Foto van PETA, met daaronder de tekst: 'Scheren berooft geiten van hun natuurlijke isolatie. Ze zijn erg vatbaar voor koude temperaturen en ervaren hoge sterftecijfers als ze zonder schuilplaats worden achtergelaten, zoals vaak gebeurt.' Beeld: PETA

Is dierenrechten-organisatie PETA te ver gegaan?

In haar strijd tegen dierenleed haalt PETA van alles uit de kast. Van controversiële en omstreden campagnes is ze niet vies. Effectief? Ja. Ethisch verantwoord? Dat valt te betwijfelen.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Het undercoveronderzoek van PETA naar misstanden op Zuid-Afrikaanse mohair-boerderijen leidde tot een massale boycot van kledingbedrijven (220 in totaal). Een beslissing met mogelijk desastreuze gevolgen: het kan het einde betekenen van de mohair-industrie in het land, waar zo’n 30.000 mensen van afhankelijk zijn.

Dat PETA de controverse niet schuwt, is al langer duidelijk. De dierenrechtenorganisatie, ’s werelds grootste, boekte er desalniettemin verschillende successen mee. Een van de meest recente voorbeelden is de campagne tegen het gebruik van angorawol. Een jaar nadat PETA undercoverbeelden van een Chinese konijnenfokkerij publiceerde, daalde de export van angorawol uit het land met maar liefst 85 procent.

Na de konijnen waren de angorageiten aan de beurt. De wol van deze geiten wordt mohair genoemd, en wordt voornamelijk gebruikt voor het maken van kleding. 60 procent van alle mohair komt uit Zuid-Afrika.

Joal Hindson (een jonge man uit Engeland over wie niet veel informatie te vinden is, op zijn reisblogs na) kreeg begin dit jaar de opdracht van de dierenrechtenorganisatie om misstanden op mohair-boerderijen in het land aan de kaak te stellen.

Over PETA:

People for the Ethical Treatment of Animals is in 1980 opgericht in de Verenigde Staten. Met meer dan drie miljoen leden en sympathisanten is het de grootste dierenrechtenorganisatie ter wereld. PETA richt zich op vier gebieden waar het meeste dierenleed voorkomt: de vee-industrie, de kledingbranche, proefdierlaboratoria en de amusementssector (dierentuinen, circussen, et cetera.).

40.000 dieren dood in één weekend

De Engelsman komt via via terecht bij Sean Hobson. Hij heeft een eigen mohair-boerderij en Hindson vraagt of hij een tijdje mee mag lopen om ervaring op te doen. Hij doet zich voor als iemand die plannen heeft om zijn eigen mohair-boerderij op te zetten. Hobson gaat akkoord, niet wetende dat de jonge Brit om een heel andere redenen op zijn land rondloopt. Tijdens een scheersessie neemt Hindson met een verborgen camera een gesprek op dat Hobson met zijn vader voert. Een deel van dit gesprek is later te horen in een PETA-video. “Er is een tijd geweest waarin we 40.000 dieren in een weekend verloren”, hoor je Hobsons vader vertellen. De voice-over zegt erbij dat “veel geiten na het scheren doodgaan vanwege de blootstelling aan koude wind en regen”.

Het filmpje van PETA Bron: www.youtube.com
Bij het zien van de video krijg je het idee dat angorageiten regelmatig doodgaan vanwege de kou. Maar of dat klopt? Een medewerker van PETA laat mij per mail weten dat “de ooggetuige was verteld dat op sommige boerderijen 80 procent van de geiten dood gingen na het scheren”. Uit onderzoek van een Zuid-Afrikaans onderzoeksprogramma Carte Blanche dat bij de betreffende boerderij langsging, blijkt dat de vader van Hobson vertelde over een incident in de jaren 80 waarbij 40.000 dieren vlak na het scheren doodgingen door een weeromslag die niemand had voorzien. Volgens het onderzoeksprogramma kunnen boeren met de technologie van nu hun dieren op tijd naar binnen brengen wanneer het weer omslaat.

Gedegen onderzoek?

En zo zijn er nog een paar vraagtekens te zetten. De organisatie stelt dat de misstanden die te zien zijn in het filmpje de standaard zijn, terwijl de organisatie slechts op twaalf van de duizend boerderijen in Zuid-Afrika is geweest. Een cijfer dat overigens niet te controleren is, aangezien PETA niks wil zeggen over de uitvoering van het onderzoek. Al met al roept het de vraag op: hoe accuraat is het onderzoek van de dierenrechtenorganisatie eigenlijk?

Als ze op twee fokkerijen misstanden vinden, is dat genoeg om te zeggen dat het er overal zo aan toegaat

Het is een vraag die niet één-twee-drie te beantwoorden is. Maar als ik Nicole van Gemert bel, directeur van Bont voor Dieren (de stichting die zich inzet voor dieren en tegen bont), wordt mij al snel duidelijk dat PETA niet bepaald bekendstaat om haar gedegen research. “PETA is van de overdrijving en van de beeldvorming, ze nemen het niet zo nauw met hoe het werkelijk zit. Als ze op twee fokkerijen misstanden vinden, is dat genoeg om te zeggen dat het er overal zo aan toegaat.” Van Gemert zegt hun onderzoeken zelf niet altijd te vertrouwen. “We hebben een keer een onderzoek van ze overgenomen op onze website over Uggs, dat later van geen kant bleek te kloppen.”

Hoe zit het met de kledingbedrijven?

Aan de reacties van kledingbedrijven te zien, lijken zij wel blind vertrouwen te hebben op de onderzoekspraktijken van de dierenrechtenorganisatie. Vlak nadat PETA met de schokkende beelden naar buiten kwam, besloten tientallen merken mohair voortaan uit hun collecties te verbannen. Zonder ook maar zelf op de boerderijen te zijn geweest.

Ik vraag verschillende merken om een reactie, waaronder Mango, ASOS, Inditex (Zara, Pull & Bear) en Forever 21. Esprit reageert op mijn vraag of ze zelf niet overwogen hebben om te kijken hoe het er in de praktijk aan toegaat: “We kopen mohair van handelaars, die de mohair van verschillende boerderijen met elkaar mengen. Aangezien we zo weinig mohair gebruiken, is het voor ons niet mogelijk het terug te volgen op het niveau van de boerderij. En omdat we geen landbouwexperts in ons team hebben, baseren we ons op het onderzoek van PETA, met wie we een langdurige relatie hebben.”

Het scheren van de geiten is volgens PETA zeer stressvol voor de dierenBeeld: PETA
Als ik het merk vraag in hoeverre ze weten of de praktijken in de video van PETA de standaard zijn en niet de uitzondering, laten ze het volgende weten: “Wanneer een groot aantal dieren deel uitmaakt van een productielijn, wordt misbruik vaak systematisch en routinematig. Zo bevestigt ook het onderzoek van PETA. De scheerders op de vier boerderijen uit de video werden ingehuurd door een extern bedrijf dat in totaal duizend werknemers telt en jaarlijks 3,4 miljoen geiten en schapen scheert. De wreedheid gedocumenteerd bij de hand van de scheerders strekt zich dus verder uit. Vandaar onze reden de verkoop van mohair te staken.”

Wanneer een groot aantal dieren deel uitmaakt van een productielijn, wordt misbruik vaak systematisch en routinematig

Esprit heeft daar een punt. De scheerders die de geiten aan hun hoorns optrekken en de dieren met hun poten over de vloer slepen, zoals te zien is in de PETA-video, zijn in dienst van OVK, een van de grootste scheerdersbedrijven van Zuid-Afrika die op talloze boerderijen het scheerwerk verrichten. De werknemers krijgen betaald per geschoren geit. Oftewel: hoe sneller ze werken, hoe meer geld ze krijgen. Het is vragen om problemen.

Mohair geen prioriteit

Desalniettemin vindt Van Gemert het argument van Esprit dat de herkomst van de wol niet te herleiden zou zijn, te makkelijk. “Ik hoor het vaker en vind het gemakzuchtig. Als bedrijf ben je verantwoordelijk voor wat er in je keten gebeurt. Na de misstanden in Chinese konijnenfokkerijen zeiden merken ook meteen dat ze alles zo snel mogelijk uit de rekken zouden halen. Een mooie PR-stunt, naar mijn idee. Maar als ze zelf eerst onderzoek hadden gedaan naar het dierenwelzijn, was de video van PETA niet eens nodig geweest.”

Waarom heeft Esprit zelf nooit onderzoek gedaan naar het welzijn van de geiten waarvan ze de wol gebruikt? “Omdat mohair minder dan 0,1 procent van onze collectie uitmaakt, was dit niet een van de aandachtsgebieden voor onze risicobeoordeling”, aldus het bedrijf.

Dierenrechtenorganisaties in de spagaat

Dat er het nodige mis is op de Zuid-Afrikaanse mohair-boerderijen is duidelijk. Het PETA-filmpje bevat genoeg beelden die het nodige afgrijzen oproepen. Een dier dat onder water wordt gehouden met een stalen tang, een scheerder die op een geit gaat zitten of het doorboren van gaten in de oren: het is geen fijn idee om een trui of vest te dragen waar dit soort praktijken achter schuilgaan. Bovendien roept het de vraag op: moeten we het überhaupt wel willen, dieren gebruiken voor onze kleren?

Wat dat betreft is er volgens Van Gemert wel wat te zeggen voor de aanpak van de dierenrechtenorganisatie. “Als het onderzoek ervoor zorgt dat mohair uit de schappen gaat, is dat naar ons idee goed. Er zijn genoeg alternatieven voor dierlijke producten. Wij juichen het alleen maar toe als er geen dieren meer worden gebruikt voor het maken van kleding.” Van Gemert noemt het een spagaat waar je als dierenrechtenorganisatie inzit. “Je wilt iets aan de kaak stellen zodat er iets verandert, maar tegelijkertijd moet je onderzoek wel zorgvuldig zijn. Ik vind het onacceptabel dat je op slechts een paar fokkerijen gaat kijken en op basis daarvan stelt dat het de standaard is.”

Je wilt iets aan de kaak stellen zodat er iets verandert, maar tegelijkertijd moet je onderzoek wel zorgvuldig zijn

PETA verschilt dan ook in haar doelstelling en aanpak flink van Bont voor Dieren. “PETA is veganistisch, wij niet. Wij zeggen niet: draag geen ….., wij zeggen: weet wat je koopt. Wij geloven dat wanneer je mensen en bedrijven stimuleert bontvrij te zijn, dat het beter werkt dan anti-bont te zijn. PETA is van de naming en shaming, wij kijken naar hoe het beter kan.”

Hoe ver je mag gaan als dierenrechtenorganisatie, blijft een lastige vraag. Als er ergens sprake is van misstanden, wat zeker het geval is in de mohair-industrie, moet je dan meteen zo’n hele sector aan banden leggen? Had het niet anders gekund? Of is dit de enige effectieve manier om dierenleed tegen te gaan?

Een ding weten we wel: impact heeft PETA zeker.

Mohair South Africa, die opkomt voor de belangen van mohair-boeren in Zuid-Afrika, laat in een reactie weten: 

Direct nadat het rapport en de video met betrekking tot het misbruik van angorageiten was vrijgegeven, hebben we contact gelegd met PETA. We hebben hen gevraagd ons te helpen bij het verzamelen van de benodigde informatie om ons onderzoek naar de beschuldigingen van dierenmishandeling te versnellen met als doel te voorkomen dat dit in de toekomst gebeurt. Ze weigerden echter om te helpen bij ons onderzoek.

De beslissing van een aantal merken om mohair te verbieden, is uitsluitend gebaseerd op een eenzijdig onderzoek. Geen van de merken heeft zich ingespannen om contact met ons op te nemen, om onze kant van het verhaal te horen, of om te ontdekken wat onze onderzoeken hebben blootgelegd.
We zijn voortdurend in contact met internationale merken om onze informatie met hen te delen, om hen te helpen een weloverwogen beslissing te nemen over hun toekomstig gebruik van mohair.

PETA laat verder in een reactie weten: 

De realiteit voor ontwerpers en retailers is dat het onmogelijk is om audits uit te voeren in de wereldwijde toeleveringsketen met de frequentie en grondigheid die vereist zijn om ervoor te zorgen dat angora geiten en andere dieren niet mishandeld worden voor hun producten. Bedrijfsbeoordelingen en beoordelingsprocessen hebben slechts één doel: consumenten valse garanties bieden, terwijl de industrie gewoon door blijft gaan met haar wrede activiteiten.

Het feit dat dit mohair scheerders op dit moment een levensonderhoud biedt, is geen excuus voor de mode-industrie om niet te evolueren – het is tenslotte geen geldig argument dat mensen sigaretten moeten blijven roken om tabakstelers te ondersteunen of dat ze zouden moeten afzien van het gebruik van tabak.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons