelegen in de Keniaanse provincie Kajiado. Het landschap, waar acaciabomen het beeld bepalen en dorpen schaars zijn, lijkt hier eindeloos.
Melk en honing
In deze uitgestrektheid begeeft een groep van 460 Masai-meisjes zich nog voor zonsopgang naar een erf vlak bij het dorp. Ze hebben een missie: de zegen ontvangen van hun stamoudsten. Timing is daarbij cruciaal; als ze te laat zijn en het vee al uit de stallen is, wordt dit gezien als een schending van de traditie.
Ondertussen verzamelen tien oudere Masai zich op het erf. De meisjes hurken en de oudsten, zingend in de Maa-taal, lopen langs hen heen en besprenkelen hen met melk en honing; symbolen van zuiverheid en culturele continuïteit.
De oudsten van de gemeenschap zegenen de meisjes.
Traditioneel wordt deze zegen gegeven op de ochtend van de trouwdag van de bruid, nadat zij is besneden. Maar vandaag is het een bevestiging van het alternatieve overgangsritueel dat de meisjes doorlopen; een ritueel dat meisjesbesnijdenis vervangt en Masai-tradities in ere houdt zonder schade aan te richten.
Zegening
Een van deze oudsten is Mzee Richard, een gerespecteerd leider, wiens dochter Brenda deelneemt aan de ceremonie. De dingen zijn veranderd, zegt hij. Deze zegen betekent dat we de alternatieve overgang van meisjes naar de volwassenheid accepteren.
De zegening is de opmaat voor het feestelijke hoogtepunt van het alternatieve ritueel, later die dag op de basisschool van Olgulului. De meisjes hebben dan een tweedaagse training voltooid, die mede georganiseerd is door Amref. Hierin leren de meisjes over zaken als zelfbeschikking, de ontwikkeling van hun lichaam, mensenrechten en het belang van het volgen van onderwijs.
Een van de jonge deelneemsters tijdens de bijeenkomst op school.
Dat er in Kajiado dit soort alternatieve rituelen plaatsvinden, is geweldig nieuws. Maar het betekent niet dat er geen problemen meer zijn. Zo zien we dat families soms de grens naar Tanzania oversteken om daar toch een dochter te laten besnijden, en dat de leeftijd voor besnijdenis lager wordt.
Voor de meisjes uit Olgulului betekent de ceremonie echter een belangrijke stap richting een toekomst zonder schadelijke praktijken, geworteld in culturele trots en persoonlijke waardigheid.
Vooruitgang
“Dankzij de inspanningen van het provinciebestuur, de leiders van de gemeenschap en ons, is er in Kajiado opmerkelijke vooruitgang geboekt in het tegengaan van meisjesbesnijdenis”, vertelt mijn collega Gilbert Wangalwa, die al lange tijd betrokken is bij de strijd tegen dit schadelijke ritueel. “Het is gedaald van 78% in 2014 naar 24% in 2022. Dat is natuurlijk geweldig.”
-min774x-75.jpg)
De kaarsenceremonie is het feestelijke hoogtepunt en de afsluiting van het ritueel.
Sabina Lakara, student Gezondheidswetenschappen aan de Amref International University in Nairobi en een fel tegenstandster van meisjesbesnijdenis, deelt in Olgulului haar verhaal met de meisjes. “Ik ben het levende bewijs van het succes van het alternatieve ritueel”, zegt ze. “Dat ik niet besneden hoefde te worden toen ik me daartegen verzette, dat ik naar school kon blijven gaan, heeft me gemaakt tot wie ik vandaag ben. Onderwijs is bevrijdend. Kies voor vrijheid.”
Nyambura Gitonga
Joseph Ole Lenku, gouverneur van Kajiado en eregast van het evenement, is blij met het alternatieve ritueel, zegt hij. “De Masai-cultuur is diepgeworteld in oude tradities. Toch kiezen deze leiders nu voor dit veilige alternatief, dat cultureel ook nog betekenisvol is. Vandaag zijn we verenigd in de wens om meisjesbesnijdenis de wereld uit te helpen.”
De uitvoer van het ritueel is daarmee meer dan een viering; het is het bewijs dat verandering altijd mogelijk is.
