Jan Terlouw: “Hou op met het lagere tarief voor energieslurpende bedrijven”

Mag je de Groningse bevingen een ‘blessing in disguise’ voor de energietransitie noemen?

“De bevingen zijn een gegeven. Als jong Kamerlid stelde ik al in 1971 vragen over de risico’s van bodemdaling in Groningen. Ik kreeg een antwoord dat gerust moest stellen. Nu weten we dat we het gevaar onderschat hebben.

De aardbevingen zouden een ‘blessing in disguise’ zijn als we het gas vervangen door duurzame energie. We kunnen best versneld van het Gronings gas af – dat blijkt ook uit onderzoek van de NOS – onder andere door exportcontracten op te zeggen en bedrijven te stimuleren over te gaan op duurzame alternatieven.

Maar ik ben er niet gerust op. Als je het laagcalorische Groningse gas vervangt door hoogcalorisch gas uit het buitenland – en daarvoor aanpassingen pleegt – schiet je er niks mee op 1.

Natuurlijk kun je niet meteen massaal overstappen naar warmtepompen op elektriciteit en warmtenetten. Je hebt gas nodig in een overgangsperiode, omdat gas beter is dan kolen. Maar zonne-energie is natuurlijk veel beter.”

In Nederland is het niet makkelijk. Het aandeel duurzame energie is bij ons ontzettend laag. We zetten in op windenergie, maar dat is eigenlijk ook een kunstmatige vorm. Die enorme wieken die dankzij dunne lucht ronddraaien, wat je weer omzet in elektriciteit. Zonne-energie is mooier en directer.”

“Er zijn nu plannen voor een enorm drijvend zonnepark onder de windmolens op de Noordzee, dat is mooi. Mondiaal zit zon flink in de lift, vooral Concentrated Solar Power is hoopgevend. Daarbij bundel je zonlicht met spiegels en daarmee drijf je turbines aan. Ze produceren energie die je kunt opslaan.

Wij zullen moeten inzetten op zonne-energie uit het buitenland. Nu is daarvan nog te weinig voorhanden. In de Sahara is een overdaad aan energie. We moeten helpen om daar grootschalige zonneparken te ontwikkelen. Als de landen daar belangrijke leveranciers van zonne-energie worden, ontstaat er economische activiteit. En daarmee bieden we ook perspectief aan jongeren die nu als economisch vluchtelingen onze kant op komen.

Zo gauw er geïnvesteerd wordt in de technologie van duurzame energie, gaat het hard en wordt duurzame energie goedkoper. We zitten nu nog met het probleem dat duurzame energie te duur is, omdat fossiele energie veel zwaarder wordt gesubsidieerd.”

“Ik roep al jaren dat investeringen in isolatie en zelf energie opwekken gefinancierd moeten worden voor mensen met lage inkomens. De terugverdientijd van allerlei vormen van energiebesparing is 9 à 10 jaar. De overheid kan een garantiefonds scheppen, waardoor banken leningen durven aangaan. De mensen verdienen die lening terug door een lagere energieprijs. Misschien gaat dat in zeg 10 procent van de leningen mis, wel, daar heb je een overheid voor. In 90 procent van de gevallen is de transitie dan een succes. Ik ben geen voorstander van subsidies, die komen meestal eenzijdig terecht, maar zo’n garantiefonds lijkt me een prima constructie.”

En verder moet je ophouden met het lagere energietarief voor energieslurpende bedrijven: hoe meer ze gebruiken, hoe lager hun tarief nu is. Dat kun je zó veranderen, met een korte overgangsperiode. Tegen al die mensen die zo van de markt houden, zeg ik: laat de markt het maar oplossen. Maar dan met eerlijke prijzen, waarbij de vervuilers betalen voor de schade die ze veroorzaken. Je kunt niet spreken van eerlijke prijzen, als de vervuiling betaald wordt door de gemeenschap, en zij die profiteren van de – fossiele – energie gaan strijken met de winst.