Beeld: Koen de Gussum

Van zeewierburger tot composttoilet: festivals steeds milieubewuster

Het festivalseizoen is losgebarsten. Voor veel mensen bestaat er niets leukers, maar festivals zijn een behoorlijke aanslag op het milieu. In deze driedelige serie kijken we onder andere naar vervoer, plastic en ander afval. Deze keer: voedsel en water.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Waar festivalbezoekers het tien jaar geleden nog moesten doen met een aanbod van friet en hamburgers, en een blik knakworsten op de camping, vliegen de vegetarische tofusalades, broodjes falafel en zeewierburgers je tegenwoordig om de oren. De bezoeker vraagt erom, en de meeste organisaties lijken een milieuvriendelijker aanbod ook zelf de logische stap te vinden. Dat duurzaamheid op festivals niet meer is weg te denken, daar zijn veel experts het over eens. Hoe ziet het beleid er bij verschillende organisaties precies uit? En wat vinden Paul Schurink, oprichter van Green Events, en Martijntje Vollebregt, onderzoeker aan Wageningen Universiteit, van de nieuwste en effectiefste initiatieven?

Duurzaam aanbod

Steeds meer Nederlandse muziekfestivals werken aan een duurzame voedselketen met een ruim vegetarisch of veganistisch aanbod. Dit wordt snel zichtbaar na een rondgang langs een aantal festivalorganisaties. DGTL is op dit vlak een uitschieter: dit Amsterdamse tweedaagse elektronische muziekfestival is het eerste ter wereld met een ‘circulaire catering’. Het volledige menu was tijdens de afgelopen editie, in april, samengesteld uit lokale voedseloverschotten en afdankertjes (Albert Heijn verkoopt deze onder de naam ‘buitenbeentjes’) uit de regio, die nu nuttig konden worden gebruikt in plaats van weggegooid.
Naast DGTL zijn meer Amsterdamse festivals volledig vega gegaan. Het tweedaagse dancefestival Milkshake beleeft dit jaar haar tweede volledige vega-editie, en Amsterdam Open Air heeft dit jaar voor het eerst een volledig vegamenu. Daarnaast staan de grotere meerdaagse festivals Best Kept Secret en Lowlands bekend om een ruim assortiment aan vegetarisch eten. Best Kept Secret vertelt op de website dat wat er aan eten overblijft na het festival wordt gedoneerd aan de voedselbank. “Een belangrijk effect van een toenemend vegetarisch aanbod is een veel kleinere CO2- voetafdruk, want vlees heeft een ontzettend grote milieubelasting”, legt Martijntje Vollebregt, onderzoeker aan Wageningen Universiteit, uit.

Festivals zijn bij uitstek de plek om mensen bewust te maken van hun gedrag

De festivals dragen ieder op hun eigen manier een steentje bij aan een duurzamere voedselketen. “Die diversiteit aan initiatieven maakt het ook juist lastig om de effecten te meten”, vertelt Vollebregt. Waar festivals volgens haar het meest mee kunnen bereiken is het publiek zo bewust mogelijk te maken van hun duurzame activiteiten. “Dat beïnvloedt de bezoeker om ook thuis duurzamer te gaan leven. Festivals zijn bij uitstek de plek om mensen bewust te maken van hun gedrag.”

Weinig verspilling

Hoe verleid je festivalgangers tot bewuster eten?

In tegenstelling tot wat je misschien zou verwachten, vindt er opvallend weinig voedselverspilling plaats op festivals. Het eten op festivals is namelijk vaak zo duur dat de bezoeker wel twee keer nadenkt voor hij of zij een restje weggooit. Daarnaast moeten de foodtrucks die het eten verkopen behoorlijk hoge bedragen betalen om op een festival te mogen staan. “En wat een foodtruck niet verkoopt, gaat van de winst af. Het voedsel wordt dus zuinig bereid”, vertelt Paul Schurink, medeoprichter van Green Events, een organisatie die duurzame beleidsplannen ontwikkelt voor evenementen en festivals.

Waar festivals volgens Vollebregt wel aan kunnen werken is meer keuze in portiegroottes. “Vaak hebben bezoekers de keuze uit maar één grootte, waardoor ze sneller geneigd kunnen zijn om eten weg te gooien.” Vollebregt verwacht dat bezoekers die op festivals weinig verspillen, thuis ook minder eten weg zullen gooien. “Als festivals een duurzame uitstraling hebben, beïnvloedt dat de bezoekers om zelf óók op die manier te leven.”

Bovendien beïnvloeden bezoekers ook elkaar. “Bij een schoon terrein voelen mensen zich opgelaten iets op de grond te gooien”, zegt Vollebregt. “Als festivalorganisatoren zorgen voor voldoende afvalbakken en een sfeer creëren waarbij zo min mogelijk afval op de grond ligt, doen bezoekers hier automatisch aan mee.”

Water: van tappunt tot composttoilet

Ook het watergebruik op festivals heeft een grote milieu-impact. “Er gaan liters water doorheen en heel wat daarvan wordt verspild”, vertelt Schurink. Festivals kunnen volgens hem bij de toiletten en douches veel water besparen. “Een goed alternatief voor spoeltoiletten zijn vacuüm- of composttoiletten, waarbij menselijk afval wordt omgezet tot kunstmest.” Maar de regelgeving maakt dat voor veel festivals lastig. “Niet iedereen mag zomaar met menselijke uitwerpselen rijden. Daar zijn speciale vergunningen voor nodig.”

DGTL maakt wel gebruik van composttoiletten en Amsterdam Open Air heeft zogenoemde ecotoiletten, waarbij urine wordt opgevangen, naar Waternet wordt gebracht en tot kunstmest wordt omgezet. Op het festivalterrein van Lowlands staan vacuümtoiletten en het spoelwater van de camping-wc’s komt van oppervlaktewater in plaats van leidingwater. Nog beter zou volgens Vollebregt zijn om regenwater te gebruiken, maar erg haalbaar is dat niet. “Je wil natuurlijk geen regen op het festival zelf, en regenwater opslaan is nog heel lastig.”

Generatiekloof

Een duurzame mentaliteit is bij organisatoren van oudere generaties minder aanwezig

Dat regenwater nu nog niet gebruikt wordt is een kwestie van tijd, denkt Schurink. “Organisatoren van jongere generaties werken constant aan vernieuwende en innovatieve ideeën.” Volgens Vollebregt en Schurink is er dan ook sprake van een generatiekloof. “Een duurzame mentaliteit is bij organisatoren van oudere generaties veel minder aanwezig. Zij vinden duurzame initiatieven vaak te duur.” Dat is bijvoorbeeld terug te zien bij festivals die een traditionelere organisatie kennen, zoals Pinkpop en Zwarte Cross. Maar festivals die niet inzetten op duurzaamheid, zijn volgens Schurink een uitstervend ras.

Dat ondanks mooie, duurzame innovaties, het voedsel- en watergebruik op festivals nog altijd een flinke CO2-voetafdruk achterlaat, staat volgens Schurink en Vollebregt vast. Probleem is dat er nog nauwelijks landelijke richtlijnen bestaan voor hoe dit aangepakt moet worden. Vollebregt: “Het is belangrijk dat festivals er überhaupt mee bezig zijn. De uitstraling van groene en duurzame initiatieven inspireert bezoekers in ieder geval om ook thuis duurzaam te leven.”

Bands, bier en bende: de afvalberg van festivals

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons