Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Het is vrijdagnacht en twee vriendinnen fietsen naar huis na een avondje stappen. Ze worden nageroepen door wat jongens. “Sexy, veel plezier samen hé.” Zomaar een voorbeeldje uit talloze vergelijkbare situaties. In een land waar heteroseksualiteit nog steeds de norm is, blijf de seksualisering van vrouwen – met of zonder aanleiding – veel voorkomen.
Contrast
De afgelopen jaren is er op de seksualisering van ‘vrouwelijk schoon’ steeds meer kritiek. Denk aan het contrast tussen twee recente in het oog springende reclamecampagnes: van twee zoenende mannen op een Suit Supply-campagnebeeld en twee innig verstrengelde vrouwen op een Radio 538-poster. Waar de posters van de zoenende mannen van Suit Supply massaal werden vernield, werden de zoenende vrouwen van Radio 538 toegejuicht. Dit contrast laat zien dat in Nederland twee zoenende vrouwen vooral als ‘opwindend’ worden gezien, en twee zoenende mannen als onsmakelijk.
“Zoenende vrouwen zijn ‘opwindend' maar zoenende mannen zijn onsmakelijk
En voordat we dit volledig op mannen afschuiven, hier een leuk feitje. Een pornofeitje. ‘Lesbiennes’, ‘lesbisch’, ‘scharen’ en ‘girl on girl’ zijn namelijk de pornocategorieën waar door Europese vrouwen het meest op geklikt wordt. Maar dit heeft wel minder prettige gevolgen: het beeld van lesbische vrouwen in porno is vaak erg onrealistisch en draagt dus niet bij aan een ‘normalisering’ van bi- en homoseksualiteit.
Vooral bij biseksuele vrouwen wordt de geaardheid gezien als ‘sexy’ en iets dat mogelijkheden biedt. Biseksuele vrouwen worden hierdoor geseksualiseerd, maar vooral ook niet serieus genomen.
“Wanneer ik 'bi' zet op mijn profiel, krijg ik alleen reacties van mannen
Dat vrouwen die (ook) op vrouwen vallen vooral seksuele reacties uitlokken, is een van de frustraties van blogster Sareeta. Sareeta, zelf biseksueel, schrijft dat wanneer ze ‘bi’ zet op haar datingprofiel, ze enkel reacties krijgt van mannen – vaak met bijbehorende verzoeken voor trio’s. Ze vertelt: “Onze patriarchale maatschappij vertelt iedereen dat vrouwen er zijn voor het genot van de man. Dit gebeurt door marketing, tv-programma’s, films en porno. Vrouwen zijn objecten die zo worden neergezet dat ze mannen voorzien van genot. En dan hebben we het alleen nog over heteroseksuele vrouwen. Queer vrouwen worden bijna niet gerepresenteerd, en lesbische en biseksuele vrouwen worden vaak verkeerd verbeeld. Ze worden over-geseksualiseerd, en neergezet als enorm vrouwelijk. Terwijl dat lang niet altijd geldt voor lesbische en biseksuele vrouwen.”
Zoenen voor een biertje
Ik spreek de studenten en vriendinnen1 Zoë (22) en Robin (27), beiden heteroseksueel, over de wrijving tussen seksuele vrijheid en de seksualisering van vrouwen. Ze vertellen over situaties waarin jongens ze tijdens het uitgaan uitdagen om met elkaar te zoenen. Zoë: “Ik doe het niet voor aandacht, maar om indruk te maken en een punt te maken dat zoenen met een andere vrouw moet kunnen als we dat leuk vinden. Het is meer seksuele vrijheid dan aandacht.” Voor een biertje of ‘omdat het kan’ gaan de vriendinnen soms op de uitdaging in. Robin herinnert zich een situatie op vakantie. “Daar zoende ik met een vriendin. De jongens die het zagen schepten erover op tegen hun vrienden, maar toen die vrienden 50 euro boden zodat we het nog eens zouden doen, was de lol ervan af. Dat ging totaal de reden voorbij waarom we het deden.”
