Als een van de verklaringen voor het enorme tekort wordt wel het taboe op psychische hulpverlening genoemd. Ook de aard van de Rwandezen helpt niet om het verleden bespreekbaar maken. Praten is de eerste stap op weg naar traumaverwerking. Maar Rwandezen zijn gesloten van aard, stelt haast iedereen die je er spreekt. 'Je kunt niet zomaar overal over praten. Op mensen die dat wel doen wordt neergekeken. Ook binnen de familiekring zijn mensen terughoudend,' vertelt Christophe Ndahimana. Sinds de genocide is die eigenschap alleen maar verergerd, stelt hij. ‘Mensen zijn erg wantrouwend geworden, ze zijn nog meer op zichzelf. Dat is natuurlijk niet verwonderlijk. Tijdens de genocide zijn mensen vermoord door hun vroegere buren, vrienden, soms zelfs familie.’
Daarom worden er in radiosoap Musekeweya ook boodschappen verwerkt waarin de luisteraar duidelijk wordt gemaakt dat het goed is om te praten, mensen zich niet hoeven te schamen en dat het normaal is om bang te zijn. 'When you talk about it, it eases your pain,' zegt Mukahirwa tegen haar vriendin Josiane die sinds de aanval op haar dorp Bumanzi haar winkel niet meer durft te openen. Volgen luisteraars haar voorbeeld?
Bekijk hier aflevering 4 van de serie Love Radio
Love Radio is een transmedia documentaire van Eefje Blankevoort en Anoek Steketee over het proces van verzoening in post-genocide Rwanda aan de hand van de populaire radio soap Musekeweya, 'Nieuwe Dageraad'. Het bestaat uit een webdocumentaire, mobiele tap stories en een tentoonstelling in Foam. Love Radio beweegt zich op de scheidslijn tussen feit en fictie. Op het eerste gezicht vertelt het een lineair, bijna sprookjesachtig verhaal gebaseerd op radiosoap Musekeweya, in een tweede laag komt de complexe realiteit naar voren. Terwijl in de soap happy ends de boventoon voeren, is verzoening in het echte leven weerbarstiger. Want hoe kunnen daders en slachtoffers na de gruwelijke moordpartijen weer naast elkaar wonen, met elkaar leven of elkaar liefhebben? Vanaf 7 april 2014, gedurende de 100 dagen die de genocide duurde, verschijnt er om de week een nieuwe episode op www.loveradio-rwanda.org. In elke aflevering staat een ander thema centraal: haatmedia, identiteit, scapegoating, trauma, rechtspraak & rechtvaardigheid, herinnering, en de toekomst van Rwanda. One World houdt je op de hoogte van nieuwe afleveringen. Kijk hier de Proloog
Tekst: Eefje Blankevoort
Foto: Anoek Steketee
