Een uitnodiging voor de Oscaruitreiking sla je niet af. Zeker niet als je genomineerd bent. Toch is de co-regisseur van The Act of Killing er aanstaande zondag niet bij in Hollywood. Voor hem is de rode loper geen optie. “Het is niet echt veilig voor mij om me daar in het openbaar te laten zien”, vertelt de inwoner van de Indonesische hoofdstad Jakarta, die tot nu toe anoniem is gebleven. De voltallige Indonesische crew, zestig mensen in totaal, liet hun namen verwijderen van de aftiteling, uit angst voor represailles van anti-communistische milities.
Moordmachines
De documentaire blikt terug op de massamoorden op (vermeende) communisten, na een mislukte coup door de 30 September Beweging, in 1965 in Indonesië. De film draait om een clubje, inmiddels wat stramme en uitgedijde, mannen. In 1965 waren het hosselaars en kruimeldieven die binnen no-time veranderden in moordmachines, toen het leger hen inhuurde om de coupplegers en sympathisanten een lesje te leren. In een jaar tijd werden een miljoen mensen vermoord. De bejaarde beulen maken nu samen een slapstickachtige actiefilm van hun daden – en beseffen nu pas wat ze 47 jaar geleden hebben aangericht.
Doodsbedreigingen
The Act of Killing toont niet alleen pijnlijk de straffeloosheid (de daders zijn nooit bestraft), maar dat de gangers zelfs een sterrenstatus genieten bij bepaalde delen van de Indonesische bevolking. Bendeleider Anwar Congo, persoonlijk verantwoordelijk voor meer dan duizend doden, wordt op tv zelfs geprezen om zijn efficiënte moordmethode. De film is in Indonesië niet in het openbaar vertoond, alleen via privévertoningen in 120 steden. Twee organisatoren van filmavonden ontvingen doodsbedreigingen en de manager van een lokale krant werd mishandeld nadat er in zijn krant een positief artikel over de film was verschenen.
Verrot systeem
De film is inmiddels 11.000 keer gedownload, sinds-ie in november vrij beschikbaar kwam voor Indonesiërs. De film is ook vertoond in een aantal dorpen op Centraal-Java waar veel slachtoffers zijn gevallen.
“Het heeft de wijze veranderd waarop de dorpsbewoners naar de slachtoffers en hun familie kijken”, vertelt de anonieme co-regisseur. “Ze beseffen nu dat hun familie niks fout heeft gedaan, maar dat het hele systeem verrot is. Families van daders en slachtoffers praten weer met elkaar. Ze willen leren van de fouten van hun ouders en grootouders.
Bron: Rob o'Brien/The Independent
