Zilte belofte

Zo’n 12.000 soorten zeewier zijn er, waarvan er 145 zo eetbaar zijn en 110 geschikt als ingrediënt in voedsel of medicijen. De namen spreken tot de verbeelding: roodhoorntjeswier, Iers mos, zeespaghetti, visdraadwier, Japans bessenwier, wakame, nori. De toepassing van het zeeplantje lijkt minstens zo veelzijdig: behalve dat je het kunt eten als ‘groente’ is het een vleesvervanger, bindmiddel en bron voor biobrandstof, veevoeder, plastic, textiel.

Ideaal in een wereld waar grondstoffen opraken en de CO2-uitstoot omlaag moet. Daarnaast is het een ideaal kweekgewas: het groeit snel en het hele jaar door, behoeft geen kunstmest en kostbare landbouwgrond (en geen boskap om die grond te verkrijgen).

Zeewier neemt, net als landplanten, CO2 op en stoot zuurstof uit, en vermindert zo het CO2-gehalte in water én lucht. Het neemt ook ammonia, nitraat en fosfaat op, stoffen die door kunstmest en wasmiddelen in grote hoeveelheden in het zeewater terecht zijn gekomen. Mogelijk kan wier in de toekomst helpen die stoffen er op grote schaal uit te filteren.

Zoals met zoveel innovatieve oplossingen is er op papier veel mogelijk, maar blijft het steken bij de uitvoering. Dat vraagt om investeringen, onderzoek én durf. Er wordt geëxperimenteerd met de teelt in de Oosterschelde en er zijn initiatieven in België, maar grootschalige zeelandbouw dicht bij huis is er nog niet. Terwijl dat prima zou kunnen in bijvoorbeeld de windparken op de Noordzee.

Het gehalte aan voedingsstoffen is er gunstig en je benut de ruimte optimaal. Nadeel is het ruwe zeeklimaat, dat vraagt om een speciale constructie, die nog bedacht moet worden. Ook voor het machinaal oogsten, de verwerking, de infrastructuur voor transport en afzet naar consumenten zijn nog geen pasklare oplossingen.

Er is wereldwijd een groei (8 procent) van de vraag naar zeewier, maar dat is een schatting: het blijkt dat de zeewier-productie niet of nauwelijks gedocumenteerd wordt. Telers in Nederland merken de laatste jaren een stijging in de vraag naar met name zeesla, wat ook invloed heeft op de prijzen van de Europese groothandels, die zijn verdrievoudigd.

Zo lang we in eigen land nog geen zeewierteelt van enige omvang hebben, zal het uit Azië komen. Daar wordt 97 procent van de wereldwijde zeewierproductie gekweekt op boerderijen. Het wordt ook wel geoogst in het wild, maar dat is slechts 4 procent van de 28,5 miljoen ton.

Hoe duurzaam beide vormen zijn, is de vraag: de massale productie verstoort de biodiversiteit van het Aziatische zeeleven en de opbrengst wordt vaak kunstmatig verhoogd door toevoeging van meststoffen. Voor grootschalige wilde pluk trekken schepen met grote haken het zeewier uit de bodem met alle gevolgen van dien. Bij biologische zeewier wordt hierop gelet.

Meer lezen over de weg en de impact van zeewier: eostrace.be