Interview

‘Sudan is één vonk verwijderd van ontploffing’

Buitenlandse Zaken stelt dat ‘de veiligheidssituatie in Sudan is verbeterd’. Maar Sudanese vluchtelingen zoals Walid Ahmed (32) kunnen zich daar allerminst in vinden. En ook Amnesty International stelt in een recent rapport dat gedwongen terugkeer zeer gevaarlijk is.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Walid Ahmed woont nu vier jaar in Nederland. Nadat zijn asielaanvraag werd afgewezen kon hij nergens terecht. ‘De Amsterdamse opvang voor mensen zonder verblijfspapieren zat vol en in een azc kon ik niet blijven omdat mijn asielprocedure afliep’, vertelt hij per mail. De communicatie verloopt per e-mail omdat afspreken door zijn omstandigheden erg lastig blijkt.

Ahmed komt uit Ad-Damazin, de hoofdstad van de staat An-Nil-al-Azraq. Mensen met wortels in deze regio, of andere conflictgebieden, lopen volgens het in maart 2019 gepubliceerde rapport van Amnesty International meer risico na gedwongen terugkeer naar Sudan. De Sudanese geheime dienst, de National Intelligence and Security Service (NISS), treedt namelijk hard1 op tegen iedereen die ervan verdacht wordt tot de oppositie te behoren.

Het wordt de dood, of gevangenschap en martelingen

Omdat hij zich tegen het regime verzette werd Ahmed al vastgehouden in zijn thuisland, en in Nederland blijft hij ook deelnemen aan de demonstratie tegen het Sudanese regime. Hij kan zich dan ook wel voorstellen welk lot hem treft als hij naar Sudan zou worden uitgezet.

‘Het wordt de dood, of gevangenschap en martelingen.’ Iedereen die tegen de regering protesteert wordt namelijk als een landverrader gezien, schrijft Ahmed in zijn e-mail. ‘De Sudanese regering vindt dat we ons land te schande hebben gemaakt omdat we protesteren.’

‘Toch vinden mensen in Nederland die over de statussen van Sudanezen beslissen dat gedwongen terugkeer de beste optie is’, schrijft Ahmed. Maar het zuiden van Sudan, waar hij vandaan komt, is allesbehalve veilig. De kaart op de website van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken slaat daar vuurrood uit. Alle reizen naar het zuiden van Sudan worden afgeraden.

Sudan in het kort

Sudan is al meer dan een halve eeuw een conflictgebied. Door geweld en honger zijn tienduizenden mensen in de voorbije decennia op de vlucht geslagen.

Sinds 2011 is er een burgeroorlog in de provincies Zuid-Kordofan en An-Nil-al-Azraq. Rebellen zijn nog steeds actief in Zuid-Kordofan. Als gevolg van een economische crisis gingen mensen de straat op in december 2018 in verschillende Sudanese steden. De bevolking protesteerde niet alleen tegen stijgende voedselprijzen, ze eisten ook het aftreden van president Omar al-Bashir.

Tijdens een militaire staatsgreep in april dit jaar werd de president na dertig jaar afgezet. Eind augustus sloot de politieke coalitie van burgers en rebellen – Forces for Freedom and Change – een deal met de generaals die de macht overnamen na Omar al-Bashirs val. Er zal een overgangsperiode van 39 maanden volgen, waarin het land wordt geleid door de ‘Soevereine Raad’ bestaande uit vijf burgers en vijf generaals. De voorzitter zal aanvankelijk een soldaat zijn, later een burger.

Gecriminaliseerd bestaan

Amnesty schatte in dat op het moment van schrijven van het rapport meerdere Sudanezen hun uitzetting afwachtten in het vreemdelingendetentiecentrum in Rotterdam waar ook Ahmed verbleef. Vreemdelingendetentie mag duren zolang er ‘zicht op uitzetting is’, tot maximaal 18 maanden. Ahmed werd uiteindelijk vrijgelaten.

