Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
“Gangbare isolatie is in veel gevallen als een spreekwoordelijke plastic zak over een huis: het houdt de warmte vast, maar ademt niet.
De Nederlandse overheid wil dat in 2050 alle woningen in Nederland energieneutraal zijn. De eerste stap naar dit doel: de 2,4 miljoen corporatiewoningen moeten in 2021 gemiddeld over energielabel B beschikken. “Om voor die energiezuinigheid te zorgen, moet er worden geïsoleerd. Maar traditionele isolatie laat vaak te wensen over. In veel gevallen plaatsen bouwbedrijven een spreekwoordelijke plastic zak over de woning. Stilstaande lucht laat geen warmte door, is de redenering. Maar ze kijken niet naar de eventuele giftige vluchtige organische stoffen die vrijkomen. Een goed ventilatiesysteem is onontbeerlijk voor de leefbaarheid van de bewoners in huis.”
Aan het woord is Rens Borgers van EcoBouwSalland. Hij belandde in de bouwsector, omdat hij het liefst buiten wilde werken. Zo deed hij al snel praktijkervaring op. “Bij de opkomst van de passiefhuizen 1 zo’n tien jaar geleden vroeg ik me af of de bouwsector de goede kant opging.” Zijn zorgen sloegen niet alleen op de eerdergenoemde plastic zak, maar ook op de onverschilligheid bij bouwbedrijven. “Ze kijken niet naar de herkomst van het materiaal of de impact op het milieu, maar vooral naar de kosten. Daarnaast vindt er veel verspilling plaats: zo’n 10 procent van de omzet gaat op aan fouten.”
Ecologische bouwmaterialen
Daarom besloot hij het anders te doen: in 2010 zag zijn bedrijf het levenslicht, waarmee hij zich richt op het bouwen met ecologische, biobased bouwmaterialen. “Hierbij gebruik ik met name kalkhennep als bouw- en isolatiemateriaal,” legt Borgers uit. “Dit zorgt voor een damp-open2, warmte- en vochtregulerende isolatielaag. Het voordeel van natuurlijk materiaal is dat het zelf het meeste isolerende werk doet. Zo zorgt kalkhennep voor een constante luchtvochtigheid van 50 à 60 procent en een constante temperatuur van zo’n 19 graden.”
Langzaam maar zeker merkt hij dat steeds meer mensen in dit materiaal geïnteresseerd zijn. “Ik heb inmiddels 27 projecten uitgevoerd,” vertelt Borgers. “Het gaat hierbij vooral om particuliere huizen, maar ik heb ook enkele utiliteitsgebouwen gerenoveerd, zoals het museum Natuurhus Almelo en een yogastudio in Rotterdam. Ongeveer een derde van mijn projecten zijn renovaties, twee derde is nieuwbouw.”
Renovatie van oude boerderij
Een van die projecten is de gerenoveerde boerderij van Robert en Pauline Gombault in Breukelen. Bij de renovatie van hun 200 jaar oude boerderij kozen zij voor ecologische, biobased materialen om ervoor te zorgen dat dit gebouw weer minimaal 200 jaar meekon. “Toen bleek dat dit ingrijpende gevolgen had, hebben we er eerst een schuur bij gebouwd, waarin we nu tijdelijk wonen,” zegt Robert Gombault. “In zowel de schuur als de boerderij hebben we een damp-open constructie gebruikt. In de schuur met vlaswol als isolatiemateriaal, en in de boerderij met kalkhennep, houtvezelplaat en cellulose. Zo’n constructie zorgt namelijk voor een goede, constante temperatuur en luchtvochtigheid.
“Ecologische, biobased materialen zorgen ervoor dat een 200 jaar oude boerderij weer minimaal 200 jaar mee kan.
