elfwegentocht
Ben de Reu, gedeputeerde in Zeeland, tijdens de dagelijks terugkerende elfmetertest: wie slaagt erin elf meter zo langzaam mogelijk af te leggen? Beeld: Branko de Lang

De Elfwegentocht is kneuterig en innovatief tegelijk

Friesland is twee weken lang in de ban van de Elfwegentocht. Doel van dit evenement, dat dagelijks op tv te volgen is: de overstap naar schone energie versnellen. Het is nogal knullige televisie, maar je wordt er stiekem ook best wel enthousiast van.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Met 10 kilometer per uur kart de goedlachse klimaatgoeroe Marjan Minnesma op een elektrische scooter de camera tegemoet voor de Elfwegentocht. Met een beetje fantasie staat dat tergend langzame tempo symbool voor hoe lang het duurt voordat Nederland echt in actie komt en overstapt op schone energie.

Niet lullen maar poetsen, dachten de Friezen, als de aarde nog verder opwarmt krijgen we onze Elfstedentocht nooit terug

Niet lullen maar poetsen, moeten de Friezen gedacht hebben, als de aarde nog verder opwarmt krijgen we onze Elfstedentocht nooit terug. Waar het gisteren gepresenteerde klimaatakkoord nog vooral over toekomstplannen gaat, komt de Friezen alvast in actie. En daarom organiseren ze tot en met komende zaterdag de Elfwegentocht: een feest van twee weken, bedacht door Friese studenten.

Steden, dorpen, scholen en bedrijven werken samen om tijdens de twee weken zoveel mogelijk activiteiten te organiseren die met een toekomst zonder fossiele brandstoffen te maken hebben. En alle Friezen worden uitgedaagd om zich zonder benzine of diesel voort te bewegen: ga met de fiets naar je werk, laat je tractor een weekje staan, stap in het elektrische treintje dat voor de gelegenheid rondtuft.

Vertegenwoordigers van alle andere provincies rijden fossielvrij naar Friesland om ideeën en voorbeelden uit te wisselen over een duurzame toekomst. En de rest van Nederland kan meegenieten omdat NPO2 elke avond tien minuutjes verslag doet van de dag, telkens met een andere presentator.

Bron: youtu.be
Elfwegentocht
Pomp voor blauwe diesel in Friesland.Beeld: Branko de Lang
Friezen hebben van oudsher de reputatie dat het stugge types zijn, maar dat beeld verandert snel als je naar de Elfwegentocht kijkt. Inmiddels zie ik het zo voor me: in Friesland staat op elke straathoek wel iemand klaar om ergens stevig de schouders onder te zetten, ter eer en glorie van de mienskip (gemeenschap). Leven zonder fossiele brandstoffen? Prima, dat fiksen we met z’n allen wel even. Kwestie van doen.

En dus zien we ze in het tv-programma proefrondjes rijden in allerlei futuristische voertuigen, we zien grootouders die in een optocht fietsen met de toekomst (hun kleinkinderen),  wethouders die strak in pak per sloep op zonnepanelen naar hun vergaderlocatie varen en scholieren die racen in zelfgebouwde elektrische zeepkisten (voorlopig hoogtepunt: dagpresentator Tijs van den Brink die, met zijn uitstekende lange benen, zo’n zeepkist in de prak rijdt).

De bijbehorende soundtrack is van Syb van De Kast – op zichzelf al een heel duurzame band, want die bestaat al minstens honderd jaar

De bijbehorende soundtrack (“Vol frisse moed, één lange stoet, Ellufweeegentohocht!”) komt van Friese pophelden Piter Wilkens en Syb van der Ploeg van De Kast – op zichzelf al een heel duurzame band, want die bestaat in mijn beleving al minstens honderd jaar. (Of maakt dat ‘m juist fossiel? Nee, ik ga toch voor duurzaam, want Syb ziet er nog exact hetzelfde uit als toen hij in 1997 Nederlandse harten veroverde met In Nije Dei).

Bron: youtu.be

All the way met waterstof

Het is al met al een beetje rare televisie: de helft van de beelden bestaat uit bobo’s (wethouders, gedeputeerden, bedrijven) die in elektrische busjes ergens heentuffen, vol bewondering luisteren naar ondernemers en zonder zeuren broodjes met biet en zeewier wegkauwen.
En toch is het leuk om naar te kijken – het enthousiasme voor de toekomst werkt aanstekelijk. En er valt een hoop te leren over wat voor toffe initiatieven er al bestaan:
  • In Noord-Holland kweekt een ondernemer olifantsgras. Dat werkt geluiddempend – handig als je op de vliegroute van Schiphol zit. En het mooie is: het gewas groeit op CO₂. Volgens akkerbouwer Gert-Jan Petrie schiet je met olifantsgras meer op dan met het planten van een bos, qua CO₂-opname. Waar het jaren duurt om bomen te laten groeien, is olifantsgras in twee jaar volgroeid en kun je twintig jaar oogsten. Je kunt er allerlei composteerbare materialen mee maken: bloempotten, papier of verpakkingen.
  • Groningen wil all the way gaan met waterstof. De gemeente heeft al meerdere bedrijfswagens en een bezemwagen die op waterstof rijden, en een eigen waterstofvulpunt. Ook zijn ze net begonnen om Zuidwending, waar nu aardgas wordt opgeslagen in ondergrondse ruimtes waar een Eiffeltoren in past, klaar te maken om waterstof in op te slaan. Zonne-energie wordt omgezet in waterstof, om het te kunnen bewaren voor momenten dat de zon niet schijnt.
  • In de Oosterscheldedam in Zeeland, die Nederland beschermt tegen het zeewater, zitten waterturbines. Deze onderwater-windmolens kunnen energie opwekken door het water dat dagelijks met het tij door de dam stroomt. Daarmee kunnen momenteel al duizend huishoudens in Zeeland worden voorzien van elektriciteit.

Bron: youtu.be

Rauw randje

elfwegentocht
Beeld: Branko de Lang
Om al die goedgeluimdheid van een rauw randje realisme te voorzien, wordt klimaatjournalist en poolreiziger Bernice Notenboom ingezet. Die komt al kanoënd het beeld in glijden om dagpresentator Sander de Kramer antwoord te geven op de vraag: joh, hoe is het nou eigenlijk met het ijs op de Noordpool? Bernice: “Ik denk dat het voor de Noordpool echt te laat is, dat we er rekening mee moeten houden dat we dat ijs niet meer terugkrijgen. We zijn al 40 procent van het ijs kwijt, de grootte van Europa.”

Sander, gretig: “Hoe kunnen we de wereld redden?” Bernice: “Iedereen moet erbij betrokken zijn, op alle niveaus. Vegetarisch eten. En waarom boeken we zulke goedkope vliegtickets  en nemen we niet de trein? We moeten allemaal pijn leiden, dat is zo, maar kijk naar wat er op het spel staat. We staan op het punt om iets prachtigs te verliezen.”

"Krijgen we ooit de Elfstedentocht terug?”, probeert Sander. “Nee”, zegt Bernice Notenboom, “dat zie ik niet gebeuren.”

“Krijgen we ooit de Elfstedentocht terug?”, probeert Sander nog. Bernice: “Nee, dat zie ik niet gebeuren, de nachten worden alleen maar warmer. De Elfstedentocht zal naar elders in de wereld verplaatst moeten worden.” Sander: “Ik word wel een beetje somber van je.” En hop, de uptempo eindtune wordt alweer ingezet.

Wie weleens nadenkt over klimaatverandering zal dat dubbele gevoel herkennen. Het ene moment ben je enthousiast over wat we allemaal al tegen verdere opwarming doen en wat er technisch al mogelijk is, het andere moment word je overrompeld: is het niet al te laat? Halen we onze Europese achterstand nog in (zie tabel)? Maar als de Friese schouders-eronder-spirit flink over Nederland uitwasemt, is er een hoop mogelijk. Kwestie van doen. It giet oan.

Nederland heeft op Luxemburg na het laagste percentage aan schone energie in Europa.Beeld: Eurostat

Yes! De aarde warmt op

'Scheepvaart is de meest ontransparante industrie'

Energie uit de getijden

Zet je lamp aan op de stand van de maan

Zonder O is H2 gewoon waterstof

Groen waterstof in een zakje

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons