‘Duurzame’ thee uit Brabant drinken we vooral om het verhaal

Waar de vraag vandaan komt is wel duidelijk: wie duurzaam wil leven krijgt van alle kanten het advies om zoveel mogelijk lokaal geproduceerd voedsel te kopen, als het even kan direct van de boer. Dat hoeft immers niet ingevlogen of verscheept te worden. Maar dit advies hoeft niet voor elk product te gelden. Thee uit Europa klinkt bijvoorbeeld duurzaam en eerlijk, maar klopt die intuïtie wel?

Veel groter zal de plantage ook niet worden, vertelt ze via de telefoon. “Het is prima mogelijk om in Nederland thee te verbouwen, maar het zal altijd kleinschalig blijven. Een grote theeplantage kan algauw 600 hectare beslaan. Wil je zoiets in Nederland, dan moet je investeren in machines omdat de lonen hier te hoog zijn voor het handwerk dat thee plukken is. En machines die zo fijn kunnen plukken als mensenhanden, die zijn er nog helemaal niet.”

De snelst groeiende thee is trouwens niet per se van de beste kwaliteit. Juist een plant die meerdere seizoenen heeft doorstaan – waaronder een met vrieskou – levert een hoogwaardig product. Bladeren van lagere kwaliteit verdwijnen vaak als onderdeel van een melange in theezakjes. Dat zijn de theeën die wij in de supermarkt voor 1 euro per doosje in ons mandje gooien.

Wereldwijd gaat thee tegen veel te lage prijzen van de hand. Een kilo groene thee uit Kenia, bijvoorbeeld, zou 73 cent méér kosten als je alle verborgen kosten meerekent. Dan gaat het om milieukosten (zoals compensatie van landgebruik) en sociale kosten; kinderen die nu op plantages werken zouden bijvoorbeeld naar school kunnen als consumenten een eerlijke prijs zouden betalen. Die 73 cent lijkt misschien een klein bedrag, maar om hun producten zo goedkoop mogelijk aan te bieden, rekenen supermarkten hem toch niet door.

Tijdens de rondleidingen die ze geeft en de high-teas die ze op de plantage organiseert, krijgt Cebrian-Rampen geregeld de vraag of haar thee wel biologisch is, en hoe duurzaam eigenlijk. “Ik zeg dan dat ik nu weliswaar geen bestrijdingsmiddelen gebruik, maar dat ik niet weet wat ik zou doen als mijn planten door insecten geplaagd zouden worden. Verder gaat de interesse van gasten meestal niet. Natuurlijk vinden ze het lokale aspect leuk, maar de diepere vragen komen alleen van theekenners.”

Consumenten die op zoek zijn naar lokaal voedsel lijken vooral blij te zijn dat ze de lammetjes in de wei kunnen zien rennen – wat ook mooi is – maar vragen meestal niet door naar het duurzaamheidsaspect, aldus De Ruiter. Het mooie beeld geeft de indruk dat een lokaal product ook automatisch duurzaam is, terwijl dat niet per se het geval hoeft te zijn.

Het is dus vooral op basis van hun gevoel dat mensen denken dat ‘lokaal’ beter is, zegt ook Cebrian-Rampen. “Bezoekers snappen allemaal dat mijn thee niet met de boot of het vliegtuig hoeft. En dus is het beter, denken ze, want het hoeft niet uit China te komen.” Maar hoewel thee uit Europa een goed verhaal oplevert, is het niet per se duurzamer.

Maar ik vraag me af of mijn baas bij de theewinkel blij is als ik dat opschrijf.