Hier kwam hij achter toen hij informatie inwon tijdens diverse bouwbeurzen, lezingen en workshops. Bij een van die beurzen leerde Gombault Ron Stet kennen, een expert op het gebied van energiebesparing. “Hij nam me mee naar een workshop in België over bouwen en isoleren met kalkhennep. Daar overtuigden Rens en een aantal Belgische bouwers me van de voordelen van kalkhennep, zoals het opnemen en doorgeven van vocht en het opslaan van warmte.” Borgers beaamt dit. “Het grote voordeel van hennep – het belangrijkste bestanddeel – is dat dit bijna alleen CO₂ nodig heeft om te groeien. Het houdt deze CO₂ ook vast. Daarnaast kunnen we dit materiaal hier in Nederland laten groeien en hergebruiken, zelfs in de vorm van compost.”
“Met name voor oude, monumentale gebouwen is vochtregulering belangrijk. Vaak is de lucht in de winter – als er gestookt wordt – veel te droog.
De vochtregulering beschouwt Gombault als een belangrijk aspect. “Met name voor oude, monumentale gebouwen. Daarin is de lucht in de winter – als er gestookt wordt – veel te droog.” Kalkhennep biedt ook andere voordelen, weet hij inmiddels uit ervaring. “Het absorbeert geluid. Zeker met veel mensen in een ruimte is dat erg prettig, want dan heeft iedereen toch de neiging om iets harder te praten. Met kalkstuc verdwijnt dat effect gedeeltelijk, maar als je leem als stucmateriaal gebruikt dan behoud je dat effect.”
Gombault is blij dat hij voor kalkhennep als isolatiemateriaal heeft gekozen. “Het is prettiger om mee te werken dan met het traditionele glaswol. Uiteindelijk hebben we op gevoel gekozen voor kalkhennep. Het klimaat is hier constant prettig.”
Veel aandacht voor natuurlijke materialen
Borgers verwacht dat groen bouwen de toekomst is. “Ik geef inmiddels ook workshops voor de bouwmaterialenhandel Raab Karcher,” geeft Borgers aan. “Dit bedrijf is onderdeel van het internationale Saint-Gobain en heeft in zijn zogeheten Greenworks-assortiment ook veel aandacht voor natuurlijke bouwmaterialen.” Dit bedrijf gaat echter niet zo ver als hij zou willen. “Als ze spreken over lokale producten, hebben ze het nog steeds over een straal van 800 kilometer. Daarom verwacht ik dat bouwbedrijven in de toekomst een afgezwakte vorm van biobased en ecologisch bouwen toepassen.”
Hij hoopt hierbij ook op de steun van de overheid. “In het Verenigd Koninkrijk heeft de overheid eind 2017 bijvoorbeeld vastgelegd dat bouwers moeten meehelpen om de CO₂-uitstoot de komende acht jaar te halveren. Samen met de kennisorganisatie Kalkhennep Nederland willen we de voordelen van onze manier van bouwen daarom dit jaar voorleggen bij Diederik Samson, een van de voorzitters van het Klimaatakkoord.”
Ook Gombault kiest nog voornamelijk voor natuurlijke materialen. Hierbij heeft hij een tip voor andere huiseigenaren en bewoners die hun woning willen verduurzamen. “Kijk naar je eigen wensen en laat je goed informeren. De eerste stap bij verduurzaming blijft: je huis beter isoleren. Ik heb op gevoel voor biobased materialen gekozen, maar ook omdat inmiddels is bewezen dat dit materiaal goede prestaties blijft garanderen.”
- In een passiefhuis worden de warmteverliezen tot een minimum gereduceerd door een optimalisatie van de isolatie, grote luchtdichtheid en warmteterugwinning via het ventilatiesysteem. Er wordt optimaal gebruik gemaakt van passieve warmtewinsten uit de bodem en via de zon. Een passiefhuis heeft geen conventioneel verwarmingssysteem nodig en toch heerst er een aangenaam binnenklimaat.’bron ↩︎
- In een dampopen woning wordt het vocht in huis – onder meer door koken, douchen en ademen – constant afgedreven. Dit voorkomt schimmelvorming. ↩︎
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
