Eikenprocessierupsen, tijgermuggen en ‘reuzenteken’: vervelende plagen beginnen een jaarlijks terugkerend fenomeen te worden. Niet alleen irritant, maar soms ook gevaarlijk voor de gezondheid. En we hebben het aan onszelf te wijten.
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Overal in het land werd de afgelopen weken flink gekrabd tegen de jeukende haren van de eikenprocessierups, die dit jaar in populatie wist te verdrievoudigen. Deze week riepen Nederlandse gemeenten de regering daarom op om de strijd tegen deze rups beter te coördineren. En de processierups staat niet op zich. In het Drentse Odoorn werd afgelopen weekend een ‘reuzenteek’ gevonden1.
De Aziatische tijgermug, die ziektes als knokkelkoorts en dengue kan overdragen, en de Aziatische hoornaar maken het palet aan in Nederland snel uitbreidende, vervelende en gevaarlijke insecten compleet. Klimaatverandering en een weinig respectvolle omgang met onze leefomgeving zijn ook op deze manier steeds meer te voelen.
De winter overleven
“
De eikenprocessierups is een voorbode voor wat ons met andere insecten te wachten staat
Dat het klimaat verandert wordt zichtbaar met één blik in de tuin, waar de geraniums al voor het vijfde jaar op rij de winter hebben overleefd. Al zeker sinds 1996 neemt het aantal koude winters af; in 2010 hadden we voor het laatst een echt koude winter. Dit creëert ideale omstandigheden voor zowel inheemse als exotische insectensoorten om in ons land te overleven. Als pop, ei, rups of volwassen dier kunnen insecten die slecht tegen vorst kunnen, tegenwoordig steeds makkelijker de winter overleven.
Steeds grotere aantallen insecten overleven de winter en beginnen zo al veel eerder met de opbouw van de zomerpopulatie. Dat zorgt jaar na jaar voor grotere zomerpopulaties en dus meer overlast en gezondheidsrisico’s. Zo is de eikenprocessierups een voorbode voor wat ons met andere insecten te wachten staat.
Moord op de mezen
Maar niet alleen het veranderende klimaat zorgt voor steeds grotere aantallen van bepaalde insectensoorten. Ook ons gebrek aan respect voor de zelfregulerende werking van de natuur speelt een rol. Dit voorjaar werd de bestrijding van de buxusmot (ook zo’n nieuwkomer) stevig aangepakt met een giftige cocktail van bestrijdingsmiddelen (waaronder biologische), die ook voor andere insecten en sommige vogels schadelijk zijn. Overal stierven de net uitgekomen mezen een voortijdige dood.
Er is steeds meer bewijs voor dat juist natuurlijke vijanden de insectenpopulaties in toom kunnen houden
Zo werd door de bestrijding van buxusmotten de rups-etende mezenbrigade erg uitgedund. Voor natuurlijke bestrijding is er zo opnieuw een jaar verloren gegaan. En dat terwijl er steeds meer bewijs voor is dat juist die natuurlijke vijanden de insectenpopulaties werkelijk in toom kunnen houden. Maar door de druk die de processierupsenplaag in de getroffen gemeenten op het budget legt, worden kansrijke proeven met nestkasten en bloemrijke bermen stopgezet om budget vrij te maken voor hoogwerkers en stofzuigers om rupsennesten uit bomen te verwijderen. Ook werd volop gespoten met voor álle rupsen gevaarlijke biologische bestrijdingsmiddelen.
Deze rücksichtsloze strijd tegen de processierups heeft de Vlinderstichting er intussen toe gezet voor gemeenten een speciale beheerkaart te maken, om te voorkomen dat ook alle vlinders op de ‘rode lijst’ kapot gespoten worden. Het doden van andere rupsen dan de processierups resulteert bovendien in méér ruimte voor de processierups en werkt dus uiteindelijk averechts.
Een andere opportunist die zich definitief lijkt te vestigen in ons land is de gevaarlijke tijgermug. De larven van deze mug overleven in kleine plasjes water. Ze kwamen ooit mee met het water in potten van lucky bamboe uit China, en overleven in elk willekeurig plasje stilstaand water, mits warm en nat genoeg. En dat soort waterplasjes zijn er in de vele betontuinen van tegenwoordig in overvloed. Een volgelopen zandbak, kinderbadje of emmertje op warme betontegels is een ideale verblijfplaats.
