De afgelopen weken hebben de Taliban meerdere aanslagen gepleegd, onder andere op het hoofdkantoor van de Afghaanse kiescommissie op 29 maart. “De Taliban doen hun best om de verkiezingen te ontregelen. Ze hebben verklaard dat iedereen die gaat stemmen risico loopt”, vertelt Albert van Hal. Hij werkt als country director Afghanistan op het kantoor van Cordaid in Kabul. “Door de aanslagen zie je minder mensen op straat, de meesten blijven binnen. Ook zijn de scholen sinds woensdag gesloten. Veel scholen zijn stembureaus, dat worden dan doelwitten waar je geen kinderen wil hebben.”
Durven Afghanen te stemmen?
Toch denkt Van Hal dat genoeg Afghanen nog durven te stemmen. “Mensen moeten nu al naar kantoren gaan om hun stemkaart op te halen, en ondanks de dreiging van de Taliban doen ze dat wel.” Afghanistan hangt vol met verkiezingsposters van de verschillende kandidaten. “Je merkt dat het echt leeft onder de bevolking, de kandidaten voeren dit jaar ook echt campagne in tegenstelling tot vijf jaar geleden. De meeste Afghanen die ik gesproken heb zijn positief over de democratische vooruitgang”, vertelt Van Hal. Fatma Wakil, adviseur van het veiligheid & rechtspraak programma van Cordaid, hoort wisselende geluiden. “Mijn mening verandert elke week”, vertelt de voormalige Leidse studente. “Twee weken geleden dacht ik dat niemand ging stemmen maar deze week hoor ik eigenlijk weer veel positiefs. Nu vertellen mensen dat ze om vijf uur ’s ochtends op zijn gestaan om een stemkaart te halen, ook al moesten ze daar vervolgens nog zes uur op wachten. Ik heb het idee dat er vooral veel jongeren zijn die deze keer gaan stemmen.”
Kandidaten
Er doen negen kandidaten mee aan de presidentsverkiezingen (dat waren er oorspronkelijk elf, twee daarvan hebben zich inmiddels aangesloten bij Zalmai Rassoul). Daarvan wordt van drie kandidaten gedacht dat ze kans maken: Ashraf Ghani Ahmadzai, Dr Abdullah Abdullah en Zalmai Rassoul. Om de verkiezingen van zaterdag te winnen moet een kandidaat meer dan 50 procent van de stemmen halen. Als niemand een meerderheid behaalt komt er een tweede ronde, waarschijnlijk eind mei. Albert van Hal: “Opiniepeilingen zijn weinig betrouwbaar omdat het door de onveiligheid lastig is om goede steekproeven te vinden. Het is dus moeilijk te voorspellen wie de meeste stemmen zal krijgen.” Vermoedelijk gaan Ashraf Ghani en Abdullah Abdullah door naar de tweede ronde. Ashraf Ghani eindigde in 2009 nog als vierde, maar heeft inmiddels een metamorfose ondergaan. Met baard en traditionele kleding maakt de gewezen Wereldbankmedewerker een minder westerse indruk.
Fraude
Buiten de dreiging van de Taliban vormt ook corruptie en fraude een bedreiging voor een goed verloop van de verkiezingen. Door de aanslagen trekken veel buitenlandse waarnemers zich terug, hoewel er ook een paar blijven. Volgens Van Hal is vooral het gebrek aan waarnemers in het zuiden en oosten van het land een probleem. “In deze regio’s zijn de Taliban heel invloedrijk en zijn er veel gewelddadige incidenten. Momenteel wordt er voorspeld dat 10 procent van alle stembureaus niet open zullen gaan, waarvan de meesten in het zuiden en oosten liggen. Zonder waarnemers is het ook nog maar de vraag of je de stemmen wel mee kunt nemen in de uitslag.” Hoe lang het tellen van de stemmen zal duren en hoe valide ze zullen zijn is dus afwachten.
Toekomst
“Je moet je realiseren dat Afghanistan een land in oorlog is, waar de Taliban nog steeds heel actief zijn”, zegt Van Hal. “Maar deze verkiezingen zijn heel belangrijk.” Nu Karzai niet meer herkozen kan worden zal er voor het eerst in twaalf jaar een nieuwe president komen. “De volgende president moet gaan nadenken en beslissen over de toekomst van Afghanistan”, vertelt Wakil. Wat gaat er gebeuren wanneer de buitenlandse troepen zich terug trekken of als er minder ontwikkelingsgeld naar Afghanistan komt? Zal de nieuwe president in tegenstelling tot Karzai wel gaan onderhandelen met de Taliban, en wel een akkoord met de Verenigde Staten tekenen over de aanwezigheid van de troepen? Het zijn allemaal vragen die aangeven hoe belangrijk de machtswisseling is voor democratisch Afghanistan.
Foto: (cc)
