Gefolterd en verkracht tot ze bekende

De avond voor de moord hing haar man uren aan de telefoon, herinnert Graciano zich.  “Ik herkende de stem niet, maar aan het gesprek kon ik horen dat het iemand was die hij kende – iemand met wie hij zich vertrouwd voelde. En het was een man. Ik hoorde mijn man zeggen: ‘Ik ga mijn broer laten zien dat er een verrader in de partij zit’.” Yecenia’s echtgenoot was namelijk betrokken bij de verkiezingscampagne van zijn broer.

De familie Graciano was in de rouw, maar veel tijd voor verdriet was er niet. Acht dagen na de dood van haar man  bracht Yecenia haar zus naar het vliegveld. “Onderweg versperde een auto de weg. Er stapten twee mannen uit. Ze hadden geen politie-uniform aan, maar hadden wel pistolen bij zich. Ze beweerden dat mijn auto gestolen was, en dat we mee moesten naar het bureau voor ondervraging. Ik geloofde er niets van, en ik dacht gelijk: dit zijn de moordenaars van mijn man.”

Vier jaar lang bracht Yecenia door in een cel. “Eerst was ik heel bang. Ik had nog nooit mensen in de gevangenis ontmoet. Maar beetje bij beetje zag ik in dat de vrouwen die er zaten ook een menselijke kant hadden. Er waren vrouwen die vergelijkbare dingen als ik hadden meegemaakt. We waren allen lichamelijk, seksueel en psychologisch gemarteld.”

Tot nu toe is Yecenia nog steeds de enige die gestraft is voor de moord op haar man. Het Mexicaanse Openbaar Ministerie ging er vanaf het begin van uit dat Yecenia de enige schuldige was. De zaak werd gesloten en er is nooit naar andere schuldigen gezocht. “De politieagenten die mij hebben gefolterd en van wie bekend is wie het zijn, hebben nooit een rechtszaak aan hun broek gekregen. Ze zitten nog steeds op dezelfde functie, sommigen zelfs promotie gemaakt. Er is geen genoegdoening geweest. En daarmee bedoel ik niet ‘oog om oog, tand om tand’ – want daar geloof ik niet in.

Ze ging van huisvrouw, naar weduwe, naar gevangene. Het recht om te rouwen om haar man is haar afgenomen. Momenteel gaat het goed met haar. “Ik ben begonnen met een studie Rechten en ik zet me in voor campagnes die strijden voor de groep vrouwen die in dezelfde hel zitten, als waar ik vier jaar lang in gezeten heb.”