Minister Liliane Plouwen bezocht deze week Myanmar. OneWorld interviewde haar over Nederlandse handel in het land én de opkomende democratie in Myanmar. “Het land is een etnisch heel divers en dat maakt het belangrijker—en moeilijker—dat iedereen zich hier thuis voelt.”
Minister Liliane Ploumen voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking bracht deze week een bezoek aan Myanmar. Ze werd vergezeld door VNO-NCW-voorzitter Wientjes en een handelsdelegatie met vertegenwoordigers van onder meer Heineken, Philips, Unilever, de Rabobank en East West Seed. Minister Ploumen ontmoette zes ministers, oppositieleider Aung San Suu Kyi en sprak bovendien met afgevaardigden uit de lokale NGO sector.
Daarnaast opende ze de Nederlandse Economische Missie in Yangon. Tijdens een interview op de missie besprak ze haar bezoek aan het Zuidoost-Aziatische land, dat na decennia van dictatuur een democratische transitie doormaakt.
In gesprek met Aung San Suu Kyi
Minister Ploumen en de handelsdelegatie bespraken met oppositieleider Aung San Suu Kyi hoe Nederlandse investeringen zouden kunnen bijdragen aan de sociaal-economische ontwikkeling van Myanmar. Suu Kyi, die in totaal 15 jaar huisarrest had, is sinds 2012 parlementslid. Ze benadrukte in het gesprek dat Myanmar’s economie nog grotendeels in handen is van de voormalige militaire machthebbers en zakenmannen die het regime steunden, aldus de woordvoerder van Minister Ploumen.Myanmar heeft ongeveer 60 miljoen inwoners en na decennia van wanbeleid en isolatie onder de militaire dictatuur leeft ongeveer een kwart van de bevolking volgens schatting onder de absolute armoedegrens van $1.25 per dag.
Suu Kyi zei dat Myanmar’s economische ontwikkeling lijdt onder een “gebrek aan geschoold personeel, het ontbreken van beroepsonderwijs,” aldus Ploumen’s woordvoerder.
De Nobelprijs winnares vroeg Nederlandse steun voor de “introductie van nieuwe landbouwtechnieken, bij het trainen en opleiden van boeren en voor ondersteuning bij het exporteren van goederen.”De minister beloofde dat Nederlandse onderwijsinstituten trainingen zullen aanbieden.
U komt nu van een officieel staatsbezoek aan China and reist dadelijk door naar Indonesië. Waarom brengt u ook een bezoek aan Myanmar?
“Het stond al langer op mijn agenda en deze reis naar China en Indonesië bood een uitstekende gelegenheid om ook Myanmar aan te doen op een moment waar de transitie niet meer helemaal pril is en waar ook de politieke contacten zijn verkend. Dit is voor ons een goed moment om hier zowel met private investeerders en bedrijven te komen, als ook de politieke contacten verder te versterken.
Een aantal grote Nederlandse bedrijven is in de regio heel actief en kijken ook naar mogelijkheden in Myanmar. En vanuit mijn agenda van hulp en handel, en de samenhang daartussen, is Myanmar natuurlijk een land waar we denken dat we wat kunnen bereiken.
Er is een goede match te maken met de expertise die Nederland te bieden heeft en de vraagstukken die hier spelen. Dan gaat het bijvoorbeeld over water management. Mijn collega Minister van Infrastructuur en Milieu Melanie Schultz is hier eerder dit jaar geweest en ze hebben een memorandum of understanding getekend. Nederlandse bedrijven in de water sector hebben in de regio veel ervaring, neem Vietnam bijvoorbeeld (waar Nederlandse bedrijven meewerken aan het Mekong Delta Plan, red.) en ze willen dat ook graag hier delen.
We hebben vanmiddag ook een debat gehad over corporate social responsibility, dus hoe streef je naar economische groei die ook inclusief is. Juist in een periode van transitie is dat heel er belangrijk, want nu zet je eigenlijk de standaarden met elkaar.”
Kunt u voorbeelden geven van Nederlandse bedrijven die hier actief zijn?
“Ja, er is bijvoorbeeld Unilever, dat is een Nederlands-Engels bedrijf. Ze zijn actief omdat ze het een interessante markt vinden die opengaat en straks is er een natuurlijk een groeiende middenklasse. En tegelijkertijd zijn zij een bedrijf dat als doel heeft hun omzet te verdubbelen en hun ecologische footprint te halveren. En dat is natuurlijk een business model dat wij belangrijk vinden.
Heineken is ook zo’n bedrijf. Ze gaan de mogelijkheden van local sourcing onderzoeken, dus de grondstoffen zoveel mogelijk lokaal inkopen en zich ook engageren in processen in de lokale landbouw. Bijvoorbeeld in de Congo, natuurlijk geen gemakkelijk land, hebben ze 90 procent local sourcing en investeren ze ook in boerencoöperaties. Dat is wel een type bedrijf dat belangrijk is.
