Het bezoek aan Suriname van Otumfuo Osei Tutu II betekende voor Afro-Surinamers een pijnlijke confrontatie met het slavernijverleden. De Ashanti-koning heeft in het verleden namelijk zelf geprofiteerd van de transatlantische mensenhandel.
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Ashanti is een ceremonieel koninkrijk in Ghana en geen onbekende voor Surinamers die rechtstreeks afstammen van deze Afrikaanse gemeenschap. Dat haar koning op bezoek kwam, werd dan ook met alle mogelijke toeters en bellen aangekondigd. Maar niet iedereen verheugde zich op de komst van koning Otumfuo Osei Tutu II.
“De man kan hier niet komen. De Ashanti’s verkochten Afrikaanse slaven aan Europeanen. De directe voorouders van deze koning zijn verantwoordelijk voor onze ellende”, stelt Iwan Wijngaarde, voorzitter van de Feydrasi fu Afrikan Srananman (Federatie van Afro-Surinamers).
“
De directe voorouders van deze koning zijn verantwoordelijk voor onze ellende
Diplomatiek circus
Op 25 november 2018, de dag waarop de Surinaamse onafhankelijkheid werd herdacht, decoreerde president Desi Bouterse de koning van Ashanti tot ‘Drager van het Grootlint in de Ereorde van de Gele Ster’, de hoogste onderscheiding in Suriname. Wijngaarde ervaart de uitnodiging en decoratie van koning Otumfuo Osei Tutu II naar eigen zeggen als ‘een dubbele mep in het gezicht’. “Het is schandalig. Wat heeft deze koning gedaan voor Suriname, dat hij deze onderscheiding verdient?”, vraagt hij retorisch.
Uit protest weigerde de voorzitter aanwezig te zijn op onder andere de ceremoniële kranslegging bij het standbeeld van Kwakoe, het symboolbeeld voor de bevrijde slaven in Suriname. “Ik kan dit niet accepteren. Eerst moet er iets rechtgezet worden”, aldus Wijngaarde. Hij eist in de eerste plaats excuses van de koning, maar wijst daarnaast ook met de vinger naar de Surinaamse overheid voor hun onzorgvuldige houding ten aanzien van het bezoek.
“
Het bezoek van de koning is uitgedraaid op een diplomatiek circus
“We delen een pijnlijk slavernijverleden met Ghana, en dan vooral met de Ashanti, want zij waren de grootste groep. Dat hun koning voor het eerst naar Suriname komt, ligt dan ook gevoelig bij de afstammelingen van tot slaaf gemaakten”, aldus Wijngaarde. Hij betreurt het dat er geen tijd of ruimte is gemaakt voor een gesprek over het verleden, en dat het bezoek van de koning is uitgedraaid op een diplomatiek circus.
Ghana is officieel een democratie en kent haar eigen door het volk verkozen president. Het land telt 63 etnische groepen. De grootste groep is de ‘Akan’, die ongeveer 45 procent van de bevolking uitmaakt. Hiertoe behoort ook het Ashanti-koninkrijk. Dit is een ceremonieel koninkrijk, wat betekent dat de koning geen deel uitmaakt van de regering. Hij geeft zelf invulling aan zijn functie en hoeft daarover tegen niemand verantwoording af te leggen.
“
Elke link met het slavernijverleden van Suriname werd zorgvuldig vermeden
De koning van de Ashanti
“Ik ben de belichaming van de ziel en eenheid van het Ashanti-volk”, zei Otumfuo Osei Tutu II tijdens zijn bezoek aan Suriname. Op verzoek van de Anton de Kom Universiteit in Paramaribo hield de koning een lezing over ‘de rol van traditioneel gezag in een moderne natiestaat’ op het universiteitscomplex. Zoals de koning zelf aangaf, ‘dwong dit onderwerp te kijken naar de pre-koloniale, koloniale en postkoloniale periode van Afrika’. Over het koloniale tijdperk was de koning uitermate voorzichtig in zijn woordkeuze. Elke link met het slavernijverleden van Suriname en de rol die zijn directe voorouders daarin hebben gespeeld werd zorgvuldig vermeden.
De geschiedenis leert ons dat Europa tussen de 17e en 18e eeuw in totaal 76 forten langs de kust van West-Afrika bouwde en/of veroverde. Nederland had daar een deel van, twaalf in Ghana. Fort Elmina was het grootste en belangrijkste fort in Ghana. Van hieruit werd de volledige transatlantische mensenhandel gedirigeerd. “Om de toevoer van meer slaven te garanderen speelden Europeanen verschillende Afrikaanse groepen bewust tegen elkaar uit. Dit deden ze door de verschillende leiders in wapens, geld en politieke macht te voorzien”, vertelt Valika Smeulders, onderzoekster uit Curaçao en gespecialiseerd in onder andere het koloniale verleden.
Onder druk van de Europeanen ontstonden er gewelddadige slave raids in het binnenland van Afrika. Slave raiders vielen dorpen binnen met het specifieke doel om mensen te ontvoeren. Deze zouden de handelaren dan later aan de Europeanen langs de kust verkopen. “De Europese vraag naar tot slaaf gemaakten stimuleerde deze handelaren om meer mensen aan te leveren. Uit puur economische motieven gingen zij op mensenjacht”, aldus Smeulders.
