Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Afgelopen dinsdag presenteerde het kabinet tijdens Prinsjesdag de plannen voor het komende jaar. Hoe gaat het met Nederland en wat staat de consument te wachten? Veel journalisten probeerden op deze vragen antwoorden te vinden. Dat getuigt van een nogal passieve houding als je het mij vraagt, want de consument, dat is Nederland, en de consumenten, dat zijn wij allemaal, burgers van dit land. De consument of de burger is geen toeschouwer op afstand. Meer dan ooit wordt duidelijk dat iedereen ertoe doet en dat iedereen invloed kan hebben op de koers die wij als land de komende decennia gaan varen.
Een eerste observatie naar aanleiding van de regeerplannen (waarbij ik de discussie rond de dividendbelasting voor het gemak buiten beschouwing laat): De uitgaven voor de zorg stijgen volgend jaar met 5 miljard naar 71 miljard euro. Honderd miljoen euro ligt klaar om nieuwe behandelingen, technologieën en medicijnen snel beschikbaar te krijgen voor patiënten. Er komt ook flink meer geld voor de ouderenzorg. Van elke euro overheidsgeld gaat nu een kwartje naar de zorg. Om de groei van zorgkosten te beteugelen sluit het kabinet strengere overeenkomsten met ziekenhuizen, huisartsen, wijkverpleegkundigen en de ggz.
“Er gaat te weinig geld naar preventie, terwijl dat juist zoveel kosten bespaart
Investeren in preventie
Kort door de bocht bezien, zou je kunnen zeggen dat het leeuwendeel van de ziektekosten doekjes voor het bloeden zijn, met weinig positief effect. Als je met kenners uit de zorg (vrijdenkende artsen en verpleegkundige) of met kinderen van 12 praat over mogelijke duurzame oplossingen van de oplopende problemen en stijgende kosten, dan zul je verbaasd zijn hoe eenduidig hun antwoord op de kwestie is: veel meer investeren in preventie in plaats van het mis laten lopen en daarna de gevolgen behandelen. Toch gaat er in verhouding vrijwel niets naar preventie. Hoewel onderzoek steeds vaker aantoont dat de meeste chronische aandoeningen voedingsgerelateerd zijn, krijgt een arts in zijn basisopleiding precies nul uur onderwijs over dit aspect.
Ook elders zouden we veel beter kunnen investeren in preventie. Het kabinet trekt komend jaar dik 7 miljard euro uit voor aanleg en onderhoud van asfalt. Om files aan te pakken wordt 60 miljoen euro vrijgemaakt. Maar met een blik op de toekomst van mobiliteit – de snelle ontwikkeling van het autonoom rijden en een andere kijk op mobiliteit van jonge mensen – durf ik te voorspellen dat er in 2030 75 procent minder auto’s op de weg zullen zijn. Op lange termijn investeren in wegen en parkeergarages is dus riskant.
Ook defensie krijgt extra geld, vooral voor het op peil brengen van het materieel. Ik hoor al jaren dat meer dan 90 procent van de oorlogen over olie en gas gaan. Duurzame preventie door onszelf minder afhankelijk te maken van deze energiebronnen, zou ook op deze begroting van positieve invloed zijn.
Stoppen met polderen?
Zoals ik in mijn vorige column al aangaf ben ik bang dat er campagne gevoerd gaat worden over de kosten van de energietransitie. Met klimaatverandering als politiek wisselgeld. En dat terwijl de strijd voor een leefbaar klimaat ook andere onderwerpen raakt, zoals vluchtelingenproblematiek, geopolitieke verhoudingen, werkgelegenheid, algemene welvaart en persoonlijk welzijn, om enkele te noemen. Als deelnemer aan de onderhandelingen voor het nieuwe energieakkoord, ben ik bang dat de betrokken nog niet doorhebben hoe verrijkend hun uiteindelijk resultaat zal zijn. Wederom: voorkomen is zoveel beter dan genezen.
Hoogleraar en oud-kroonlid van de Sociaal-Economische Raad Klaas van Egmond denkt dat polderen over dit onderwerp niet zal werken. Zijn boodschap aan de voorstanders van een energieakkoord: ‘Stop ermee’. Hoewel ik in Van Egmond mijn meerdere zie, denk ik dat hij op te grote afstand staat om de dynamiek aan de klimaattafels te beoordelen. De situatie nu is een andere dan voorheen, en dit akkoord is niet zoals het vorige energieakkoord.
De begrippen ‘samen’ en ‘niet altijd met de rekenmachine in de hand’ waren ook de boodschap van onze koning, afgelopen dinsdag in de Ridderzaal. Samenleving en economie zijn namelijk fundamenteel aan het veranderen, we bevinden ons in een revolutionair tijdperk met grote maatschappelijke verschuivingen, die eerst chaos en daarna instabiliteit veroorzaken. Zorg dat je geen toeschouwer wordt. Stem vooral met je portemonnee (want de energietransitie levert uiteindelijk geld op!) en geef zelf het goede voorbeeld.
“Samenleving en economie zijn fundamenteel aan het veranderen, we bevinden ons in een revolutionair tijdperk met grote maatschappelijke verschuivingen
Ook ik probeer als ondernemer, medestrijder voor een betere wereld, vader en bewoner van dit land met de beste bedoelingen een bijdragen te leveren aan deze verandering. Soms met succes, soms met teleurstelling en vaak met twijfel, streef ik ernaar de in mijn ogen noodzakelijke veranderingen mede vorm te geven. Dat voelt regelmatig eenzaam en kwetsbaar, terwijl veel medestrijders op verschillende manieren in talrijke sectoren met dezelfde intentie hetzelfde doen. Van ondernemer tot bankier, van ambtenaar tot politica, van schoolleider tot student, van bezorgde burger tot ondernemende buurtbewoner: zij zullen deze transitie met elkaar moeten doormaken.
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