Voor Ahmed is zijn tijd in vreemdelingendetentie vooral een angstige geweest. ‘Er kan elk moment een medewerker naar je toe komen met het voorstel je te presenteren bij jouw ambassade, zodat je de nodige reisdocumenten kan krijgen. Of men vertelt dat er een ticket voor je klaarligt en dat je binnen enkele dagen wordt uitgezet. Je leeft elke dag met die angst en je mag slechts een of twee uur per week bezoek ontvangen. Je bestaan wordt gecriminaliseerd.’

Ik wil iets betekenen in deze strijd voor gerechtigheid

Hoewel Ahmed op 5000 kilometer afstand van Sudan zit, volgt hij de ontwikkelingen in zijn land op de voet. ‘Generaal Hemedti verkreeg zijn positie door massamoord, verkrachtingen en andere terreur. Hij rooft van de staat en heeft geld als water. Hoe groot is de kans dat hij dit alles zonder slag of stoot op zal geven? De situatie in Sudan is één vonk verwijderd van ontploffing.’

Hij vindt het jammer dat veel niet-Sudanezen in Nederland zo weinig over de situatie van Sudanezen weten. Hij wil daar verandering in brengen met zijn tweets over de Sudanese politiek en door mee te lopen met demonstraties tegen het Sudanese regime in Nederland. Daarbij stelt hij de situatie van ongedocumenteerde Sudanezen in Nederland aan de kaak in een reeks columns.

Zo hoopt hij dat ‘activisten, linkse politici, advocaten, rechters en anderen die om gerechtigheid geven’ een beter beeld krijgen van de onrechtvaardigheid in Sudan. Dat is niet zonder risico. ‘Als ze me deporteren en ze zien mijn Twitter-tijdlijn, of beeldmateriaal waar ik protesterend op te zien ben, dan zal ik daar nooit levend de gevangenis verlaten. Die gedachte is eng maar ik wil iets betekenen in deze strijd voor gerechtigheid.’

Geen bescherming bij Sudanese ambassade

Zeker door zijn laatste tweets over de medewerkers van de Sudanese ambassade in Den Haag kan Ahmed serieus in de problemen komen. ‘De mensen van de ambassade nemen foto’s van ons als we demonstreren. Ze wonen ook bijeenkomsten van protestgroepen bij.’ Volgens de activist zijn veel Sudanezen daardoor bang voor de ambassademedewerkers en verzetten ze zich als ze vanuit vreemdelingendetentie naar de ambassade moeten voor een presentatie.

Op dit moment is een Nederlandse journalist bezig met een onderzoek naar de manier waarop de Sudanese geheime dienst Sudanese vluchtelingen in Nederland behandelt, laat Ahmed weten. ‘Hopelijk wordt zijn stuk snel gepubliceerd en nemen zowel politici als mensenrechtenorganisaties dit serieus.’

Generaal Hemedti verkreeg zijn positie door massamoord, verkrachtingen en andere terreur

Ahmed werkt momenteel aan het heropenen van zijn eigen asielzaak en zoekt tegelijkertijd in alle hoeken steun voor andere Sudanese vluchtelingen in Nederland. Hij verwacht niet dat de situatie in zijn thuisland in de nabije toekomst verbetert. ‘Veel van de mensen die goed op de hoogte zijn van de ontwikkelingen daar, vrezen voor een (volgende) burgeroorlog.’ Sudan heeft nu een Soevereine Raad, waar de vertegenwoordigers van het leger en de burgers zitting in nemen. ‘Maar het leger trekt nog steeds aan de touwtjes.’

Het nut van activisme in de vorm van een profielfoto

Geen eten, geen daglicht – waarom sluit Libische 'opvang' niet?

  1. De dienst staat bekend om willekeurige arrestaties, ondervragingen en mishandelingen. ↩︎

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons