Wereldwijd wordt er dagelijks grote technologische vooruitgang geboekt – onze wasmachines en verwarming produceren minder broeikasgassen, en onze auto’s rijden veel zuiniger. Dit heeft echter niet geleid tot minder energiegebruik. We gebruiken onze natuurlijke hulpbronnen nog steeds in een hoger tempo dan dat de aarde ze kan aanvullen. Dit wordt ook wel de ‘efficiency paradox’ genoemd: hoewel technologie dingen efficiënter maakt, neigen wij er meer van te gaan gebruiken, waarmee we de positieve impact van technologische voortgang neutraliseren.
Op dezelfde wijze wordt er steeds gezondere voeding ontwikkeld, die minder zout en verzadigde vetten bevat, maar steeds meer mensen zijn te zwaar. Alhoewel technologische ontwikkeling een belangrijke voorwaarde is om een duurzamere en gezondere levensstijl te ontwikkelen, is deze alleen niet in staat te zorgen dat we aan 7 miljard mensen een goede levensstandaard kunnen bieden.
gewoontedieren
Een duurzame toekomst vereist een fundamentele gedragsverandering door alle lagen van de maatschappij heen. Overheden, bedrijfsleven en NGOs moeten veranderen. Maar ook individuele burgers. Gedragsverandering betekent echter een enorme uitdaging. Mensen zijn gewoontedieren, en gedrag is complex en wordt beïnvloed door vele factoren. Nieuwe gewoonten bijbrengen is moeilijk, gedrag verander je nu eenmaal niet van vandaag op morgen.
We weten allemaal hoe moeilijk het is om verleidelijk eten te laten staan als het in overvloed wordt aangeboden op een feestje, of onder de douche uit te komen, wanneer het buiten heel koud is. En dan hebben we het nog niet gehad over hoe moeilijk het is voor overheden en internationale organisaties om die gedragsverandering te faciliteren.
Wat Unilever doet
Eind 2010 heeft Unilever het Unilever Sustainable Living Plan gelanceerd als antwoord op de noodzaak van echte wezenlijke verandering. Gedragsverandering is een belangrijk onderdeel van dit plan.
Wij hebben ons namelijk gerealiseerd dat de uitdaging van het voorzien van een goede levensstandaard voor 7 miljard mensen betekent, dat het toekomstige succes van Unilever afhankelijk is van ons vermogen om groei los te koppelen van onze milieu-impact terwijl wij tegelijkertijd onze positieve sociale impact vergroten.
Het Plan heeft drie grote doelen voor 2020:
1) Het helpen van 1 miljard mensen om hun gezondheid en welzijn te verbeteren;
2) Het halveren van de milieu-impact van onze producten, en;
3) Het betrekken van 100% van onze landbouwgrondstoffen uit duurzame landbouw.
Duurzame groei is de enige groei
Wij geloven dat deze aanpak voor consumenten het enige geaccepteerde groeimodel wordt. En ja, groei en duurzaamheid zijn onlosmakelijk verbonden. Wij zien nu al hoe het centraal stellen van duurzaamheid in ons bedrijfsmodel bijdraagt aan ons succes en zorgt voor versnelling van wat wij onze opwaartse groeicirkel noemen. Onze focus op duurzaamheid heeft geleid tot minder afval en minder kosten. Door eco-efficiency in onze fabrieken op het gebied van water, energie en afval hebben we meer dan € 300 miljoen bespaard. Door de focus op duurzame landbouw hebben we de risico’s ten aanzien van zekerheid van grondstoffenaanvoer voor onze onderneming verkleind. En we hebben de omzet vergroot via merken die duurzaamheid centraal hebben gesteld in hun merkpropositie of productinnovatie.
Ons Sustainable Living Plan onderscheidt zich op 3 manieren: ten eerste dekt het al onze activiteiten; al onze merken in alle 190 landen waar we onze producten verkopen. Het gaat echt over hoe wij willen ondernemen. Ten tweede, ten aanzien van milieu-impact, gaat het niet alleen om de directe impact van onze fabrieken, kantoren, vrachtauto’s en laboratoria. Maar wij accepteren ook de verantwoordelijkheid door de hele waardeketen heen van de teelt van onze grondstoffen tot aan de benodigde water en energie om te koken, wassen en schoon te maken met onze producten.
Meeste impact komt toch van de consument
Een analyse van Unileverproducten door de hele waardeketen laat zien dat gebruik van onze produkten door consumenten 68% van de milieu-footprint veroorzaakt. Dit betekent dat we gedragsverandering niet kunnen negeren als we onze doelstellingen willen halen. Ten derde, duurzaamheid gaat niet slechts over het milieu. Er is ook een sociale en economische dimensie. Onze producten kunnen een groot verschil maken in de gezondheid en het welbevinden van mensen en miljoenen mensen zijn voor hun welzijn afhankelijk van onze ketens. Onze vertrouwde merken kunnen oplossingen brengen zoals zeep die 10 keer efficiënter is in het doden van bacteriën en voedingsproducten met minder zout en verzadigd vet. Maar consumenten moeten wel het belang van handen wassen en gezond eten begrijpen en zich in staat voelen hiernaar te handelen.
Dit betekent dat we voor onszelf een heldere uitdaging hebben neergelegd. Als we onze milieu-impact willen halveren en 1 miljard mensen willen helpen hun gezondheid en welzijn te verbeteren, zullen we consumenten moeten inspireren duurzamere producten te kiezen en duurzamere gewoonten te adopteren wanneer zij met onze producten koken, schoonmaken en wassen.
Dit vereist nieuwe methoden of verbetering van bestaande methoden. Een goed voorbeeld hiervan is de omvangrijke obesitas-problematiek wereldwijd. Hoewel de oplossing helder is: een gebalanceerd dieet en lichaamsbeweging, verdwijnt het probleem niet. In dit soort situaties is extra hulp gewenst en kan Unilever een rol spelen in de ontwikkeling van gezondere voeding en mensen te helpen nieuwe gewoonten te ontwikkelen, digitale technologie inzetten om mensen te ondersteunen in hun gedragsveranderingsproces en bewijs leveren dat zij goed bezig zijn. Ervaring leert ons ook dat consumenten aandacht voor milieu en gezondheid niet ten koste willen laten gaan van prijs, kwaliteit of gemak. Daarom moeten we onze oplossingen om tot gedragsverandering te komen aantrekkelijk en toegankelijk maken voor het grote publiek.
Zo lanceren we in Nederland samen met het Wereld Natuur Fonds, de Missing Chapter Foundation van prinses Laurentien, Vitens en Eneco, WaterSpaarders. Want: minder warm water, beter voor later. Dit unieke initiatief stelt de kracht van kinderen centraal om Nederland korter te laten douchen. WaterSpaarders geeft kinderen de middelen, onder andere via een lesprogramma in groep 6-8 om de dialoog aan te gaan met hun ouders over warm watergebruik. Kinderen ontwerpen zelf een etiket voor een doucheprodukt met een oproep aan hun ouders en kunnen douchetijden meten met een WaterSpaarders stopwatch app en een online VerbeterMeter die beiden laten zien wat de impact is van te lang douchen, zowel op het klimaat en de natuur als op de portemonnee van hun ouders.
Dit is een voorbeeld hoe we hier in Nederland gedragsverandering voor elkaar proberen te krijgen: kleine acties, groot verschil.
Anniek Mauser is Sustainability Director Unilever Benelux, en stond in 2012 op de 17e plaats in de Duurzame top 100 van Dagblad Trouw.
