Het woonproject Diamondiaal moest een thuis worden voor wereldburgers die nergens anders terecht kunnen. Maar de bewoners dreigen dakloos te worden. Hoe kon het zo ver komen?
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
De geur van vers hout, zand onder je schoenen en het gevoel van work in progress. Dat kun je verwachten als je wooncoöperatie Diamondiaal in het experimentele woongebied Oosterwold, tussen Almere en Zeewolde, bezoekt. De bewoners van het ‘eco-dorp’ verzamelen zich rond het kale buurthuis, dat nog altijd niet af is. Het wijkteam van de gemeente Almere is aanwezig, net als woonfonds Meerwonen, de investeerder van Diamondiaal. Straks zal met alle bewoners afzonderlijk een gesprek gevoerd worden.
De Syrische vrouwen die buiten hun beurt afwachten, tonen de brief die ze op 23 maart van Meerwonen ontvingen. ‘De wooncoöperatie moet van de rechter ontruimen omdat Diamondiaal zich niet aan de afspraken heeft gehouden met betrekking tot verhuur en beheer en geen huur afdraagt aan Meerwonen, zo staat in de brief. “We wisten niets van een probleem tussen Meerwonen en Diamondiaal. Het blijkt dat families geen appartement mogen huren, maar alleen afzonderlijke kamers. Dat wisten we helemaal niet. We kregen een andere prijs voor het hele appartement. Afzonderlijke kamers kunnen we niet betalen”, vertelt Fatima Alkhalil. De 16-jarige tolkt voor haar moeder die, wijzend op de brief, haar schouders ophaalt.
Brian* (34) staart voor zich uit. Hij weet niet wat hij ervan moet denken. “Bullshit”, zegt hij, terwijl hij naar het verfrommelde A4’tje in zijn hand kijkt. Meerwonen verzocht hen een formulier in te vullen, om te weten wie er precies in het dorp woont en welke ruimtes momenteel bezet zijn. “Maar dat weten ze al, ze hebben alle contracten toch?”
Beeld:Ula Idzikowska
“
Diamondiaal was bedoeld voor mensen die moeilijk aan een veilige en betaalbare woning komen
Woonproject Diamondiaal was bedoeld voor ‘nieuwe’ en ‘oude’ Nederlanders die moeilijk aan een veilige en betaalbare woning kunnen komen. De eerste vijf jaar zouden kamers verhuurd worden aan 68 statushouders en enkele andere huurders, staat in de samenwerkingsovereenkomst tussen Diamondiaal en Meerwonen. De keuze voor statushouders kwam niet alleen uit ‘ideologische overtuigingen’ van investeerder Meerwonen, maar vormde een belangrijk element van het financiële plaatje: de minister voor Wonen en Rijksdienst stelde een subsidie beschikbaar voor de huisvesting van vergunninghouders. Meerwonen verhuurde het terrein plus gebouwen aan Diamondiaal, die op haar beurt verantwoordelijk was voor de verhuur aan bewoners en beheer van de gebouwen.
Terwijl de eerste bewoners de drie woongebouwen van het dorp betrokken, kreeg Diamondiaal op 8 december 2018 een mail van Meerwonen. Erin stond: ‘Om als Meerwonen op korte termijn te overleven moet ik de woongebouwen verkopen, zo snel mogelijk. Om de gebouwen te kunnen verkopen, dient het contract ontbonden te worden. Met het huidige contract zijn de gebouwen niet te verkopen.’
Op korte termijn, vóór kerst, werden er verschillende scenario’s overwogen. Diamondiaal vond ‘het niet te doen om op korte termijn de juridische analyse en oplossing te formuleren. Het kost veel tijd, geld en verantwoordelijkheid om dat zorgvuldig te doen.’ De overeenkomst werd uiteindelijk toch op 22 december ontbonden, met bedenktijd tot 14 januari. Voor Diamondiaal was het doel ‘tijd te creëren voor een rustiger gesprek’, aangezien Meerwonen ‘in paniek handelde en veel druk uitoefende op de bestuurders van Diamondiaal’. Tot een compromis kwam het niet meer.
“
De bewoners moeten zelf op zoek gaan naar vervangende woonruimte
Drie maanden later ontvingen de bewoners de brief van Meerwonen. Daarin adviseert het woonfonds hen ‘zelf op zoek te gaan naar vervangende woonruimte en dus te verhuizen’. En als mensen toch willen blijven? Dan moeten ze zorgen voor voldoende inkomen om een afzonderlijke kamer te kunnen betalen. ‘Huur van hele appartementen is niet mogelijk, maar gezinnen mogen twee of meer kamers huren.’
Droomproject
“Het project was ooit en is nog steeds bedoeld om statushouders een zetje in de rug te geven en hen te helpen hun weg te vinden in de maatschappij”, legt woordvoerder Layana Mokoginta van Meerwonen uit. Zij is ook aanwezig op het terrein. “Daarvoor zijn deze woningen ontwikkeld. Voor kamerverhuur, en geen zelfstandige woonruimtes.”
Het begon allemaal met een vraag waar stichting Inspiratie Inc. al langer mee zat: wat heb je nodig om je thuis te voelen in Nederland? Amal Abbass-Saal, drijvende kracht achter deze organisatie, blikt in haar woning in het dorp terug op het begin van Diamondiaal. “We zochten met Inspiratie Inc. naar een plek om een veilige en dynamische woon- en werkomgeving te creëren. Inspiratie Inc. organiseert verschillende activiteiten voor gemengde, multiculturele groepen. We leggen bijvoorbeeld ‘BuurT-Tuinen’ aan, en met de oogst koken we gerechten uit de hele wereld. We richten ons vooral op kwetsbare mensen. Onze activiteiten vielen niet altijd in de smaak van buren: er hoefde maar één racist uit de buurt te klagen en we hadden gedoe. Daarom zochten we een plek waar niemand ons kon wegjagen, om een constructieve en duurzame woon- en werkomgeving op te bouwen. Zo is het idee van Diamondiaal geboren.”
“
Diamondiaal is het enige project in de buurt dat woningen voor mensen met bescheiden inkomens beschikbaar stelt
In de zomer van 2016 vond de eerste ontwerpsessie plaats. In november ging Diamondiaal aan tafel met Meerwonen. Dat woonfonds, in 2016 opgericht door Stefan van Uffelen, plaatst ‘bewoner en zijn behoeften centraal’ en neemt ‘sociaal wonen, ook voor statushouders’ als uitgangspunt, staat vermeld in de akte van oprichting. Op de website van Meerwonen staat ook dat statushouders – vanuit het sociale karakter van het project – een belangrijke doelgroep voor Diamondiaal vormen.
Abbass-Saal: “Volgens de structuurvisie van Oosterwold zou 30 procent van de 15.000 woningen in het gebied gerealiseerd moeten worden voor mensen met modale inkomens. Hier vallen wij onder. Diamondiaal is het enige project in de buurt dat woningen voor mensen met bescheiden inkomens beschikbaar stelt.” De gemeente was volgens Abbass-Saal aanvankelijk dan ook enthousiast over de plannen. “Ze wisten dat we voor kwetsbare mensen opkomen. Oosterwold was volgens de ambtenaren een ideale plek voor onze activiteiten. Maar nu hoor ik van hen precies het tegenovergestelde: jullie zitten hier midden in de bossen; zo kan je moeilijk integreren in de rest van de samenleving.” De samenhang in het dorp, waar verschillende mensen met uiteenlopende achtergronden wonen, is groot, zegt Abbass-Saal. “We hebben samen een houten huisje gebouwd. We helpen elkaar met oppassen en huishoudelijke taken. Ook de relatie met de buurt is goed. Dat merken de politici niet.”
Voor wie is er plek?
Blijven vechten voor de dorpsbewoners en de idealen van Diamondiaal, of haar energie in een ander project stoppen – Halley*, die al drie maanden in het dorp verblijft, is er nog niet uit. “Ik werk met kinderen die hier wonen en kinderen van vluchtelingen die vanuit Almere komen. Ik houd me bezig met milieueducatie. Ik had hoge verwachtingen, want we zitten midden tussen de bossen. Ik had allerlei leuke activiteiten bedacht.”
Haar enthousiasme verdwijnt snel als ze aan de huidige situatie denkt. “Ik blijf hoopvol, maar vraag me soms af of dat zin heeft.” Ze twijfelt of de gemeente het belang van de mensen die hier wonen op de eerste plaats zet. “Amal vertrekt wel vanuit de behoeften: ze weet wat het beste is voor de kinderen, voor mensen die worstelen met allerlei problemen. We proberen hier iets positiefs op te zetten, maar worden regelmatig aangevallen.” Zoals vorig jaar, toen het dorp in de media kwam door een aantal ongedocumenteerde gezinnen die op het terrein verbleven. Er verschenen onjuiste of onvolledige berichten over ‘veel (uitgeprocedeerde) asielzoekers’ of mensen ‘zonder verblijfsvergunning’.
“
Iedereen moest bij aanmelding het nummer van zijn of haar verblijfsvergunning invullen
Abbass-Saal: “Media die op sensationeel nieuws springen zijn de nagel aan onze doodskist. In de zomer was er veel commotie rond de vier ongedocumenteerde gezinnen die tijdelijk op het terrein verbleven. Ze sliepen in caravans en tenten. Journalisten die kwamen kijken vertelden maar een deel van het verhaal. De mensen die op het terrein verbleven hadden geen verblijfsvergunning, maar dat wil niet zeggen dat ze niet in Nederland mogen wonen. Hun procedures liepen nog. Een deel van hen heeft later een verblijfsvergunning gekregen.”
Zulke voorvallen hebben een weerslag op de beeldvorming, vreest Abbass-Saal. “Elke bewoner moest het nummer van zijn of haar verblijfsvergunning invullen bij de aanmelding. Dus hoe kunnen hier mensen zonder verblijfsvergunning wonen? Dat was ook nooit de afspraak met Meerwonen.”
Hier zijn Meerwonen en Diamondiaal het over eens. Woordvoerder Mokoginta: “Dat mag niet, ongedocumenteerden onderdak bieden. Het probleem is dat Diamondiaal die afspraak niet heeft gerespecteerd.” Volgens Mokoginta was de afdeling Handhaving van de gemeente op de hoogte van de ongedocumenteerde gezinnen die in Diamondiaal verbleven. Tijdens haar bezoek aan het dorp benadrukt ze dat het belangrijkste is dat Meerwonen ‘er nu achter komt wie hier wonen en welk type contract iemand heeft.’
In reactie op dit artikel laat Mokoginta via e-mail weten dat Meerwonen niet alle huurcontracten van Diamondiaal heeft gekregen. ‘Ook hebben sommige mensen meerdere huurcontracten van Diamondiaal gekregen, dus het is een hele puzzel om uit te zoeken wie er nu wonen en wie een huurcontract hebben, en of dat huurcontract voor kamers of appartementen is (wat dus niet kan).’
“
Laat de deurwaarder maar komen. Wij blijven
Sinan van 39 woont sinds twee maanden in Diamondiaal en kan nog steeds moeilijk geloven dat het zo moeilijk is om al het papierwerk op orde te krijgen. “Wij betalen gewoon netjes onze huur. Ons kan niets verweten worden. Ze moeten het onderling oplossen. Nu zijn de huurders de dupe van het conflict tussen twee partijen. Dat kan niet.” Daarom zet Sinan juridische stappen. “Want we leven volgens mij in Nederland, een rechtsstaat waar mensen niet van de ene op de andere dag met kinderen op straat kunnen worden gezet. Ik ga in ieder geval nergens naartoe.” Sinan en Brian kijken richting buurthuis om te checken of ze al naar binnen kunnen. Ze blijven kalm. Wat als de deurwaarder hier over twee weken echt staat? “Laat hem maar komen. Wij blijven. Tot het bittere einde.”
*Halley, Brian en Sinan houden hun achternamen liever uit de media.
Deze site maakt gebruik van cookies om u een optimale bezoekerservaring te bieden en onze site te verbeteren. AccepterenInstellingen
Cookiebeleid
Overzicht cookies op oneworld.nl
We verzamelen via cookies gegevens met het doel de technische werking van de website en uw gebruiksgemak te garanderen. De cookies (kleine tekstbestanden die bij het eerste bezoek aan deze website worden opgeslagen op uw computer, tablet of smartphone) zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt en onthouden bijvoorbeeld uw voorkeursinstellingen. Ook kunnen wij hiermee onze website optimaliseren.
Hiervoor gebruiken wij cookies van Google Analytics, dat het sitegebruik geanonimiseerd registreert en hiervan gegevens opslaat. Met deze gegevens maken wij bezoekstatistieken, op basis waarvan we verbeteringen doorvoeren op onze website. Google Analytics verschaft deze geanonimiseerde data aan derden indien wettelijk verplicht, of als deze derden de data namens Google Analytics verwerken. Door gebruik te maken van deze website geeft u toestemming voor deze anonieme gegevensverwerking door Google Analytics.
Daarnaast gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn.
Via deze cookiebalk krijgt u de mogelijkheid om de cookies te accepteren of de instellingen aan te passen. Onder 'Overige cookies' kunt u diverse cookies van externe diensten (zoals youtube, facebook, vimeo) uitzetten.
Een opt-out van Google Analytics op deze website kan via deze link.
Mocht u hierover vragen hebben, kunt u mailen naar: lezers@oneworld.nl
Op deze site gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn. Deze cookies kunt u niet uitzetten.
In onze artikelen gebruiken wij content van diverse externe diensten. Het is mogelijk om de volgende cookies uit te schakelen. Hiermee wordt deze content niet langer getoond.
Naam cookie
Soort content
youtube_embed
Youtube player embed
vimeo_embed
Vimeo player embed
google_maps
Google maps embed
twitter_widget
Twitter social widget
soundcloud_embed
Soundcloud player embed
instagram_embed
Instagram embed
Daarnaast gebruiken we Google reCaptcha om de website te beschermen tegen bots. Ook dit kan hier uitgezet worden, maar formulieren die hiervan gebruik maken kunnen dan niet ingediend worden
