Hoewel 2008 ondanks cycloon Nargis en de aardbeving in de Chinese provincie Sichuan met 363 natuurrampen een ‘mild’ jaar was, is volgens het Rode Kruis het aantal weergerelateerde rampen de afgelopen jaren onmiskenbaar aan het stijgen. "Juist de kleine rampen die niet in de officiële statistieken worden meegenomen, duiken meer op", zegt Maarten van Aalst, medewerker van het Internationale Klimaatcentrum van het Rode Kruis en een van de auteurs van het rapport.
 |
| Foto: Rode Kruis |
Van Aalst: "Wanneer je alle cijfers goed bekijkt dan zie je dat het aantal rampen als gevolg van weersextremen zoals overstromingen, droogtes, hittegolven en hevige orkanen in vergelijking met de jaren negentig is gestegen terwijl het aantal niet weersgerelateerde rampen zoals aardbevingen en vulkaanuitbarstingen de afgelopen jaren niet is toegenomen." Omdat het aantal klimaatgerelateerde rampen stijgt, is het Rode Kruis de afgelopen jaren meer in gaan zetten op het voorkomen van rampen. De organisatie investeert met lokale vrijwilligers in het verbeteren van waarschuwingssystemen en evacuatieplannen. Ook assisteert het bij de bouw van stevigere huizen en de aanplant van bomen op berghellingen tegen landverschuivingen. Van Aalst: "Orkaan Felix raakte de Nicaraguaanse kust in 2007 vol, maar omdat er op tijd gewaarschuwd was, viel het aantal slachtoffers mee."
Eigen dijken eerst
Om het aantal slachtoffers van klimaatverandering te beperken, vindt de hulporganisatie dat de internationale gemeenschap meer geld moet uittrekken voor adaptatie.
|
Termieten als overstromingsdetector Het pijnlijke aan klimaatverandering is dat de traditionele kennis om weersveranderingen te voorspellen door de snelle weersontwikkelingen onbetrouwbaar is geworden. Het Rode Kruis merkte dit aan de lijve in een dorp in Mozambique. Van Aalst: "Normaal gesproken merkten de dorpelingen dat er een overstroming aan zat te komen aan de termieten die ineens boven de grond kwamen als het grondwaterpeil steeg. Toen wij op basis van weersvoorspellingen waarschuwden voor naderende overstromingen geloofden de dorpelingen ons niet omdat de termieten zich niet lieten zien. Helaas bleken wij gelijk te hebben en vielen er veel slachtoffers." |
"Het is makkelijk om voor zichtbare rampen geld los te peuteren, maar voor stille rampen en de voorbereiding op nieuwe rampen is dat een stuk moeilijker", is de ervaring van Madeleen Helmers, hoofd van het klimaatcentrum van het Rode Kruis. "Lange tijd was adaptatie niet populair omdat men alleen wilde investeren in de oplossing van het klimaatprobleem; de reductie van broeikasgassen."
Inmiddels erkent de internationale gemeenschap met name door de inspanningen van kleine eilandstaatjes wel dat het probleem te ver is gevorderd en dat er ook geld moet komen om de gevolgen te reduceren. "Europa investeert bijvoorbeeld in adaptatie, maar het blijft nog ‘eigen dijken eerst’. Er komt nog nauwelijks geld vrij om arme landen – die toch het minst bijgedragen hebben aan het broeikaseffect en de gevolgen ervan zwaar op hun bord krijgen – te helpen."
Europa besluiteloos
 |
| Foto: Rode Kruis |
In december vindt in Kopenhagen de internationale klimaattop plaats. De onderhandelingen daarover zijn inmiddels al in volle gang. Helmers is er niet gerust op dat er voldoende geld zal worden vrijgemaakt voor adaptatie met name door de besluiteloze houding van de Europese Unie. "Er zijn jaarlijks tientallen miljarden nodig, maar tot nu toe wordt slechts gesproken over tientallen miljoenen. Bovendien vrees ik dat er onder druk van de onderhandelingen een fonds wordt opgericht dat slecht wordt beheerd en waar arme landen moeilijk toegang toe hebben."
Helmers vindt dan ook dat minister Koenders voor ontwikkelingssamenwerking zich actiever moet inzetten voor het vrijmaken van geld voor adaptatie. Ook heeft ze haar hoop op Zweden en Denemarken gevestigd. Zweden is ten tijde van de klimaattop EU-voorzitter en Denemarken is gastland van de conferentie. "Hopelijk kunnen zij de EU tot meer actie aansporen."
