Hieronder een overzicht van de belangrijkste verschillen. En overeenkomsten. Laten we daar eens mee beginnen.
Kostenstructuur
De leningen op het Lendahand platform zijn groter dan microkredieten, maar de kostenstructuur is vergelijkbaar.
De rente die ondernemers op microkredieten betalen, ligt wereldwijd gemiddeld op 37% per jaar (bron: New York Times, 2010). Het gaat hier om percentages die ondernemers betalen aan lokale partijen die de microkredieten verstrekken. De genoemde percentages zijn uiteraard hoog vergeleken met rentepercentages die ondernemers hier in het westen gewend zijn. De belangrijkste reden hiervoor is dat het verstrekken van veel kleine leningen zeer bewerkelijk is, waardoor de kosten per lening relatief hoog zijn. Het gaat daarbij vooral om het selecteren van de juiste ondernemers, het administreren van de leningen, het monitoren van de kredieten en het terugbetalingsproces (vaak op locatie en met contant geld). Al met al zeer arbeidsintensief. Hiernaast maken lokale partners kosten om een voorziening op te bouwen. Deze voorziening stelt de lokale partner in staat om hun financiers terug te betalen mocht de ondernemer niet in staat zijn om (volledig) aan zijn of haar verplichtingen te voldoen. Ook zijn deze partners verplicht lokale belasting af te dragen. Mesokrediet kent een soortgelijke kostenstructuur. Door gebruik te maken van internet én louter sociale partners te contracteren, kan het rentepercentage echter gedrukt worden. We streven naar een maximum van 25%.
Lokale partners
Bij beide vormen van kredietverstrekking wordt er uitsluitend gewerkt met lokale partners. Deze (financiële) partijen kennen de markt goed, de ondernemers, de regelgeving, de taal en werken over het algemeen tegen veel lagere tarieven dan instanties hier in het westen.
Landen
De markt voor mesokrediet en microkrediet bevindt zich doorgaans in het Zuiden: onder de evenaar. De meeste verstrekkers van microkrediet zijn dan ook actief in Latijns-Amerika, Afrika en Zuidoost Azië. Zo ook Lendahand. Onze mesokredieten worden verstrekt op de Filipijnen, Colombia en binnenkort ook in Afrika.
Uiteraard is er – naast de genoemde grootte van de gemiddelde lening – ook een aantal verschillen.
Financieringsvorm
Typerend voor mesokredieten van Lendahand is dat ze enkel en alleen worden verstrekt door middel van crowdfunding. Niet via grote NGO’s of bureaucratische (en vaak louter commerciële) banken, maar heel effectief via internet. Samen met anderen een MKB-er financieren, op een online wallet terugbetalingen en rente ontvangen en indien gewenst opnieuw uitzetten. En dat alles in een vloek en een zucht.
Doel
Microkredieten zijn bedoeld voor kleine ondernemers, arme mensen of mensen met een laag inkomen. Meestal gaat het om vrouwen in ontwikkelingslanden die bijvoorbeeld op het land werken, een ambacht uitoefenen of marktkoopvrouw zijn. Met de lening kunnen zij beter in hun eigen levensonderhoud voorzien en vaak ook in dat van hun gezin. Ondernemerschap en zelfstandigheid worden hierdoor gestimuleerd.
Mesokredieten zijn bedoeld voor het midden- en kleinbedrijf in opkomende landen, die tenminste 3 jaar operationeel zijn en hebben laten zien dat ze voldoende potentie hebben om (door) te groeien. Met behulp van het krediet kan de MKB-er groeien en creëert als gevolg hiervan nieuwe banen. Of weet bestaande banen te behouden. Zo stimuleert de ondernemer zijn directe omgeving en geeft hij invulling aan social impact.
Impact
Misschien wel het meest heikele punt van kredietverstrekking in ontwikkelingsgebieden of opkomende landen. Wat levert het nu eigenlijk precies op? Vooral bij microkredieten is dit uitermate lastig te meten. Het is nogal kostbaar om wetenschappelijk onderzoek te doen – met experimenten – in vaak moeilijk toegankelijke gebieden. Een uitzondering hierop is een veldonderzoek in Mongolië in 2008. Hier werden vooral de groepsleningen afgezet tegen de individuele leningen. Bij mesokrediet zijn impactmetingen ook niet eenvoudig, maar aangezien de MKB-ers dienen te beschikken over financiële overzichten, zijn deze voor en na de verstrekte leningen in ieder geval met elkaar te vergelijken. Zo kan tenminste worden vastgesteld of er sprake is (geweest) van groei.
Conclusie
Microkredieten hebben – ondanks een gebrek aan grootschalige wetenschappelijke onderzoeken – in veel landen voor veel mensen een positief effect gehad. Zolang de keten zuiver blijft (geen verkeerde intenties bij de tussenschakels) én mensen geleerd wordt hoe verstandig met geld om te gaan kan het een effectief middel tegen armoedebestrijding zijn. Zeker voor de allerarmsten.
Door gebruik te maken van alternatieve financieringsvormen (crowdfunding), social impact voorop te stellen in alle schakels én MKB-ers met potentie krediet te verschaffen, is mesokrediet een geweldig instrument voor de middenklasse om banen te creëren. Het is daarmee een nieuwe, veelbelovende aanvulling op de bestaande microkredieten.
Dit artikel verscheen eerder op het Lendahand blog en is geschreven door Peter Stolze.