East West Seed is een Nederlands bedrijf dat groentezaden verkoopt en dat ook met een lange termijn visie naar Myanmar komt. Boeren veranderen niet zo makkelijk en zijn gehecht aan traditionele methoden. Het is daarom goed om met boeren samen te werken om de productiviteit te verhogen en East West Seed doet dat. Dus ze zijn hier niet alleen om te verkopen, maar ook om te investeren.”
De Amerikaanse regering eist dat Amerikaanse investeerders niet samenwerken met de lokale “crony” bedrijven die de vorige militaire regering steunden. Moeten Nederlandse bedrijven hier ook voor uitkijken?
“Nederlandse bedrijven volgen allemaal de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, red.) richtlijnen over hoe je op een verantwoordelijke manier zaken doet. De bedrijven die hier nu op de missie zijn lopen hierin voorop, ze maken geïnformeerde keuzes. Wat dat betreft kunnen we als overheid heel veel overlaten aan ons bedrijfsleven omdat zij goede assessments maken van hoe ze hun investeringen doen.”
Handel en investeringen
De handelsbalans tussen Nederland en Myanmar stond in 2012 op ongeveer 17 miljoen euro, maar dit zal naar verwachting snel toenemen. Eerder dit jaar kondigden enkele grote Nederlandse bedrijven investeringen in Myanmar aan.Consumentengoederen producent Unilever heeft al een fabriek geopend en is van plan om op korte termijn een tweede fabriek te bouwen. Het bedrijf verwacht in 2015 ongeveer 2,000 banen te creëren in Myanmar.Heineken heeft een joint venture opgezet met een lokale partner en zal volgend jaar 46 miljoen euro investeren in de bouw van een nieuwe bierbrouwerij.
Philips is van plan op korte termijn drie elektronica winkels te openen en het bedrijf verwacht dat Myanmar’s groeiende middenklasse behoeft heeft aan de verlichting-, elektronica- en gezondsheidszorgprodukten.
Sinds 2011 heeft Myanmar niet langer een militaire regering. Er is een democratische transitie gaande en in 2015 zijn er vrije verkiezingen. Hoe verloopt deze transitie volgens u?
“De situatie is heel complex… De ervaring leert dat aan het begin van de transitie iedereen altijd juichend is—en dat moet ook want je moet ambitieus zijn—maar de weg is altijd lang. De volgende mijlpaal in Myanmar zijn de verkiezingen in 2015, dat is niet zo ver weg. Verkiezingen zijn enerzijds aanmoedigingen om het democratisch proces vorm te geven en anderzijds ook een mooie doelstelling.
Ik heb geen reden voor pessimisme maar er zijn natuurlijk wel problemen, dat is overduidelijk. Democratie dient er ook toe om een land te bouwen waar iedereen thuis is en iedereen rechten heeft en er is hier een Myanmar in dat opzicht nog wel een weg te gaan.”
Een probleem dat veel aandacht krijgt, internationaal gezien, is het anti-Moslim geweld en de zorgwekkende situatie van de staatloze Moslim minderheid, de Rohingyas, in west-Myanmar. Hoe denkt u over deze problemen?
“Myanmar is een etnisch heel divers land en dat maakt het belangrijker—en moeilijker—dat iedereen zich hier thuis voelt. De problemen met de Rohingyas en zoals die gezien worden hier zijn groot. Voor mij lijkt het enorm belangrijk dat er verzoenings- en vredesinitiatieven vanuit de mensen zelf gefaciliteerd kunnen worden, maar uiteindelijk moet er ook een politieke oplossing komen.”
[[{“fid”:”22758″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:1048,”width”:1575,”style”:”width: 200px; height: 133px;”,”class”:”media-element file-default”}}]]
Minister Ploumen (rechts) en de Nederlandse ambassadeur in Thailand Joan Boer (midden) onthullen het bord van de Nederlandse Economische Missie in Yangon.
De transitie verloopt snel en er wordt gesproken van een bijzonder voorspoedig proces. Denkt u dat Myanmar een voorbeeld kan zijn voor democratisering in andere landen?
“Het is nu gemakkelijk om te zeggen dat het snel is gegaan, want mensen hebben hier 20 jaar lang geleden onder dictatuur. Maar ineens kan er dan een versnelling in komen. Gelukkig wordt het democratisch gehalte van de wereld steeds groter; steeds meer landen hebben een democratie en de uitdagingen die daar bijhoren.
Ik denk dat wat er in Myanmar gebeurt wel een inspiratie voor heel veel mensen is. Enerzijds gaat het om het leiderschap van één persoon (Aung San Suu Kyi) en anderzijds zegt het ook iets over de veerkracht van de mensen in Myanmar, dat op het moment dat een opening naar democratie zich voordeed dat men bereidt was daarin te investeren. Ik denk dat dat heel inspirerend voor iedereen is.”
