Belangenvereniging?
De National Coordination of Toxic Waste Victims of Ivory Coast (CNVDT-CI), zo heet de belangenvereniging die het voor elkaar heeft gekregen dat het volledige bedrag op haar bankrekening wordt gestort. Het hoofd van de vereniging, Claude Gohourou, is volgens waarnemers een machtig man, die probeert op deze manier zijn eigen zakken te vullen. En dat lijkt hem prima te lukken. De schikking die getroffen werd tussen Trafigura en de advocaat van de gedupeerden, Martyn Day, lijkt volledig in zijn portemonnee te belanden.
| Achtergrond Het giftige scheepsafval werd in 2006 gedumpt in woonwijken in de havenstad Abidjan. Het afval, een zwarte drab, was afkomstig van de Probo Koala, een schip dat gecharterd was door de in Nederland geregistreerde oliehandelaar Trafigura. De drab veroorzaakte bij tienduizenden mensen acute ademhalings-problemen, misselijkheid en hoofdpijn. Advocaten van de slachtoffers, die vertegenwoordigd werden door advocatenkantoor Leigh Day, spreken van 16 doden en duizenden zieken als gevolg van de lozing. De rederij zou de giftige drab eerder in Amsterdam laten verwerken, maar zag daarvan af vanwege de hoge kosten. Het schip kon de Amsterdamse haven vervolgens ongemoeid verlaten. Trafigura bleef ontkennen dat het schuldig was aan de problemen in Abidjan, maar was wel bereid een gebaar te maken naar de slachtoffers. Leigh Day en Trafigura kwamen overeen tot een bedrag van 30 miljoen euro: in theorie ongeveer 1600 dollar per persoon. |
Liesbeth Zegveld, hoogleraar Internationaal Humanitair Recht en advocate van Greenpeace in een nog lopende zaak tegen multinational Trafigura, meent dat deze ontwikkeling ‘duidelijk niet de bedoeling was’. "Het geld was bedoeld voor de slachtoffers die vertegenwoordigd werden door Martyn Day. Ik heb er nu een hard hoofd in dat dit geld bij de mensen terechtkomt." Ook Day zelf, en organisaties als Amnesty en andere slachtoffergroepen, vrezen voor de 50 miljoen. Claude Gohourou kan zeer waarschijnlijk dus zijn lol op.
Verdrag van Bazel
"Wat er precies gebeurd is en hoe dat heeft kunnen plaatsvinden is niet bekend, maar dit soort praktijken is de reden waarom we het Verdrag van Bazel hebben. Landen als Ivoorkust kunnen niet met dit soort gebeurtenissen uit de voeten," legt advocate Zegveld uit. Het Verdrag van Bazel biedt partijen de mogelijkheid om invoer van afval te verbieden. In het Verdrag wordt onder anderen de uitvoer en het grensoverschrijdend vervoer van gevaarlijk afval uit OESO-landen, de Europese Gemeenschap en Liechtenstein naar landen die niet tot deze categorie behoren, verboden.
Nieuwe aanklacht
Liesbeth Zegveld bevestigt dat de Trafigura-case een moeilijke zaak is, ook door het grote aantal slachtoffers dat er bij betrokken is. Advocaat Martyn Day wilde het geld via speciale pasjes onder de gedupeerden verdelen, maar Gohourou stak daar een stokje voor: het geld werd bevroren op de bankrekening – tot de beslissing van afgelopen week. Day kan op dit moment volgens Zegveld weinig doen. "Wat nu van belang is, is dat er druk uitgeoefend wordt op Ivoorkust om iets aan deze praktijken te doen. Die druk moet komen vanuit de Internationale Gemeenschap, vanuit de politiek, de Verenigde Naties en organisaties als Amnesty en Greenpeace.
 |
| Abidjan, Ivoorkust. Foto: CC |
"Het is erg om te zien dat dit zo gaat. Hier leren we van. Willen we ervoor zorgen dat de slachtoffers hun schadevergoeding nog krijgen, dan moeten we ook andere wegen bewandelen. Er ligt momenteel een klacht van Greenpeace bij het Hof in Den Haag, tegen het Openbaar Ministerie, om Trafigura te vervolgen voor de feiten begaan in Ivoorkust. Trafigura is tevens gevestigd in Nederland, daarom ligt vervolging in Nederland voor de hand. Als het Hof vervolging van Trafigura beveelt, kunnen de slachtoffers alsnog schadevergoeding claimen. Ook een civiele procedure door de slachtoffers tegen Trafigura sluit ik niet uit."
Martyn Day noemde de beslissing van de rechter om het geld uit te keren aan Gohourou de ‘meest deprimerende beslissing uit zijn carrière’. Toch houdt Zegveld de moed er in: "Het verhaal is nog zeker niet afgelopen."