“
Slave raiders vielen dorpen binnen met het specifieke doel om mensen te ontvoeren
Verschil in slavernij
“
Sslavernij in Afrika was niet voorbehouden aan één specifieke groep
In het publieke debat wordt vaak de veralgemening gemaakt dat Afrikanen hun eigen mensen verkochten. Smeulders benadrukt dat enige nuancering hier op zijn plaats is. “Alleen de machthebbers en koningen profiteerden van de transatlantische mensenhandel. Daarbij waren ze zich er ook niet bewust van dat slavernij aan de andere kant van de oceaan iets heel anders betekende.” In tegenstelling tot de koloniale slavernij in Zuid-Amerika en de Caraïben, was slavernij in Afrika niet voorbehouden aan één specifieke groep. Wie een schuld had af te betalen moest daarvoor werken bij de schuldeiser. Ook kon je als krijgsgevangene in dienst van iemand worden gesteld. “Slavernij werd in Afrika niet van generatie op generatie overgedragen, noch had het te maken met huidskleur of heeft het geleid tot blijvende stigmatisering van één groep in de samenleving”, aldus Smeulders. Eenmaal in handen van de Europeanen waren de tot slaaf gemaakten niet meer dan een handelswaar. Hun menselijkheid werd hen afgenomen.
“
Eenmaal in de handen van Europeanen werden de tot slaaf gemaakten niet meer dan een handelswaar
Na een helse overtocht werden de tot slaaf gemaakten gedwongen zware arbeid te verrichten op plantages van de kolonisten in verschillende landen van Zuid-Amerika. Volgens het boek Ketens en banden, Suriname en Nederland sinds 1600 van auteur Eveline Sint Nicolaas, stierf gemiddeld 16 procent van de tot slaaf gemaakte Afrikanen tijdens de reis als gevolg van uitdroging of ziekten. Volgens diezelfde publicatie werden er alleen al tussen 1683 en 1713 naar schatting 124.954 mensen onder Nederlandse vlag gedwongen naar Suriname afgevoerd.
Excuses blijven uit
“Ik ben een nazaat van een slaaf, en ik voel dat nog steeds. Hier, in de mind”, zegt Iwan Wijngaarde terwijl hij met zijn vinger op zijn hoofd tikt. Hij had gehoopt op een spijtbetuiging van de koning, zijnde het niet voor de beslissingen van zijn voorouders dan wel voor de grote mate aan onverschilligheid die er de afgelopen jaren aan de dag is gelegd. Maar de koning heeft dit nagelaten tijdens zijn bezoek aan Suriname.
“Onze Afrikaanse cultuur is door de Europese kolonisator ontworteld, stukgeslagen en ondermijnd. Wij voelen nog steeds de gevolgen van jarenlange onderdrukking. Hoe kunnen wij de pijn verzachten? Het bezoek van de koning was de ideale gelegenheid om dingen een beetje recht te trekken. Dat is ons niet gegund. Vandaar mijn woede”, aldus Wijngaarde.
“
Het bezoek van de koning was de ideale gelegenheid om de koloniale pijn te verzachten
Deze site maakt gebruik van cookies om u een optimale bezoekerservaring te bieden en onze site te verbeteren. AccepterenInstellingen
Cookiebeleid
Overzicht cookies op oneworld.nl
We verzamelen via cookies gegevens met het doel de technische werking van de website en uw gebruiksgemak te garanderen. De cookies (kleine tekstbestanden die bij het eerste bezoek aan deze website worden opgeslagen op uw computer, tablet of smartphone) zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt en onthouden bijvoorbeeld uw voorkeursinstellingen. Ook kunnen wij hiermee onze website optimaliseren.
Hiervoor gebruiken wij cookies van Google Analytics, dat het sitegebruik geanonimiseerd registreert en hiervan gegevens opslaat. Met deze gegevens maken wij bezoekstatistieken, op basis waarvan we verbeteringen doorvoeren op onze website. Google Analytics verschaft deze geanonimiseerde data aan derden indien wettelijk verplicht, of als deze derden de data namens Google Analytics verwerken. Door gebruik te maken van deze website geeft u toestemming voor deze anonieme gegevensverwerking door Google Analytics.
Daarnaast gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn.
Via deze cookiebalk krijgt u de mogelijkheid om de cookies te accepteren of de instellingen aan te passen. Onder 'Overige cookies' kunt u diverse cookies van externe diensten (zoals youtube, facebook, vimeo) uitzetten.
Een opt-out van Google Analytics op deze website kan via deze link.
Mocht u hierover vragen hebben, kunt u mailen naar: lezers@oneworld.nl
Op deze site gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn. Deze cookies kunt u niet uitzetten.
In onze artikelen gebruiken wij content van diverse externe diensten. Het is mogelijk om de volgende cookies uit te schakelen. Hiermee wordt deze content niet langer getoond.
Naam cookie
Soort content
youtube_embed
Youtube player embed
vimeo_embed
Vimeo player embed
google_maps
Google maps embed
twitter_widget
Twitter social widget
soundcloud_embed
Soundcloud player embed
instagram_embed
Instagram embed
Daarnaast gebruiken we Google reCaptcha om de website te beschermen tegen bots. Ook dit kan hier uitgezet worden, maar formulieren die hiervan gebruik maken kunnen dan niet ingediend worden
