Op je dertiende getrouwd, een jaar later verlamd geraakt door een kogel van je echtgenoot. Het is het verhaal van Gulchehra, een meisje uit Tarin Kowt, Uruzgan. De Nederlandse journaliste Annemieke Veltman is een actie begonnen om Gulchehra een menswaardig bestaan te bieden.
“Alleen God weet wat ze doormaakt”, zegt de moeder van Gulchehra in een documentaire van Annemieke Veltman die haar samen met cameraman Hans Stakelbeek in 2012 bezocht. Toen lag Gulchehra de hele dag op een matras in de qala van haar ouders, met uitzicht op een blinde muur. Verlamd vanaf haar middel. Een jaar eerder was ze neergeschoten door haar veel oudere man, een neef van haar moeder. Hij was verslaafd aan opium en mishandelde haar. Gulchehra’s broer haalde haar na drie maanden huwelijk terug naar huis. De dag na haar thuiskomst kwam haar echtgenoot en richtte zijn geweer op haar. De kogel maakte een einde aan haar toekomstdromen.
Wel of niet opereren
Gulchehra’s verhaal is bitter, maar niet ongebruikelijk in een land als Afghanistan waarin het geweld tegen vrouwen afgelopen jaar tot recordhoogte is gestegen. Gulchehra had het geluk dat ontwikkelingswerker Hamayoon, medewerker van Healthnet/TPO, zich na een huisbezoek haar lot aantrok. Hem zochten Hans Stakelbeek en ik eind november op. “Een paar weken geleden heb ik haar Kabul gestuurd, voor medisch onderzoek en verpleging”, meldt Hamayoon. De grote vraag was of ze nog operabel was en de controle over haar benen terug kon krijgen.
Echtgenoot onvindbaar
Als we Gulchehra ontmoeten in een blijf-van-mijn-lijf huis in Kabul, produceert ze een flauwe glimlach. “Ik krijg al weer wat gevoel in mijn benen. En ik voel me hier prettig.” Ze hoopt volledig te herstellen, zegt ze, en dan weer terug te gaan naar Tarin Kowt om haar moeder te helpen bij de opvoeding van haar broertjes en zusjes, zegt ze. Haar familie is toch al door het noodlot getroffen: haar broer, werkzaam als politieagent, werd afgelopen jaar doodgeschoten.
“Ze is heel sterk, we zijn trots op haar”, zegt Khorshid Noori, adjunct-directeur van het Afghan Women Skills Development Center. “Ze kwam hier heel down binnen, en medisch gezien was ze er ook slecht aan toe. Nu is ze al flink opgeknapt.” Nog steeds moet haar wond elke dag gespoeld worden. En de scan die in Kabul van haar rug werd gemaakt, bood weinig hoop op herstel. Waar haar echtgenoot zich bevindt, is onduidelijk. Waarschijnlijk in de gevangenis, maar niets is zeker.
Bestaan opbouwen
Later komt de echte domper. Annemieke Veltman is met de scan uit Kabul naar een bevriende chirurg van het VUmc gegaan. Ook met de Nederlandse medische mogelijkheden is een operatie zinloos: ze zal nooit meer kunnen lopen. Veltman zet de actie die ze sowieso van plan was, door: “Gulchehra moet nu revalideren en als jonge gehandicapte vrouw een bestaan zien op te bouwen in Afghanistan. Alle hulp is welkom.”
www.facebook.com/gulchehra
www.gulchehra.info
Foto’s: Hans Stakelbeek