“Zodra ik met een vrouw zoende moest ik mijn ex meteen opbellen
Ook merken ze in het heterodatingcircuit dat ze vaak de vraag krijgen of ze wel eens met een vrouw hebben gezoend. Zoë: “Het is bijna standaard, als je elkaar beter leert kennen komt altijd wel de vraag langs of ik wel eens met een vrouw heb gezoend. Ik zeg altijd ‘jawel’, en vraag zo neutraal mogelijk of diegene ook wel eens met een man heeft gezoend. Hun reactie zegt dan altijd heel veel. Sommige jongens reageren heel koeltjes, maar ik kreeg ook wel terug ‘waar zie je me voor aan, ik ga toch niet met een vent zoenen.’ Dat is voor mij echt een afknapper.”
Dit contrast tussen zoenende vrouwen en mannen lijkt ook door te sijpelen in normen binnen vreemdgaan. Robin: “Mijn ex was altijd erg uitgesproken tegen vreemdgaan, maar zodra ik met een vrouw zou zoenen moest ik hem meteen opbellen want dat vond hij geil.”
Free the nipple
De afgelopen jaren lijkt er echter een opleving gaande van de ‘de-seksualisering’ van vrouwen. Denk aan de huidige #freethenipple-beweging, waarbij onder andere Instagrammers en taboe-doorbrekers Linda de Munck en Milou Deelen streven naar een genderneutraal bovenlichaam door foto’s met een ontbloot lichaam te plaatsen, zonder dat ze verwijderd worden op Instagram onder het mom van censuur. Want waarom staat Instagram vol met gespierde mannelijke bovenlijven, en moeten vrouwentepels worden geblurd? Het vrouwelijk lichaam wordt haast per definitie geseksualiseerd in onze maatschappij, met de consequentie dat ze gecensureerd worden. Dat wil de beweging tegengaan.
https://www.instagram.com/p/Bdu5lMYnhli/?utm_source=ig_share_sheet&igshid=i0bdo2q2aihq
Normalisering in series
Ook series spelen in op deze de-seksualisering van vrouwen, zoals de Netflixserie Orange Is The New Black, die inspeelt op de normalisering van lesbiennes binnen een vrouwengevangenis. Ook de recente Nederlandse televisieserie ANNE+ is een voorbeeld van de normalisering van lesbische vrouwen. De zesdelige serie gaat over het ingewikkelde liefdesleven van de lesbische studente Anne. Een verademing voor vele LHBTQIA+’ers, aangezien de seksuele voorkeur an sich eens niet centraal staat. Haar seksualiteit is geen rariteit, maar eerder een gegeven. Desondanks willen de makers van de serie laten zien waar lesbische of biseksuele vrouwen mee geconfronteerd worden in onze maatschappij. Dit gebeurt bijvoorbeeld in aflevering drie: terwijl Anne op straat met een meisje zoent, rijdt een auto langs. Er wordt gefloten en geroepen “Geil, mag ik meedoen?”
Maud Wiemeijer, een van de makers van de serie, vertelt waarom deze scène erin zit.
“We wilden geen utopische wereld schetsen waar homofobie en intimidatie niet bestaan. We hebben de gebeurtenis er vrij terloops in verwerkt. Anne en Sofie reageren er niet op, omdat ze dit al zo vaak hebben meegemaakt. Maar dat naroepen is onlosmakelijk verbonden met openlijk gay zijn. Zonder er een heel groot en heftig ding van te maken wilden we wel dat er zoiets in zat, want dat is gewoon de realiteit.”
We zijn er nog niet
De de-seksualisering van lesbische en biseksuele vrouwen heeft nog een lange weg te gaan. Wel wordt er gestreden voor een wereld waarin vallen op vrouwen niet gezien wordt als geil en uitdagend, waar seksualiteit gewoon seksualiteit is en waarin we rekening houden met de representatie van alle kleuren van de LHBTQIA+-regenboog.
Zo is er al een wereld van verschil te zien tussen de serie ANNE+ en de videoclips van Bizzey. Of tussen de bewust ophitsende Radio 538-reclame en het normaliserende spotje van de NS.
- De namen van de vriendinnen zijn gefingeerd wegens privacyredenen. ↩︎
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
