Beeld: Mali Maeder

De plasticsoep en hoe het de aarde helpt opwarmen

Marcel Beukeboom is het gezicht van het Nederlandse klimaatbeleid. Hij is daar waar over het klimaat gesproken wordt: van internationale conferenties tot bijeenkomsten in de buurt. Deze keer in zijn blog: hoe de plasticsoep gelieerd is aan klimaatverandering.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Windsurfer Dorian van Rijsselberghe leerde al als kleine jongen op Texel de natuur om zich heen waarderen. De tweevoudig Olympisch kampioen groeide er op. Zijn ouders runden een biologisch-dynamisch boerenbedrijf waar goede zorg voor de natuur en de dieren het uitgangspunt was. Als windsurfer was Dorian bovendien altijd buiten. Bij Paal 17 sleepte hij zijn board over het strand en koos hij de juiste golven. Hij leerde de wind en de golfslag op zijn duimpje kennen.

Ziek van stinkend water

Toen hij zich aan het voorbereiden was op de Olympische Spelen van 2016 in Rio de Janeiro, schrok hij zich kapot van de hoeveelheid troep die er in de Braziliaanse Guanabara baai dreef. Goed surfen was niet mogelijk, van te lang in dat stinkende water liggen werd je ziek. Hij riep het Internationaal Olympisch Comité op de baai schoon te maken en maakte zich boos toen het Comité zijn belofte om dat te doen, niet nakwam. Voor windsurfers is schoon zeilwater een randvoorwaarde, naast een stevige wind natuurlijk.

Toen Van Rijsselberghe afgelopen juni voor de grote zeilrace—de Volvo Ocean Race—in Nederland was, had ik het genoegen hem te ontmoeten. Hij kwam op het ministerie vertellen over zijn inzet voor de Nederlandse organisatie Plastic Soup Foundation en The Dutch Wavemakers. Dat is een groep van jonge ambassadeurs die zich wereldwijd inzetten voor schoon water. Voor de Plastic Soup Foundation is hij al sinds 2014 ambassadeur. Niet gek dus dat juist hij zich druk maakte over het Olympisch water.

Waarom vertel ik dit allemaal? Omdat de plasticsoep ook met klimaatverandering te maken heeft. In directe zin, aangezien het meeste plastic gemaakt is van aardolie en er bij de verbranding ervan CO2 in de atmosfeer komt. Plus nog de nodige andere vervuilende stoffen, zoals cyanide. Maar dat niet alleen.

Klimaatimpact
Het maken van plastic kost ongeveer 5 procent van alle jaarlijkse aardolieproductie. Ook komen er broeikasgassen als methaan en ethyleen vrij uit zwerfplastic. Dit gebeurt onder invloed van het zonlicht, volgens deze studie die in 2018 verscheen.  
Alhoewel die hoeveelheden nu nog relatief klein zijn, verwachten de onderzoekers dat de broeikasgassen steeds meer worden en sneller uitstoten, omdat de plasticproductie blijft toenemen

Plastic ongemak

Plastic is voor mij het symbool van een van de hoofdoorzaken van klimaatverandering: onze manier van leven. In onze economie exploiteren we grondstoffen waarvan we vervolgens producten maken die we uiteindelijk afdanken als afval. Onze samenleving is ingericht op gemak: bronwater, koekjes, kaas en kant-en-klaar-salades zijn allemaal verpakt in plastic, zodat we het handig en snel mee kunnen nemen uit de winkel. Veel van dit soort plastic gooien we vrijwel direct na aankoop in de prullenbak.

Plastic is voor mij het symbool van (…) onze manier van leven

Wat ik in gesprekken en artikelen over het klimaat vaak zie, is een focus op slechts een deel van dit totaalplaatje. De producenten, transporteurs (met name in de zee- en luchtvaart) en de detailhandel als de grote veroorzakers van klimaatverandering. Wanneer we uitzoomen, zien we echter het patroon van vraag en aanbod. Aan het eind van de keten staat onze vraag naar waterflesjes en andere plastic verpakte producten.

Laserbranding en het opvissen van plastic

De aanpak van het gigantische plasticprobleem is aan een indrukwekkende internationale opmars bezig. Dit heeft alles te maken met het concrete karakter van de problematiek. We kunnen het zien en er is wat aan te doen. Dit leidt dan ook tot hele praktische oplossingen aan het begin van de productieketen, met prachtige initiatieven.

Zoals dat van Eosta met zijn techniek voor lasermarkering op biologisch fruit, oftewel natural branding, waardoor plastic verpakking overbodig wordt. En aan het eind van de keten staat onze nationale held Bojan Slat, die deze week begint met zijn grote Ocean Cleanup: hij lanceert een groot vangnet om plastic uit de Stille Oceaan te vissen.

En er gebeurt meer. Canada werkt als G7-voorzitter aan een Ocean Plastics Charter. Japan kondigde afgelopen week tijdens zijn voorzitterschap van de G20 aan om aandacht aan de vervuiling van oceanen te willen besteden. En zelfs de paus riep zijn volgers deze week op in actie te komen tegen de ramp van plastic vervuiling.

De plasticsoep krijgt inmiddels aandacht van het hoogste internationale niveau tot aan de kleinste zwerfvuilacties

Ook dichter bij huis wordt de strijd tegen de plasticsoep steeds concreter. De overheid en het bedrijfsleven willen 70 tot 90 procent minder plastic flesjes in het zwerfafval en 90 procent hergebruik van kleine flessen.

De plasticsoep krijgt inmiddels aandacht van het hoogste internationale niveau tot aan de kleinste zwerfvuilacties. Het leidt tot kansrijke initiatieven van jonge windsurfers, uitvinders en ondernemers. En tot een breed gedragen gevoel dat dit iets is waar je ook zélf iets aan kunt doen.

Soms denk ik dat klimaatverandering weleens wat ‘meer plastic’ zou kunnen gebruiken. Maar dat zeg ik niet hardop, want voor je het weet word ik verkeerd begrepen.

Plasticsoep: groter dan gedacht
De drijvende afvalbelt in de Stille Oceaan, die de plasticsoep wordt genoemd, is nog groter dan gedacht. Op basis van metingen die begin dit jaar verschenen in Nature Scientific Reports, berekenden de wetenschappers dat er in de Great Pacific Garbage Patch zeker 80.000 ton plastic in zee drijft. Dat is het gewicht van 500 jumbojets. De plasticsoep bestaat voornamelijk uit visnetten, flesjes, doppen en ander plastic afval, 8 procent is uiteengevallen tot microplastics.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons