Is hormoonvrije anticonceptie de toekomst?

Tegenwoordig begint de klassieke anticonceptievorm aan populariteit af te nemen. Tussen 2012 en 2017 nam het pilgebruik onder meisjes en vrouwen tussen de 12 en 25 jaar af, van 74 procent naar 64 procent (aldus Rutgers en Soa Aids Nederland). Ook onder een hogere leeftijdsgroep leeft deze trend: onderzoek van Rutgers uit 2017 laat zien dat het slikken van de anticonceptiepil bij vrouwen tussen de 25 en 39 jaar met zo’n 10 procent is afgenomen ten opzichte van 2013.

“Ik slikte vanaf mijn 15^e, met enkele pauzes van een paar jaar, verschillende soorten anticonceptiepillen. In die tijd had ik veel last van depressieve gevoelens en ontwikkelde ik ook een angststoornis. Bovendien kent mijn familie een geschiedenis van trombose en ging het eigenlijk tegen mijn levensstijl in om de pil te slikken: ik leef groen en zo gezond mogelijk. Toen ik na mijn eerste relatie weer vrijgezel was, besloot ik daarom te stoppen met de pil. Ik werd toen meer dan een halfjaar niet ongesteld en ik wilde graag mijn regelmatige cyclus weer terug.

Mijn huisarts zei dat zij mij daar niet mee kon helpen, tenzij ik weer aan de pil of anders aan een hormoonspiraaltje wilde. Ik ben toen zelf op onderzoek uitgegaan en heb het boek Taking Charge of Your Fertility van Toni Weschler gelezen. Elke vrouw zou dat boek moeten lezen. Ik leerde veel over mijn cyclus, bijvoorbeeld dat je maar een paar dagen in de maand vruchtbaar bent. Ook leerde ik over FAM: de Fertility Awareness Method. Met die methode kun je aan de hand van je afscheiding, je temperatuur en de stand van je baarmoederhals je vruchtbaarheid voorspellen. FAM is overigens niet compleet sluitend als methode.

In het begin wilde ik mijn eigen temperatuur meten, maar dat vond ik toch te riskant. Ik heb toen een Daysy [apparaatje dat de vruchtbaarheid voorspelt aan de hand van lichaamstemperatuur, red] aangeschaft, die mijn temperatuur meet en op basis daarvan mijn vruchtbaarheid voorspelt. De Daysy heeft drie standen: rood, geel en groen. Op groene dagen ben je niet vruchtbaar en kun je onbeschermde seks hebben. Ik dubbel-check de informatie van de Daysy met de FAM. Op vruchtbare dagen gebruik ik een condoom. Dat gaat al twee jaar goed zo.

Ik vind het heel bekrachtigend dat ik controle heb en mijn lichaam goed heb leren kennen. Ik krijg soms wel reacties in de trant van: dit gaat mis, over een jaar zit je met een kind. Maar ik vertrouw niet blind op één bron en heb mijn eigen onderzoek gedaan. Ik dring deze methode ook aan niemand anders op, voor mij werkt het gewoon goed. Ik kan me voorstellen dat het voor anderen veel werk is.

Als ik vrijgezel zou zijn, zou ik altijd beschermde seks hebben. Als er iets misgaat met een condoom weet ik nu in ieder geval of ik risico loop op een ongewenste zwangerschap, of niet.”

“Een paar jaar geleden had ik een lange, vaste relatie. Ik koos er toen voor om de anticonceptiepil te gaan slikken. Mijn ex merkte aan me dat mijn humeur verslechterde; dat had hij bij een eerdere vriendin die aan de pil was ook gemerkt. En inderdaad: ik voelde me emotioneel labieler, had veel last van stemmingswisselingen en een lager libido. Ik ben toen overgestapt naar een hormoonspiraaltje, maar kreeg na een tijdje dezelfde klachten. Toen mijn relatie eindigde heb ik het spiraaltje laten verwijderen.

Ik heb nu geen relatie, en gebruik als ik seks heb alleen condooms. Ik ben daar bij mannen van te voren heel helder in: ik zit niet aan andere anticonceptie, dus ik heb alleen veilige seks. Daar hebben ze tot nu toe altijd begrip voor gehad. Als ik een vaste relatie zou krijgen, zou ik niet weer aan de hormonale anticonceptie gaan. Ik overweeg wel een koperspiraaltje.

Het is fijn dat ik steeds meer vrouwen om me heen zie afstappen van de pil. Toen ik dat drie jaar geleden deed stond ik er nagenoeg alleen in. Vriendinnen zijn heel bewust bezig met allerlei alternatieven, zoals het Implanon-staafje of de hormoonspiraal. Ik zie om me heen ook steeds meer vrouwen die de ‘voor het zingen de kerk uit’-techniek gebruiken, wat niet veel onbetrouwbaarder is dan condooms gebruiken. Toch leidde het in mijn vriendenkring tot een ongeplande zwangerschap …”

“Ik werd pas op late leeftijd ongesteld, en toen ook gelijk heel erg lang en hevig. Op advies van mijn huisarts ben ik toen de anticonceptiepil gaan slikken. Ik heb in totaal tien jaar twee soorten anticonceptiepillen geslikt. Mijn huisarts heeft niet onderzocht waar het vandaan kwam dat mijn menstruaties zo hevig waren, maar schreef gewoon gelijk de pil voor.

Op een gegeven moment kreeg ik meer last van migraine en merkte ik dat ik emotioneel labiel werd. Ik had veel stemmingswisselingen, werd heel onredelijk of juist heel vlak. Inmiddels zit ik aan mijn tweede koperspiraaltje en zijn die klachten verdwenen. Ik voelde toen ik een spiraaltje kreeg opeens mijn eisprong; die had ik nog nooit eerder zo meegemaakt. Het is een heel fijn idee dat ik geen troep in mijn lijf stop. Aan de andere kant is de pil voor sommige vrouwen echt een uitkomst, bijvoorbeeld wanneer je last hebt van een verstoorde hormoonbalans.

Om me heen merk ik steeds meer dat vrouwen opener worden over hun klachten rondom anticonceptie. Daardoor gaan steeds meer vrouwen herkennen: oh ja, dit heb ik ook! Je beseft dat je niet de enige bent, en dat er andere opties zijn. Dat is een hele goede ontwikkeling. Een vriendin van me vindt seks met vrouwen trouwens de beste anticonceptiemethode.”

“Ik heb een jaartje de pil geslikt. Vanaf het begin vond ik de hoeveelheid hormonen in de pil wel heftig, maar het leek me toch de beste oplossing. Ik ervoer al wat stemmingswisselingen, maar dat werd veel extremer door de pil. Toen ik er meer over na ging denken, online research deed en vrouwen tegenkwam op Twitter en Instagram die vertelden waarom zij gestopt zijn, ben ik er zelf ook mee gestopt. Ik ben na het stoppen in een half jaar maar één keer ongesteld geworden, best een eng idee. Als ik dat eerder had geweten was ik er niet aan begonnen. Nu alleen condooms gebruiken gaat prima. Ik overweeg wel een koperspiraaltje, maar dat vindt mijn moeder een eng idee. Als ik uit huis ben heb ik daar wat meer vrijheid in.

De meeste meisjes om me heen zitten nog wel aan de pil. Niet zwanger worden is de prioriteit, verder zijn ze niet zo bezig met bijwerkingen en alternatieven.”