En aangezien in betontuinen weinig andere dieren voorkomen, is de kans dat de larven opgegeten worden door vissen, waterkevers of libellenlarven bijzonder klein. Als de tijgermug zich hier definitief vestigt en de aantallen de komende jaren groot genoeg worden, is het wachten op de eerste uitbraak van knokkelkoorts, chikungunya of dengue, zoals in Italië en Frankrijk al het geval is geweest.
Niet tégen, maar mét de natuur werken
Uit veel onderzoek naar uitbraken van de eikenprocessierups blijkt dat werken met de natuur veel effectiever is dan tegen de natuur. Spuiten met gif of nesten verwijderen haalt uiteindelijk weinig uit, en vaak keren de problemen het volgende jaar nog heftiger terug. Er zijn maatregelen die wél werken: rupsenetende vogels als mezen en boomklevers stimuleren blijkt de rupsenpopulatie bijvoorbeeld met 85 procent te kunnen verminderen.
Bloemrijke berm met raapzaad.
Ook een aanpak die processierups-etende insecten stimuleert lijkt succesvol. Zo kunnen met de aanleg van meer bloemrijke bermen lieveheersbeestjes, zweefvliegen, sluipvliegen en gaasvliegen floreren. En zij zijn dol op eikenprocessierupsen. Uiteindelijk lijkt werken met de natuur dus de enige werkelijk haalbare optie om de plagen van de toekomst het hoofd te bieden.
Een bloedzuigende, actief jagende hyalomma-teek, die drager kan zijn van het Krim-Congovirus, dat voor dieren ongevaarlijk is maar voor mensen ernstige gevolgen kan hebben.↩︎
Deze site maakt gebruik van cookies om u een optimale bezoekerservaring te bieden en onze site te verbeteren. AccepterenInstellingen
Cookiebeleid
Overzicht cookies op oneworld.nl
We verzamelen via cookies gegevens met het doel de technische werking van de website en uw gebruiksgemak te garanderen. De cookies (kleine tekstbestanden die bij het eerste bezoek aan deze website worden opgeslagen op uw computer, tablet of smartphone) zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt en onthouden bijvoorbeeld uw voorkeursinstellingen. Ook kunnen wij hiermee onze website optimaliseren.
Hiervoor gebruiken wij cookies van Google Analytics, dat het sitegebruik geanonimiseerd registreert en hiervan gegevens opslaat. Met deze gegevens maken wij bezoekstatistieken, op basis waarvan we verbeteringen doorvoeren op onze website. Google Analytics verschaft deze geanonimiseerde data aan derden indien wettelijk verplicht, of als deze derden de data namens Google Analytics verwerken. Door gebruik te maken van deze website geeft u toestemming voor deze anonieme gegevensverwerking door Google Analytics.
Daarnaast gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn.
Via deze cookiebalk krijgt u de mogelijkheid om de cookies te accepteren of de instellingen aan te passen. Onder 'Overige cookies' kunt u diverse cookies van externe diensten (zoals youtube, facebook, vimeo) uitzetten.
Een opt-out van Google Analytics op deze website kan via deze link.
Mocht u hierover vragen hebben, kunt u mailen naar: lezers@oneworld.nl
Op deze site gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn. Deze cookies kunt u niet uitzetten.
In onze artikelen gebruiken wij content van diverse externe diensten. Het is mogelijk om de volgende cookies uit te schakelen. Hiermee wordt deze content niet langer getoond.
Naam cookie
Soort content
youtube_embed
Youtube player embed
vimeo_embed
Vimeo player embed
google_maps
Google maps embed
twitter_widget
Twitter social widget
soundcloud_embed
Soundcloud player embed
instagram_embed
Instagram embed
Daarnaast gebruiken we Google reCaptcha om de website te beschermen tegen bots. Ook dit kan hier uitgezet worden, maar formulieren die hiervan gebruik maken kunnen dan niet ingediend worden
